بدون شک یکی از بدترین اتفاق‌هایی که ممکن است هر فردی در شغلش با آن مواجه شود این است که بعد از استخدام متوجه شود با یک رئیس بد باید کار کند. این‌گونه رئیس‌ها می‌توانند رضایت شغلی کارکنان و حس وظیفه‌شناسی آن‌ها را پایین بیاورند، استرس شغلی را زیاد کنند و درنتیجه کارایی کارکنان را به میزان چشمگیری کاهش دهند. وقتی کارها بد پیش می‌رود، شاهد رفتارهای کودکانه‌ای از رئیس‌های بدقلق هستیم چراکه می‌خواهند با بداخلاقی و سیاست‌های غیرمنطقی خود کنترل امور را به دست بگیرند.
تحقیقات نشان می‌دهد که از هر دو کارمند یک نفر به خاطر فرار از رفتارهای بد و مخرب مدیر، از کار استعفا داده است. جالب است بدانید کارمندانی که رئیس بد دارند نسبت به آنانی که رئیس خوبی دارند بیشتر در همان جایگاه شغلی می‌مانند آن‌هم به دلایلی مثل کمبود انرژی برای یافتن شغل جدید یا امیدواری نسبت به بهبود رفتار رئیس خود.
افرادی که رئیس بد دارند بیشتر از دیگران در معرض استرس مزمن، افسردگی و اضطراب قرار دارند، سیستم ایمنی بدنشان زودتر تضعیف می‌شود و احتمال سرخوردگی، سکته و حتی حمله قلبی در آنان بالاست. تحقیقات نشان داده‌اند ۲۲ ماه طول می‌کشد تا فرد بتواند ازلحاظ عاطفی و جسمی اثرات مخرب کار کردن با مدیر بد را فراموش کند.
با رئیس بد چگونه رفتار کنیم؟
باید بدانید که بهترین فرد برای مدیریت رفتارهای ناخوشایند رئیستان خودتان هستید. شما می‌توانید با یادگیری یک سری مهارت‌ها و استفاده از منطق و سیاست خود با چنین رئیسی مدارا کنید و کارتان را پیش ببرید. در این مقاله راهکارهایی را برای خنثی کردن رفتارهای یک رئیس بد، با شما در میان می‌گذاریم.
۱ـ رابطه‌ی خود را با رئیستان احیا کنید
شاید رابطه‌ی شما با رئیستان به خاطر سوءتفاهم‌های شکل گرفته در طول زمان به اینجا کشیده شده است. می‌توانید با گفتگو و ارائه‌ی ایده‌ها و پیشنهاد‌های سودمند، بدون ترس و خجالت این سوءتفاهم‌ها را به حداقل برسانید. سعی کنید در این گفتگوها به‌جای فیدبک دادن در مورد ضعف‌ها و مشکلات رئیستان، سر اصل مطلب بروید و درخواستتان را شفاف بیان کنید.
بهتر است به‌طور مستقیم در مورد مسائلی که آزارتان می‌دهد صحبت کرده و منطقی به او توضیح دهید که درخواستتان چقدر به نفع سازمان است. حواستان باشد که صحبت‌هایتان طولانی نشود و این گفتگو را در زمانی انجام دهید که مدیر عصبی نیست. از قبل برای این کار جلوی آینه تمرین کنید و عکس‌العمل‌های رئیستان را پیش‌بینی کنید تا در لحظه بتوانید واکنش خوبی از خودتان نشان دهید. سعی کنید ذهن باز و آزادی داشته باشید و از این طریق گفتگویی دوستانه و سودمند با رئیستان شکل دهید.
مطلب مرتبط: راهکارهای طلایی برای داشتن یک مکالمه‌ی اثر بخش با رئیستان
۲ـ بین خود و رئیستان مرزبندی کنید
اگر با کسی کار می‌کنید که هیچ حد و مرزی بین خودش و دیگران قائل نیست، خودتان دست به کار شوید و مرزبندی کنید. یک ضرب‌المثل قدیمی در این باره می‌گوید: «نرده‌های خوب، همسایه‌های خوب می‌سازد.»
وقتی مجبورید با کسی کار کنید و رفتار ناخوشایندش را تحمل کنید، بهترین کار تمرکز روی خودتان است و تا آنجا که می‌توانید باید از او فاصله بگیرید. چنانچه مدیری دارید که حتی در ساعات غیر اداری از شما انتظار جوابگویی و رسیدگی به کارها را دارد، مدیرتان را محترمانه متوجه این موضوع کنید که سرتان شلوغ و درگیر رسیدگی به کار‌های شخصی و خانوادگی خود هستید.
در مورد روابط احساسی در سر کار نیز تعادل را رعایت کنید و در عین صمیمانه بودن مشخص کنید که تا چه حد می‌خواهید رئیستان به شما نزدیک شود. برخی از کارمندان در مورد رابطه‌ی عاطفی داشتن با رئیس خود به سؤالات و ابهام‌هایی برمی‌خورند. تحقیقات نشان داده است که رابطه با مافوق می‌تواند تأثیراتی منفی بر زندگی حرفه‌ای شما داشته باشد چراکه یک عدم تعادل قدرت در این رابطه مشاهده می‌شود.
بنابراین همیشه تلاش کنید تا یاد بگیرید چگونه درعین‌حال که گرم و صمیمی هستید به فاصله‌ها و حرمت‌ها مقیدید. این حفظ حریم باعث می‌شود کمتر در معرض رفتارهای پرتنش و غیرمحترمانه قرار بگیرید.
۳ـ همه‌چیز را با دقت ثبت کنید
به حافظه‌ی خود اتکا نکنید چراکه ممکن است موردی را کاملا فراموش کنید و باعث برانگیختن رئیستان شوید. یک راه‌حل برای مقابله با رفتارهای یک رئیس بد و بی‌ثبات این است که همه‌چیز، چه کارهایی را که رئیستان از شما می‌خواهد و چه کارهایی که خودتان انجام داده‌اید را با دقت بنویسید. با این کار هر وقت رئیستان شرح کار از شما خواست می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید و گزارش دهید. از طرفی دادن گزارش‌های منظم (دو هفته یک‌بار یا ماهانه) باعث بهبود رابطه‌ی رئیس و کارمندی می‌شود.
۴ـ درصدد تغییر رفتارهای رئیس بد خود نباشید و او را بپذیرید
اولین قدم برای پذیرش و کنار آمدن با یک مدیر بد شناخت بیشتر اوست. چراکه شما او را به‌اندازه‌ی کافی نمی‌شناسید و اطلاعات و شناخت کمی نسبت به او دارید. شاید اگر بیشتر نسبت به او شناخت بیشتری پیدا کنید متوجه شوید که این رفتارهای نامناسب از کجا منشأ می‌گیرند و بفهمید که او نیز در رنج و تحت‌فشار است. پس هر چه سریع‌تر به‌جای تلاش برای تغییر او سعی کنید روی مشکلات بینتان تمرکز کنید و آن‌ها را حل‌وفصل نمایید.
۵ـ در کارتان یک‌قدم جلوتر و پیشرو باشید
وظیفه‌ی شما این است که مسئولیت‌هایتان را به بهترین نحو انجام دهید، انتظارات رئیستان را بشناسید و بتوانید راهکار مناسب را برای حل مسائل در زمان درستی ارائه دهید. با این رفتارها ارزش خودتان را نشان می‌دهید و حتی ممکن است مورد قدردانی رئیس خود نیز قرار بگیرید. چراکه در این صورت دیگر نیازی به تذکر و یادآوری او ندارید. توجه داشته باشید این مورد در زمانی که با رئیسی بد روبه‌رو هستید، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
۶ـ انگیزه و سبک ارتباطی رئیستان را شناسایی کنید
سبک مدیریتی رئیستان را با توجه به چیزهایی که برایش اهمیت دارد، بشناسید و به سراغ انگیزه‌های پنهان او بروید. توجه کنید که چطور می‌توانید با او ارتباط بگیرید. آیا او فردی است که تماس در فضای مجازی را ترجیح می‌دهد یا مکالمه‌های اثربخشِ رودررو؟ آیا با زنگ زدن راحت‌تر است یا پیامک زدن؟ در چه مواقعی از روز بهتر است که با او ارتباط برقرار کنید؟
بررسی کنید که چرا او را به‌عنوان یک رئیس بد می‌شناسند؟ برخورد مناسب با رفتارهای ناپسند هر مدیری یک استراتژی خاص می‌طلبد. مثلا اگر رئیسی تهدیدگر و مطالبه گر دارید نوع خاصی از رفتارها را باید در پیش بگیرید. این رئیس، مدیری است که با هر اشتباه کوچک بدون گفت‌وگوی صحیح دیگران را تهدید به اخراج و تنبیه می‌کند و با این کار مجموعه‌اش را مأیوس می‌کند که این رفتار به خاطر نیاز به کنترل، میل به کمال یا عدم توانایی در همدلی است.
به‌طور مثال می‌توانید چنین عمل کنید:
سطح انتظاراتتان را از کار به‌درستی تعیین کنید
به این صورت که اگر آشفته هستید، شرایط و اطلاعات پروژه را با او در میان بگذارید تا درست اولویت‌بندی کند و تمام فشار روی دوش شما نباشد.
اجازه دهید تا او تصمیم‌گیرنده باشد
با این کار به او قدرت می‌دهید و این امکان را به او می‌دهید تا بخشی از کار باشد و راه‌حل‌ها و نظراتش را بیان کند و مسئولیت داشته باشد.
آرام و صبور باشید
اگر رئیستان قشقرق راه انداخت تحت تأثیر قرار نگیرید و نگذارید تا روزتان خراب شود. درصورتی‌که نقشی در پروژه‌ی شکست‌خورده ندارید خودتان را درگیر نکنید و احساس گناه نداشته باشید. اما اگر نقش دارید برای او توضیح دهید که وظایف مربوط به خود را به‌درستی انجام داده‌اید.
جلوی چشمش نمانید
بالا و پایین بودن خلق رئیس بدتان دست شما نیست. اما چگونگی واکنش در مقابل رفتارهایش را می‌توانید کنترل کنید. بهتر است کمی او را تنها بگذارید تا زمانی که آرام و منطقی شد با اعتمادبه‌نفس حرفتان را بزنید.
۷ـ از سلامت روان خود مراقبت کنید
ارتباط با یک رئیس بد انرژی روانی زیادی از شما خواهد گرفت. پس سعی کنید شبکه‌ای از بهترین همکاران یا دوستانتان را دور خود جمع کنید، که موقعیتتان را درک کنند و بتوانند حامی شما باشند. با آن‌ها در خارج از محل کار معاشرت کنید تا استرس ناشی از کار در شما کاهش یابد. همچنین می‌توانید از طریق یک مربی یا درمانگر، برای چگونگی رویارویی با رئیس بدتان آماده شوید.
اگر امکانش را دارید مرخصی بگیرید و به فعالیت‌های شاد کننده و لذت‌بخش بپردازید ریلکسیشن، یوگا و مدیتیشن بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشند. از خواب کافی غافل نشوید. همچنین مدام به خودتان یادآوری کنید که نمی‌توانید رئیستان را کنترل کنید و رفتارش را تغییر دهید. با این کارها به میزان زیادی رفتار بدش را خنثی خواهید کرد.
۸ـ همسو با رئیس خود باشید نه بر ضد او
لازمه‌ی سازگاری با یک رئیس این است که بدانید چه چیزی محرک رفتار بد اوست. آن‌ها را شناسایی و از بروز آن‌ها جلوگیری کنید. مثلا اگر رئیستان با سرکار آمدن بعد ساعت ۸ مشکل دارد طوری تنظیم کنید که حتما ۷:۴۵ در شرکت حضور داشته باشید. به نحوی رفتار نکنید که رئیستان گمان کند عمدا با او لجبازی می‌کنید. در به اشتراک‌گذاری ایده‌هایتان فعال باشید و او را در موفقیت‌های خود سهیم کنید تا متقابلا او نیز همین رفتار را با شما انجام دهد.
۹ـ فرصت‌های شغلی سایر بخش‌های سازمان را بررسی کنید
استعفا تنها راه‌حل نیست. برای رهایی از دست رئیس بد خود می‌توانید با همکاران و مدیران سایر بخش‌های سازمان ارتباط بگیرید و مهارت‌هایتان را به آن‌ها نیز نشان دهید. شاید به حضور شما در آن بخش نیاز بیشتری باشد. با این کار نه‌تنها شغل خود را از دست نداده‌اید بلکه از دست مدیر بداخلاق خود نیز رها خواهید شد.
۱۰ـ بیش‌ازحد نمانید و به‌موقع از سازمان خارج شوید
گاهی رفتن و ترک یک شغل سمی بهترین تصمیمی است که می‌شود در آن شرایط گرفت. بیهوده خودتان را به امید بهبود شرایط گول نزنید و سعی کنید همانند یک کارمند حرفه‌ای استعفانامه‌ی خود را بنویسید. در مورد اینکه چطور استعفا دهید تا آسیب کم‌تری ببینید، می‌توانید چنین عمل کنید:
- با برنامه‌ریزی و آمادگی به دنبال شغل جدید باشید.
- به سازمان اجازه دهید تا به دنبال فردی جایگزین برای شما باشد.
- برای اتمام کار‌های نیمه‌تمام خود برنامه‌ریزی کنید.
- برای ترک شغلتان آماده باشید و قبل از دادن استعفانامه‌ی خود وسایلتان را جمع کنید.
- پشت سر رئیستان مخصوصا در مصاحبه‌های بعدی بد نگویید.
سخن آخر
درست است که سر کردن با یک مدیر بداخلاق آسیب‌های زیادی دارد. اما شما از او یاد می‌گیرید چه رفتارهایی را تکرار نکنید و خودتان در آینده به یک رئیس اخلاق مدار تبدیل شوید. پس به جنبه‌ی مثبت قضیه فکر کنید و صبور باشید.
پیشنهاد: نشانه‌های ضعف در مدیریت و چگونگی تبدیل آن‌ها به نقاط قوت
