استعفا از کار ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد و شما باید آن را بپذیرید. بالاخره زمان پایان همکاری شما با سازمان‌ها فرا می‌رسد. به‌اصطلاح این کار دیر و زود دارد اما سوخت‌وسوز ندارد. تنها سؤال مهمی که در این زمان مطرح می‌شود: چطور بیان کردن این درخواست بدون جنگ‌ودعواست؟ اینکه چگونه استعفا دهیم؟ آیا شما می‌دانید افراد حرفه‌ای چطور درخواست استعفای خود را مطرح می‌کنند؟ چه دلایلی کارمندان را مجبور به استعفا می‌کند؟ کارمندان در زمان استعفا باید چگونه رفتار کنند؟
متأسفانه ممکن است پایان هر کار مانند آغاز آن خوب و خوش نباشد. استعفا از کار نیز از این قاعده پیروی می‌کند. حتی شاید تصوری که شما از استعفا دارید یک دعوای مفصل باشد که نهایتا به ترک سازمان منجر می‌شود. کارمندی عصبانی که تمام اصول اخلاقی را زیر پا می‌گذارد و مدیری که برای حل مشکل، پیش‌آمده و هیچ کار مفیدی انجام نمی‌دهد.
اما قاعده و قانون استعفا از کار این‌چنین نیست. این کار نیز مانند هر کار سازمانی دیگری اصول خاصی دارد که باید آن را رعایت کرد. در این مقاله سعی داریم دلایل استعفای کارمندان را بررسی کرده و قواعد این کار را مرور کنیم. اگر شما نیز از کار خود ناراضی هستید یا شغل بهتری را مدنظر دارید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
قبل از درخواست استعفا به این موارد توجه کنید:
- قبل از آنکه درخواست استخدام خود را مطرح کنید، باید شغل جدیدی را در نظر داشته باشید. اصلا عاقلانه نیست که قبل از پیدا کردن کاری جدید استعفا داده و سپس به دنبال شغل بگردید. به‌طور میانگین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا بتوانید بعد از استعفا کار مناسبی پیدا کنید.
- در زمان استخدام به‌تناسب ویژگی‌های شخصیتی خود و شغل جدید توجه داشته باشید. گاهی افراد در جایگاهی استخدام می‌شوند که هیچ سنخیتی با ویژگی‌های شخصیتی آنان ندارد. نتیجه‌ی کار آنها چیزی جز استعفا پس از مدتی کوتاه نیست.
مطلب مرتبط: تحلیلی بر تناسب شغل با شخصیت
- به مدیران خود این فرصت را بدهید تا مشکل را حل کنند. گاهی مسئله‌ی پیش‌آمده به‌راحتی قابل‌حل است. تنها کافی است آن را با مدیران ارشد خود در میان بگذارید. البته حل مشکلات به فرهنگ سازمان و مدیریت آن فرد بازمی‌گردد. اما درهرحال انجام این کار بهتر از انجام ندادن آن است.
چرا کارمندان استعفا می‌دهند؟
دلایل مختلفی برای استعفای کارکنان وجود دارد. این دلایل می‌توانند در جهت پیشرفت افراد باشند مانند پیدا کردن کار بهتر، یا به علت وجود مشکلی در سازمان ایجاد شوند. به‌هرحال استعفای کارکنان به‌منزله‌ی سرمایه‌گذاری مجدد برای سازمان است. چون افرادی که روی آنها سرمایه‌گذاری شده است سازمان را ترک کرده و باید جایگزین شوند. اما متأسفانه برخی از مدیران به این نکته توجه نکرده و نیروهای خود را به‌راحتی و فارغ از هرگونه آینده‌نگری از دست می‌دهند. ازجمله دلایل مشهوری که سبب استعفا از کار می‌شوند به شرح زیر هستند:
۱ـ حقوق و دستمزد پایین
شایع‌ترین دلیل استعفا از کار، مسائل مالی است. مسلم است که اگر میزان فعالیت انجام شده و حقوق دریافتی همخوانی نداشته باشند، کارمندان استعفا می‌دهند. البته نباید برای ترک شغل تنها به مسائل مالی توجه کرد. برخی از مشاغل امکان رشد و پیشرفت شما را فراهم می‌کنند. در این موارد باید به پیشرفت و ارتقا مهارت‌های شغلی بیشتر از مسائل مالی توجه نشان دهید.
مطلب مرتبط: سؤالاتی که باید قبل از استعفا برای افزایش حقوق به آنها پاسخ دهید
۲ـ عدم تأمین نیازهای اولیه و اساسی
افراد حداقل ۸ ساعت از روز خود را در محیط‌های کاری سپری می‌کنند. گاهی حتی نیازهای اولیه آنها نیز در این محیط‌ها مهیا نمی‌شود. مثلا صندلی‌های سفت‌وسخت، محیط کثیف، عدم وجود سیستم گرمایشی و سرمایشی و… . بدیهی است که کارکنان نمی‌توانند در این محیط‌ها دوام بیاورند و مجبور به استعفا از کار می‌شوند. البته مدیران و کارفرمایان به‌راحتی با فراهم آوردن وسایل ضروری و اساسی می‌توانند سرمایه انسانی خود را حفظ کنند.
۳ـ کارهای بدون پاداش
همه‌ی افراد پاداش را دوست دارند. در سازمان‌ها نیز سیستم پاداش‌دهی انگیزه‌ی کارمندان را افزایش می‌دهد. اگر کارمندان در قبال عملکرد مطلوبی که دارند، پاداش دریافت کنند، کارایی بیشتری از خود نشان خواهند داد.
در مواردی اگر کارمندان کار مضاعفی انجام دهند، انتظار دارند که در قبال آن پاداش دریافت کنند. مثلا در قبال انجام اضافه‌کاری مزایای آن را دریافت نمایند. این پاداش‌ها می‌توانند به‌صورت مالی یا غیرمالی باشند. مانند ارتقا شغلی، مرخصی، ایجاد فرصت‌های آموزشی و… که باید در زمان استخدام موردبررسی قرار بگیرند.
مطلب مرتبط: پاداش‌های غیرمالی یک کارمند چیست؟
۴ـ تبعیض
مسلما هیچ‌کس از تبعیض خوشش نمی‌آید. در سازمان‌ها نیز اگر به کارمندان خاصی توجه شود، باعث دلسردی سایر کارمندان خواهد شد. در این راستا استخدام افراد بی‌کفایت نیز نوعی ایجاد تبعیض در سازمان است. بها دادن به این افراد اوضاع را بدتر کرده و افراد شایسته‌ی سازمان را بی‌انگیزه می‌کند.
۵ـ محیط کاری ناسالم
یکی از شایع‌ترین دلایل استعفا از کار، وجود محیط‌های کاری ناسالم است. این محیط‌ها فرهنگ سازمانی را پایین آورده و اجازه‌ی شکوفایی استعدادها را به افراد دیگر نمی‌دهند. این کار منجر به عقب‌ماندگی سازمان و دور شدن آن از موفقیت خواهد شد. وجود مسائل اخلاقی، چاپلوسی، خبرچین‌ها، زیر آب‌زن‌ها و.. از نمونه‌ی این افراد هستند که یک محیط را ناسالم می‌کنند.
۶ـ بی‌توجهی
مسئله‌ی بی‌توجهی فاکتورهای بسیاری را در برمی‌گیرد. به‌طور مثال، دسته‌ای از مدیران نسبت به خلاقیت کارکنان خود واکنشی نشان نمی‌دهند و خلاقیت را در وجود آنان می‌کشند. یا افرادی که نسبت به ایده پردازی کارمندان بی‌اهمیت بوده و استعداد آنها را در نطفه خفه می‌کنند. یا موارد بیشتری مانند عدم توجه به انتقادات و پیشنهاد‌ها، عدم توجه به گلایه‌ها، عدم حضور در مواقع لزوم و… که همگی نشان از بی‌توجهی مدیران داشته و انگیزه‌ی افراد را از بین می‌برد. نتیجه‌ی تمامی این کارها نیز چیزی جز استعفا از کار نیست.
شرایط استعفا از سازمان خصوصی
مطابق با قانون کار، شخصی که قصد ترک کار خود در سازمان یا شرکت خصوصی را دارد، باید از یک ماه قبل، استعفانامه خودش را به سازمان محل فعالیت خود ارائه دهد. اما باید به این نکته دقت نمود که ارائه درخواست استعفا به منزله قطع همکاری و رفع تعهدات نیست. زیرا بر اساس قانون وزارت کار، درخواست استعفا زمانی تحقق پیدا می‌نماید که نهاد مربوط به‌صورت رسمی با آن موافقت کند. باتوجه به این قانون، فرد تا زمان موافقت با این درخواست باید به کار خودش ادامه دهد. نهاد یا مجموعه مربوطه نیز موظف است طی مدت یک ماه، درخواست استعفا را رد یا تأیید نماید.
درنهایت پاسخ ندادن در این مدت زمان، به‌معنای موافقت نکردن با استعفا خواهد بود. بر اساس ماده ۶۰ قانون کار، اگر با استعفا موافقت نگردد، کارمند می‌تواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند. همچنین مطابق با ماده ۴۸ قانون وزارت کار، در صورت موافقت با نامه استعفا، قرارداد کارمند با سازمان مربوطه به‌طور کامل از بین می‌رود و این شخص دیگر کارمند آن سازمان محسوب نخواهد شد.
شرایط استعفا از کار دولتی
مطابق با ماده ۶۴ قانون استخدام کشوری، شرایط استعفای کارمندان رسمی دولت به‌صورت زیر است:
کارمند دولت باید از یک ماه قبل، درخواست استعفای خودش را به‌صورت کتبی به مسئول مربوطه اعلام نماید. باید این نکته را به یاد داشت که اعلام استعفا به‌معنای سلب مسئولیت شخص به تعهداتش نسبت به دولت نخواهد بود. درخواست استعفا تنها در صورتی تحقق پیدا خواهد کرد که وزارتخانه یا مؤسسه دولتی مربوطه، در قالب حکم رسمی با این درخواست موافقت نماید. وزارتخانه یا مؤسسات دولتی، جهت اعلام تأیید یا رد درخواست استعفای کارمند دولتی، یک ماه فرصت دارند و اعلام نتیجه صرفاً باید به‌صورت کتبی انجام گیرد. درنتیجه اگر تا پایان مدت یک ماهه، تأیید یا عدم تأیید استعفا، اعلام و ابلاغ نگردد، به‌معنای عدم موافقت با درخواست استعفا خواهد بود. بنابراین مطابق با قانون استخدام کشوری، اگر با استعفا موافقت نشود، فرد متقاضی استعفا می‌تواند در دیوان عدالت اداری، شکایت و اعتراض خود را مطرح نماید.
چگونه مانند حرفه‌ای‌ها استعفا دهیم؟
خب اگر به هر دلیلی از استعفای خود مطمئن هستید و قصد ترک سازمان را دارید، باید اصول و قواعد این کار را نیز رعایت کنید. شما نمی‌توانید در حالت عصبانیت برگه‌ای روی میز رئیستان پرتاب کرده و استعفا از کار خود را عنوان کنید. برای این کار نیز مانند هر کار دیگری، باید قواعد سازمانی را مدنظر داشته باشید. در این صورت همانند افراد حرفه‌ای عمل کرده و استعفایی بی‌نقص ارائه خواهید داد. بهتر است بدین گونه عمل کنید:
۱ـ پیش از استعفا خود را آماده کنید
استعفا از کار برای هرکسی عملی چالش‌برانگیز است پس نمی‌توان بی‌گدار به آب زد. قبل از اینکه استعفای خود را مطرح کنید باید از آن اطمینان حاصل کرده و برنامه‌ای مشخص برای آن داشته باشید. حرکت طبق برنامه‌ای مشخص به شما اعتمادبه‌نفس داده و به کارهایتان نظم می‌بخشد.
۲ـ نامه‌ای رسمی برای استعفا از کار خود تنظیم نمایید
برای استعفای خود نامه‌ای رسمی تنظیم کنید. نامه باید درعین‌حال که منظور شما را به‌خوبی می‌رساند، صریح و کوتاه نیز باشد. خوب است پیش از آنکه نامه استعفا به دست رئیستان برسد آن را به فردی باسابقه نشان دهید تا او اشکالات احتمالی را به شما یادآور شود. شما می‌توانید نامه‌ی خود را به‌صورت مستقیم یا از طریق ایمیل به دست مدیرتان برسانید.
۳ـ دلایل مشخص و شفافی برای استعفا از کار ارائه دهید
افراد حرفه‌ای کسانی هستند که با دلایل واهی و پیش‌پاافتاده شغل خود را ترک نمی‌کنند. بلکه با ارائه‌ی دلایل منطقی و شفاف آن را عنوان می‌نمایند. اگر در محیط شغلی شما مشکلی وجود داشته است که منجر به استعفای شما شده، باید آن را به‌صورت صریح بیان کنید تا مدیران سازمان در جریان مسئله‌ی پیش‌آمده قرار بگیرند.
۴ـ تحت هر شرایطی ادب و نزاکت را رعایت کنید
ممکن است با توجه به دلایل پیش‌آمده شما ناراحت یا عصبانی شوید که در این موارد رعایت ادب و نزاکت کار ساده‌ای به نظر نمی‌آید. اما باید توجه داشته باشید که در آخرین روزهای کاریتان تصویر بدی از خود برجای نگذارید. رعایت ادب و نزاکت در زمان استعفا از کار، از شما چهره‌ای حرفه‌ای می‌سازد.
شاید برای کار جدیدتان نیاز به توصیه‌نامه داشته باشید یا بخواهید با برخی از همکاران ارتباطتان را حفظ کنید. برای این کار نیاز به رفتاری مسالمت‌آمیز و دوستانه دارید. بنابراین آرامش خود را حفظ کرده و احترام را فراموش نکنید.
۵ـ قبل از ترک شغلتان به مسئولیت‌های خود سروسامان دهید
سعی کنید تا جای ممکن کارهای خود را سروسامان داده و پوشه‌هایتان را طبقه‌بندی کنید. در این صورت بعد از استعفا از کار، دسترسی به اطلاعات و فایل‌ها توسط فرد جایگزین به‌راحتی انجام می‌شود. این کارتان بدون شک نشان‌دهنده‌ی حرفه‌ای بودن شماست.
۶ـ یک خداحافظی دوستانه داشته باشید
حالا که زمان پایان همکاری شما فرا رسیده است، بهتر است یک خداحافظی دوستانه با همکاران خود داشته باشید. این کار خاطره‌ای خوب و به‌یادماندنی از شما برجای می‌گذارد. تمام تلاش خود را به کار ببرید تا با سرافرازی از سازمان خارج شوید حتی اگر به دلایلی از مدیر و همکارانتان دلخور هستید.
در آخر اینکه
استعفا از کار جزء جدانشدنی از زندگی شغلی است و خواه‌وناخواه باید با آن مواجه شد. اما آنچه مهم است نوع بیان این درخواست است. جامعه‌ی شغلی کوچک‌تر از آن است که برای خود دشمن بتراشید و وجهه‌ی خود را خراب کنید. بنابراین با استفاده از موارد گفته شده در این مقاله، درخواست استعفای خود را به‌صورت حرفه‌ای ارائه کنید تا جای هیچ حرف و سخنی باقی نماند.
