همه‌ی ما با اهمیت بسیار زیاد تغییر و تحول در سازمان‌ها آشنایی داریم، به خصوص در چند ماه اخیر و با شرایط پیش آمده شاهد آن بودیم که تغییر و تحول چقدر در سرپا نگه داشتن و جلوگیری از ورشکسته شدن سازمان‌ها پر اهمیت بوده است. پس غفلت از ایجاد این تغییر در زمان مناسب در روند و یا استراتژی یک سازمان می‌تواند آسیب‌ها و زیان‌های گسترده و غیرقابل جبرانی را به دنبال داشته باشد. اما آیا فکر کردید که سازمان‌هایی که توسط رهبران تغییرپذیر مدیریت می‌شوند، در این تغییرات پایدارترند؟
ریچارد برانسون، بنیانگذار و مدیرعامل گروه ویرجین، می‌گوید: «آن‌قدر خوب به مردم آموزش بده که بتوانند بروند و مستقل باشند؛ ولی آن چنان خوب با آنها رفتار کن که دلشان راضی به رفتن نباشد.» این سخن در هنگام ایجاد یک تغییر در روند شرکت بسیار مهم و کارآمد است. در این زمان است که کارمندان یکی پس از دیگری از تغییرات احساس خطر کرده و یا در برابر آن ممانعت می‌کنند، یا به دنبال شغل دیگری برای خود می‌گردند و این تعهد و رضایت درونی از شغل و سازمان است که آنها را در هنگام ایجاد تغییر به جای ممانعت، با شما همراه می‌کند. اما آیا رهبران تغییرپذیر می‌توانند تغییرات را به نحوی انجام دهند که کارمندان حس رضایت‌بخشی داشته باشند و احساس نگرانی نکنند؟
رهبران تغییرپذیر چه ویژگی‌هایی دارند؟
در این میان، رهبرانی مسیر موفقیت را سریع‌تر و راحت‌تر طی می‌کنند که هم فرآیند تغییر سازمانی را تشویق و هدایت می‌کنند و هم آن را تسهیل و تسریع می‌نمایند. چنین رهبرانی دارای ویژگی‌هایی هستند که در این مقاله به پنج مورد از مهم ترین آنها اشاره می‌کنیم:
۱ـ به کارگیری مهارت‌های ارتباطی پیشرفته:
به‌طور کلی سه تکنیک وجود دارد که به مدیران کمک می‌کند که به این اطمینان دست یابند که همه‌ی کارکنان سازمان در فرآیند مدیریت تغییر، مشارکت کافی و کامل را دارند و همه‌ی آنها در جهت تحقق منافع و خواسته‌های مدیران و سهامداران گام برمی‌دارند؛ که این سه تکنیک عبارتند از :
اطمینان حاصل کردن از درک متقابل: هنگامی که درک متقابل بین مدیریت و کارمندان به طور کامل رخ میدهد، آنها به راحتی حرف یکدیگر را میفهمند و می‌دانند که چه تغییراتی به چه دلایلی باید در سازمان روی دهد.
سپاسگزاری در قبال دیگران: سپاسگزاری و خرسندی خود را ابراز کنید، چرا که این گونه است که میتوانید نشان دهید که به عنوان یک مدیر برای سخن و نظر زیردستان خود درباره تغییرات ارزش و احترام قائل هستید.
پیوند زدن: یکی از مهمترین اقداماتی که مدیران در زمان تغییر باید به آن توجه کنند این است که بین نقاط اشتراک خود و کارمندانشان پل بزنند. این را بدانید که همین پل‌هاست که شبکه‌ای از ارتباطات مستمر درون سازمانی به وجود می‌آورد و برآیند اصلی آن، شکل‌گیری نگرش مشترک سازمانی خواهد بود.
۲ـ ایجاد محیطی که در آن همه‌ی افراد تمایل به مشارکت و همکاری در همه زمینه‌ها از خود نشان دهند:
در بسیاری از شرکت‌ها مدیران اجرایی از عدم مشارکت کارکنان در فرآیند‌های مختلف تصمیم‌سازی و فعالیت‌ها شکایت دارند. آنها می‌خواهند بدانند که چگونه می‌توانند کارکنان را نیز در تصمیمات و دستاوردهای ناشی از کار دخیل کرده و آنها را نسبت به تغییرات شغلی متعهد و ملزم سازند.
یک رهبر موفق و تغییر پذیر محیطی به وجود می‌آورد که در آن همه‌ی افراد به دلیل تعهدی که نسبت به کار و شرکت دارند در زمینه‌های مختلف تمایل به مشارکت و همکاری داشته باشند، خود را عقب نکشند و همه چیز را به رهبران واگذار نکنند. برای حل این مشکل به دو صورت می‌توان عمل کرد:
مهار کردن انرژی احساسی و عاطفی گروه:
مدیران باید روشی را برای مدیریت خود برگزینند که سرشار از روح تحول و دگرگونی بوده و منطبق با روحیات و عواطف کارکنان باشد. همچنین بسیار مهم است که مدیران به هوش هیجانی و عاطفی کارکنانشان نیز توجه کافی داشته و در راستای مهار انرژی عاطفی افراد و هدایت آن به مسیر درست گام بردارند.
برای ایجاد هر تغییری در یک سازمان، در مرحله‌ی اول به دو مورد استراتژی و بستر مناسب برای ایجاد تغییر نیاز است. رهبران تغییرپذیر کسانی هستند که علاوه بر توجه به تمام این عوامل، تمامی ارکان سازمان‌های تحت رهبری‌شان را نیز در فرآیند تغییر دخالت می‌دهند و آنها را به ورود به عرصه‌ی تغییر با دیدی باز و انگیزه‌ای قوی ترغیب می‌کنند. در چنین شرایطی همه‌ی افراد سازمان به‌طور شفاف و کامل از وضعیت کنونی شرکت یا سازمان آگاهی داشته و می‌دانند که این راه قرار است در آینده به کجا برسد.
