مدیریت کارمندان باهوش یکی از موضوعات مهمی است که مدیران باید برای انجام دادن آن به‌بهترین شکل ممکن تلاش کنند. هزینه‌ی ترک کارمند باهوش برای سازمان‌ها مشهود و قابل‌توجه است. بنابراین مدیران سعی می‌کنند این افراد را از دست ندهند. تصور کنید فردی را استخدام کرده‌اید که هوش هیجانی و ضریب هوشی بالایی دارد. قطعا این فرد یکی از کلیدهای طلایی سازمان است. اما چگونه می‌توان روش‌های مختلفی را بابت نگه‌داشت این کارکنان به‌کار گرفت؟
بسیاری از مدیران تحمل ندارند و بسیار زود از این کارمندان خسته می‌شوند و حتی ممکن است اخراجشان کنند. کارمندان باهوش تمایل دارند که قابلیت‌هایشان توسط مدیران دیده شوند. ممکن است فکر کنید این افراد خودسر هستند. درصورتی‌که باید اجازه دهید این نیروها به روش خودشان مسائل را حل کنند. امکان دارد در جایگاه مدیریت گاهی به این نتیجه رسیده‌اید که قدرت‌طلب باشید. اما شک نکنید که این روش جواب نمی‌دهد چون این افراد زیر بار حرف زور نمی‌روند.
جالب است بدانید که کارمندان باهوش معمولا در برقراری ارتباط با دیگران کمی دچار مشکل هستند و باید در این زمینه هوش هیجانی خود را تقویت کنند. اغلب سؤالاتی می‌پرسند که خوشتان نمی‌آید و ممکن است احساس کنید که بیش‌ازحد در کار شما دخالت می‌کنند و ترجیح می‌دهید که در مقابلشان گارد بگیرید. اما آیا می‌دانید که کارمندان باهوش دقیقا چه درخواست و انتظاری از مدیرشان دارند؟ نقاط قوت و ضعفشان را می‌شناسید؟
با این حساب مدیریت کارمندان باهوش چندان هم کار ساده ای نخواهد بود و باید برای موضوعی به این مهمی چاره‌ای اندیشید. اگر متفکرانه بیندیشید مدیریت مؤثری خواهید داشت.
کارمندان باهوش چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند؟
۱ـ خلاقیت بالایی دارند:
کارمندان باهوش انگیزه‌ی خوبی برای انجام کارها دارند. چون به کاری که انتخاب کرده‌اند علاقه‌مند هستند. سعی می‌کنند با تلاش و کوشش بر دانستنی‌های خود اضافه کنند. همچنین مدام در پی یافتن راهی برای حل مسائل سخت هستند. دقت داشته باشید این ویژگی و خلق ایده‌های ناب برای هر سازمانی یک مزیت محسوب می‌شود.
مطلب مرتبط: چرا خلاقیت مهم‌ترین مهارت برای موفقیت کسب‌وکارهاست؟
۲ـ دقت بالایی دارند:
افراد باهوش در محیط کار می‌توانند تأثیر بسزایی در بهره‌وری سازمان داشته باشند. این کارمندان برای درست انجام شدنِ کارها، چک لیستی تهیه می‌کنند تا همه‌ی موارد را پشت سرهم انجام دهند. سهل انگاری نمی‌کنند و برنامه‌ریزی دقیقی دارند. منضبط هستند و تمرکز خوبی در به انجام رساندن کارها دارند.
۳ـ کارمندان باهوش جستجوگر هستند:
این افراد می‌توانند بین دریایی از اطلاعات، مطلب موردنظر خود را پیدا کنند و درست‌ترین اطلاعات را ارائه دهند. بسیاری از این افراد مستعد شبکه‌سازی هستند و مشتاق دریافت ایده‌های جدید. چراکه ارتباط با دیگران را دوست دارند.
۴ـ مذاکره کننده‌های ماهری هستند:
کارمندان باهوش به این دلیل که می‌توانند بر ترس‌هایشان غلبه کنند مذاکره کننده‌های خوبی هستند. دقیقا می‌دانند چه زمانی، چه چیزی باید بگویند. این نکته بیانگر آن است که مدیریت کارمندان باهوش نیازمند درایت و هوشمندی بالایی است. در گفتگوها صادق هستند و به‌خوبی می‌توانند زمان را مدیریت کنند.
مطلب مرتبط: با ۸ مورد از مهم‌ترین دام‌های مذاکره و تکنیک‌های غلبه بر آن‌ها آشنا شوید.
۵ـ کارمندان باهوش بسیار منعطف هستند:
در مقابل انتقاد مدیران گارد نمی‌گیرند، بلکه تلاش می‌کنند رفتارشان را تغییر دهند. سعی می‌کنند انتقادات و پیشنهادات را آنالیز کنند و بابت قصوری که در کارها انجام شده، عذرخواهی می‌کنند. آستانه‌ی تحملشان در مورد مسائل و چالش‌ها بالاست و شرایط نامطلوب را به‌خوبی تشخیص می‌دهند.
مطلب مرتبط: چگونه به شیوه‌ای مؤثر به انتقاد دیگران پاسخ دهیم؟
۶ـ مسئولیت‌پذیر هستند:
مدیریت کارمندان باهوش درعین‌حال که می‌تواند سخت و پیچیده به‌نظر برسد از برخی جهات بسیار راحت است. چراکه کارمندان باهوش نسبت به وظایفشان آگاهی دارند و نیاز نیست که مدیر وظایف را برایشان تکرار کند. دقیقا بعدازاینکه شرح وظایف را مشاهده کردند، دیگر می‌دانند چه می‌خواهند و تکلیفشان با خودشان روشن است. در انجام وظایف قاطع هستند و مانند یک مدیر عمل می‌کنند.
مطلب مرتبط: با این ۱۳ روش کارمندان خود را مسئولیت‌پذیر کنید.
۷ـ کارمندان باهوش نسبت به خود شناخت کافی دارند:
این کارمندان نسبت به عواطف، احساسات و نقاط قوت و ضعف شخصیت خود شناخت کافی دارند. شهود خوبی دارند و برای ارتقا یافتن خود تلاش می‌کنند. به‌خوبی می‌دانند که به چه چیزهایی علاقه‌مند هستند. از چه مهارت‌ها و توانمندی‌هایی برخوردارند و در چه محیط کاری و تحت چه شرایطی می‌توانند بیشترین رضایت شغلی را تجربه کنند.
تابه‌حال اشتباهی مرتکب شده‌اید که منجربه ترک باهوش‌ترین کارمندتان شود؟
مهم‌ترین اشتباه شما و اغلب مدیران این است که نسبت به خروج این افراد بی‌تفاوت هستید و با خود می‌گویید رفت که رفت شخص دیگری را استخدام می‌کنم. یا از آن بدتر به‌محض حضور چنین افرادی در محیط کارتان تصمیم به محدود کردن و اخراج آن‌ها می‌گیرید که مبادا از شما محبوب‌تر و مدیرتر به‌نظر برسند. دست از غرور کاذب بردارید و به‌جای آنکه مسئله را پاک کنید، علت را جویا شوید و به حل آن بیندشید.
چرا فکر می‌کنید همه‌چیز را می‌توانید تحت کنترل قرار دهید؟
آیا سبک مدیریتی مناسبی را انتخاب کرده‌اید؟
کارمندان باهوش از حل مسائل پیچیده لذت می‌برند. اگر به این افراد اعتمادی نداشته باشید جایی می‌روند که قدرشان را بدانند. ممکن است فرصتی برای صحبت کردن با این افراد نداشته باشید. شاید دوست داشته باشند ایده‌هایشان را با شما درمیان بگذارند. اگر چنین خواسته‌ای را از این افراد دریغ کنید قاعدتا ایده‌هایشان را سرکوب کرده‌اید. به‌یاد داشته باشید ایده‌های نوآورانه می‌توانند سازمانتان را متفاوت‌تر از رقبا کنند. پس هرگز خلاقیت این افراد را سرکوب نکنید. اگر مدیر بدقولی باشید و به وعده‌هایی که می‌دهید متعهد نمانید کارمندتان سرافکنده می‌شود. بنابراین برای مدیریت کارمندان باهوش باید اشتباهات را به حداقل برسانید.
۷ اصل ضروری برای نگه داشتن و مدیریت کارمندان باهوش
۱ـ برای مدیریت کارمندان باهوش سعی کنید به‌موقع تشویقشان کنید
کارمندان نمونه و باهوش نیاز دارند که از سمت شما که مدیر سازمان هستید تشویق شوند، به این دلیل که کارهایشان را درست و به‌موقع انجام می‌دهند و نظراتشان در بهبود عملکرد سازمان تأثیرگذار هستند. برای مثال وقتی پروژه‌ی پیچیده‌ای را به اتمام می‌رسانند مزایایی برایشان درنظر بگیرید که درخور توجه باشند. برای مثال اتاقی مجزا برای انجام دادن کارهای سازمان محیا کنید.
مطلب مرتبط: ۱۲ روش ارائه بازخورد مؤثر به کارکنان برای افزایش بهره‌وری آن‌ها
۲ـ بیش‌ازحد سرشان را شلوغ نکنید
ازآنجایی‌که شرح وظایف همه‌ی کارمندان را مشخص کرده‌اید لزومی ندارد مسئولیت‌های زیادی به این افراد محول کنید. قرار نیست به دلیل توانمند بودنشان همه‌ی مسئولیت‌های دیگران را انجام دهند. ممکن است این افراد شرایط خیلی بدی را به لحاظ زندگی شخصی بگذارنند و مسئولیت‌های بی‌اندازه اذیتشان کنند. پس سعی کنید محیط سازمان را از استرس و تنش پاک کنید. فشار آوردن به این کارمندان کار صحیحی نیست. نیروهای باهوش به‌خوبی سوءاستفاده را تشخیص می‌دهند. بنابراین مراقب باشید خطا نکنید. چون هر آدمی کاسه‌ی صبری دارد و ممکن است دیریازود لبریز شود.
مطلب مرتبط: تحلیلی بر تقسیم کار در سازمان‌ها؛ ضرورت، مزایا و معایب آن
۳ـ دایره‌ی اختیارات این افراد را گسترده‌تر کنید
اگر بتوانید این کار را با درایت انجام دهید به‌راحتی می‌توانید مدیریت کارمندان باهوش را در دست بگیرید. درواقع می‌توانید با تفویض اختیار بهره‌وری سازمان را بیشتر کنید. چراکه برنامه‌های مهم‌تری وجود دارند که باید به آن‌ها برسید. برای مثال نگاه شما باید به موارد دیگری عمیق باشد و کاری که کارمندان می‌توانند انجام دهند را به آن‌ها واگذار کنید. البته برایشان توضیح دهید که وسیع کردن اختیارات دلیل بر این نیست که شما از انجام برخی امور معاف هستید، بلکه می‌توانید این موضوع را باطل کنید و با اولویت‌بندی کارها از عهده‌ی انجام آن‌ها به‌خوبی برآیید.
۴ـ انتظارات خود را شفاف بیان کنید
برای مدیریت کارمندان باهوش باید کارهایی که قرار است انجام دهند را به‌طورشفاف بیان کنید. کارمندان باهوش از اینکه سردرگم باشند بدشان می‌آید و همواره ذهنشان پر از چرایی و سؤالات مختلف است. لازم است انتظارات به‌صراحت بیان شوند تا ارتباط مطلوبی بین کارکنان برقرار گردد. زمانی‌که وظایف به‌صورت شفاف بیان می‌شوند عملکرد این کارکنان نیز به‌مراتب بیشتر از سایرین افزایش پیدا می‌کند.
مطلب مرتبط: ۹ انتظار مهم کارمندان از مدیران
۵ـ قدرت‌طلبی نکنید
افراد باهوش از ادبیات دستوری خوششان نمی‌آید و فورا گارد می‌گیرند. شاید این مدل رفتار در مورد کارمندانی که مدل رفتاری منفعل دارند جواب دهد. اما در مورد کارمندان باهوش اوضاع فرق می‌کند و شما نمی‌توانید به زور متوسل شوید. در این صورت مدیریت کارمندان باهوش برایتان دشوار می‌شود.
۶ـ مدیریت کارمندان باهوش به خلاقیت نیاز دارد
کارمندان باهوش نیاز دارند مدام نکات جدیدی یاد بگیرند. پس بهتر است به‌طورمرتب کلاس‌های آموزشی برگزار کنید که از کیفیت خوبی برخوردار باشند. برای مدیریت کارمندان باهوش باید باتوجه به مهارت‌ها و استعدادهایشان برنامه‌هایی منحصربه‌فرد در نظر بگیرید. به‌یاد داشته باشید که آموزش‌ها باید به پیشرفت و بهبود عملکرد شغلی آن‌ها کمک نمایند.
۷ـ ویژگی‌های شخصیتی و مدل رفتاری این کارمندان را شناسایی کنید
اگر دقت کرده باشید کارمندان باهوش ذهنی جستجوگر دارند. ازطرفی به این دلیل که افرادی حسی هستند به جزئیات توجه می‌کنند و دوست دارند سر از همه‌چیز در بیاورند. زمانی‌که متوجه مسئله‌ای می‌شوند به‌خوبی آن را تحلیل می‌کنند. درواقع می‌شود گفت تحلیل‌گران خوبی هستند و می‌توانند به‌بهترین شکل ممکن به حل مسئله بپردازند.
برای مدیریت کارمند باهوش بهتر است ویژگی‌های شخصیتیشان را کشف کنید. دانستن این موضوع خیلی به شما کمک خواهد کرد که بدانید چگونه با این افراد رفتار کنید. برای مثال کارمندان باهوش کاریزما دارند. همین مدل برای مؤثر بودنشان در سازمان نشان‌دهنده‌ی این است که از اعتمادبه‌نفس خوبی برخوردارند. اغلب اوقات برون‌گرا هستند و حرفشان را بی‌پرده انتقال می‌دهند.
جمع‌بندی:
کارمندان باهوش زمانی‌که حس کنند آن‌طور که باید کارشان دیده نمی‌شود و یا از سمت شما موردتوجه و تحسین قرار نمی‌گیرند، احساس سرخوردگی می‌کنند. این افراد زمانی‌که اهداف شما و سازمانتان را نمی‌دانند درمانده می‌شوند. خیلی وقت‌ها اهداف را شفاف بیان می‌کنید و درعین‌حال از دقت نظر و توجه و تمرکز بیش‌ازحد این کارمندان تعجب و گاها احساس خطر کرده‌اید. برای مدیریت کارمندان باهوش باید مهارت‌های ارتباطی‌تان را با این افراد تقویت کنید.
اگر خطایی در انجام کارها روی داد برخورد عمیق نکنید. چراکه کارمندان باهوش به‌خوبی اشتباهاتشان را رصد می‌کنند. در پایان از نکاتی که برایتان اهمیت دارند صحبت کنید و اجازه دهید اگر ایده‌ای دارند مطرح کنند. تا جایی که می‌توانید به آن‌ها اهمیت دهید و اجازه دهید در سازمان شما رشد کنند. هرچقدر مقدمات پیشرفتشان را فراهم کنید مدیریت کارمندان باهوش برایتان آسان‌تر می‌شود.
