بدون شک در دنیای کسب‌وکار امروزی، ترویج فرهنگ کار تیمی در سازمان‌ها برای دستیابی به موفقیت، امری حیاتی است. در گذشته و در دوره صنعتی، بیشتر مشاغل و صنایع توسط چندین فرد در خط تولید انجام می‌شدند و آن‌ها تمام روز تنها یک کار را انجام می‌دادند و کار تیمی به اندازه امروز اهمیت چندانی نداشت. ازاین‌رو امروزه تمامی دستاوردهای بزرگ و حائز اهمیت، نتیجه این همکاری‌ها و مهارتهای کار تیمی هستند. به‌طوری که در دنیای امروزی هنگامی که انجام یک کار یا پروژه به مهارت، داوری و تجربه چندگانه نیاز داشته باشد، استفاده از تیم‌ها و کار تیمی به منظور رسیدن به عملکردی فراتر از عملکرد اشخاص بسیار موردتوجه قرار گرفته است.
امروزه دیگر رهبران و مدیران می‌دانند که کار تیمی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سریع‌تر و با هزینه مناسب‌تر، محصولات و خدمات بهتری را تولید نموده و به سطح بالاتری از عملکرد و بهره‌وری دست پیدا نمایند. بدین سبب تست کیفیت کار تیمی در قالب ۴۲ سؤال توسط هوگل و گموئندن در سال ۲۰۰۱ طراحی شد. هوگل و گموئندن برای تعریف سازه‌ای که بتواند کیفیت تعاملات درون تیم را نشان دهد و تاحدودی عملکرد تیم را پیش‌بینی نماید، مطالعات خود را پیش بردند که درنهایت موفق شدند تا علاوه‌بر آزمودن تجربی سازه‌ی خود، ابزار اندازه‌گیری دقیقی با روایی و پایایی مناسب ارائه نمایند. به عقیده آن‌ها کیفیت کار تیمی رابطه معناداری با عملکرد تیم و موفقیت فردی و سازمانی دارد.
درنتیجه اگر نتوانید به عنوان بخشی از کار تیمی فعالیت داشته باشید و وظیفه خودتان را به درستی انجام دهید، حتی اگر هم در کارتان بهترین باشید، هرگز نمی‌توانید به موفقیت‌های بزرگ دست پیدا کنید. چراکه هر فردی دارای ایده‌ها، استراتژی‌ها و مهارتهای خاصی است که در کار خودش می‌تواند از آن‌ها به‌خوبی استفاده نماید.
منظور از کار تیمی موفق چیست؟
کار تیمی به مجموعه‌ای از اعمال، افکار، مهارت‌ها و احساسات گفته می‌شود که از اهداف و مأموریت کلی تیم حمایت می‌نماید. درحقیقت، کار تیمی به معنای مشارکت دادن اشخاص در تمامی امور و تصمیم‌گیری‌ها و استفاده بهینه از توانمندی‌ها، استعداد و خلاقیت افراد است. بنابراین عواملی ازجمله: عدم تعهد، بی‌توجهی به اهداف تیم، عدم اعتماد، پرهیز از مسئولیت‌پذیری، عدم وجود مدیریت حمایت کننده، وجود تعارض و اختلاف و موارد متعدد دیگری از مهم‌ترین موانع کار تیمی به‌شمار می‌آیند.
در سال‌های اخیر در کنار عوامل فردی و سازمانی بر اهمیت کار تیمی در جهت موفقیت سازمان‌ها تأکید شده است. بدین سبب هر تیمی برای رسیدن به عملکردی مؤثر باید دارای شاخص‌هایی باشد تا بتواند به اهداف مورد انتظار خودش برسد. قطعاً هدف از کار تیمی، انجام باکیفیت کارها و پروژه‌های موجود در تیم و سازمان جهت دستیابی به یک هدف مشخص و مشترک است. این همان موضوعی است که به اعضای تیم کمک می‌نماید تا در راستای دستیابی به اهداف خود و سازمان هماهنگ باشند. چراکه وقتی افراد، هدف تیم خود را بدانند، می‌توانند به‌خوبی درک کنند که چگونه تفاوت ایجاد نمایند. درنتیجه هدف یک تیم، تعیین این است که چگونه یک مجموعه منحصربه‌فرد از اشخاص می‌توانند از مهارتهای خودشان برای رسیدن به یک هدف خاص، در یک زمان مشخص استفاده نمایند.
مطلب مرتبط: منظور از کار تیمی اثربخش چیست؟ ویژگی‌ها، موانع و مزایا کار تیمی اثربخش
مهارتهای لازم برای کار تیمی
۱ـ مهارت ارتباطی
توانایی برقراری ارتباط به روشی واضح، روشن و کارآمد یک مهارت مهم و ضروری جهت انجام کار بهصورت تیمی است. داشتن توانایی برقراری ارتباط اثربخش با اعضای تیم، موجب ایجاد یک رابطه صمیمانه میان اعضای تیم می‌گردد. بنابراین هنگام کار با دیگران، بسیار مهم است که افکار، ایده‌ها و اطلاعات کلیدی مرتبط را به اشتراک بگذارید. توجه نمایید که انواع مختلفی از مهارتهای ارتباطی ازجمله کلامی و غیرکلامی وجود دارند. همچنین شما باید این توانایی را داشته باشید که بقیه اعضای تیم با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند. زیرا اگر اعضای تیم شما نتوانند ارتباط برقرار کنند، کل پروژه دچار شکست خواهد شد.
۲ـ مهارت همدلی و همدردی
داشتن مهارت همدلی و همدردی با هم‌تیمی‌های خود به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید انگیزه‌ها و احساسات آن‌ها را بهتر درک نمایید. قطعاً وقت گذاشتن برای گوش دادن و درک اینکه سایر افراد چگونه فکر می‌کنند و چگونه کار می‌کنند، می‌تواند به شما کمک نماید تا با آن‌ها به روش‌های صحیح ارتباط برقرار نموده و معاشرت داشته باشید.
۳ـ مهارت گوش دادن فعال
مانند مهارت ارتباطی، مهارت گوش دادن فعال نیز می‌تواند به تیم کمک کند تا یکدیگر را درک کرده و به یکدیگر اعتماد نمایند. گوش دادن فعال عبارت است از تلاش جهت تمرکز دقیق بر روی یک شخص درحالی که او ایده‌ها، افکار یا احساسات خودش را به اشتراک می‌گذارد. همچنین می‌توانید سؤالات بعدی را از افراد بپرسید تا عمیق‌تر به آنچه که آن‌ها در حال برقراری ارتباط هستند، بپردازید. این کار موجب ایجاد ارتباط بهتر بین شما و شخص روبهرو شده، همچنین به فهم بهتر موضوع مورد بحث کمک خواهد کرد. درنتیجه تقویت مهارت گوش دادن فعال برای کار تیمی اینجا اهمیت پیدا می‌کند که اگر عضوی از گروه مهارت گوش دادن را نداشته باشد، نمی‌تواند به نظرات و ایده‌های سایر اعضای تیم به‌خوبی گوش داده و با تیم همراهی نماید.
۴ـ مهارت همکاری
کار تیمی به گونه‌ای شکل گرفته است که گروهی از افراد مختلف با مجموعه‌ای از مهارت‌ها، توانایی‌ها و استعدادهای گوناگون و متنوع بتوانند در کنار یکدیگر، برای رسیدن به یک هدف مشترک کار کنند. همکاری با سایر هم‌تیمی‌ها جهت به اشتراک گذاشتن ایده‌ها، تقویت و حمایت از یکدیگر، بهبود کار یکدیگر و کمک به همدیگر، برای رسیدن به یک شکل خوب و قوی از یک تیم کاری، امری بسیار حیاتی محسوب می‌گردد. درنهایت همکاری با سایر تیم‌ها در یک سازمان می‌تواند با به اشتراک‌گذاری ایده‌ها شروع شده و به بهبود کار همه تیم‌ها و حتی تشکیل یک تیم بزرگتر کمک نماید.
۵ـ مهارت مسئولیت‌پذیری
مهارت مسئولیت‌پذیری تنها در کارهای فردی مهم و الزامی نبوده، بلکه در کارهای تیمی نیز تک‌تک اعضاء باید نسبت به وظایفی که بر عهده‌ی آن‌ها گذاشته می‌شود، مسئولیت‌پذیر باشند. اگر در یک کار فردی شما کاری را به اشتباه انجام دهید مسئولیت و عواقب آن فقط با خودتان است. اما در کار تیمی به علت اینکه اشتباهات شما به تیم و نتیجه کار تیمی لطمه وارد می‌کند داشتن مهارت مسئولیت‌پذیری حساس‌تر نیز خواهد شد. بنابراین در پویایی کار تیمی، مهم است که طرفین درگیر، هم کاری را که مسئول آن هستند را درک نمایند و هم تلاش کنند تا وظایف گفته شده را به موقع و مطابق با استانداردهای مورد انتظار به انجام برسانند. در شرایطی که کل اعضای تیم با برعهده گرفتن مسئولیت کار خودشان، به درستی عمل می‌کنند، آن‌ها می‌توانند باهم در راستای یک هدف مشترک کار نمایند.
۶ـ مهارت صداقت
تلاش جهت دستیابی به صداقت و شفافیت کامل در کار امکان دارد به این معنا باشد که شما مجبور باشید در کار با اختلاف‌نظرها، توضیح عدم توانایی برای انجام به موقع یک وظیفه محول شده یا مطرح کردن شرایط کاری تازه ناخوشایند، روبهرو گردید. بدین سبب برای یک تیم کاری ایجاد اعتماد بدون صداقت و شفافیت می‌تواند کاری بسیار دشوار باشد و درنتیجه کار تیمی از کارآمدی لازم به دور خواهد ماند.
مطلب مرتبط: انواع تیپ‌های شخصیتی MBTI در کار تیمی چگونه عمل می‌کنند؟
چگونه مهارتهای کار تیمی را تقویت کنیم؟
به اعضای تیم بازخوردهای مفید ارائه دهید.
بدون شک برقراری ارتباط با اعضای تیم امری بسیار مهم است. زمانی که ارتباطات محترمانه در تیم یک ارزش به‌حساب بیاید، پذیرش بازخورد سازنده در صورت نیاز برای اعضای تیم نیز آسان‌تر خواهد شد. ازطرفی تشخیص نقاط تقویت شده در مهارتهای کار تیمی برای خودمان کار سختی است. ازاین‌رو یافتن یک دوست یا همکار که بتواند در مورد نقاط قوت و ضعف کار تیمیتان به شما بازخوردهای صادقانه ارائه بدهد، بسیار مفید خواهد بود. همچنین توجه نمایید که وقتی می‌خواهید در مورد یک پروژه یا عملیات بازخورد بگیرید، هرگز به سراغ موارد دلخواه خود نروید. این یک قاعده نیست که وقتی می‌خواهید ایده جدیدی برای محصول خودتان ارائه دهید، تنها به اعضای تیم محصول توجه نمایید. به‌طوری که همیشه بهتر است همه تیم‌های کاری را در جلسات طوفان فکری سهیم کنید تا کارکنان شما احساس کنند که مهم هستند و درنتیجه بازخورد نتیجه‌بخشی داشته باشید.
اهداف مشخصی تعیین کنید.
قطعاً کار کردن بدون داشتن یک هدف معین، همانند رفتن به سفر بدون نقشه است. شاید بتوانید به مقصد برسید، ولی باید زمان بسیار بیشتری را صرف آن نمایید. وجود یک برنامه شفاف و معین که وظیفه هر کدام از اعضا در آن به‌خوبی مشخص شده باشد، می‌تواند در رسیدن آن‌ها به اهداف تعیین شده در قالب یک تیم کاری و درنتیجه ارتقاء مهارتهای کار تیمی بسیار مؤثر واقع گردد. به‌طوری که استفاده از یک چارچوب هدف هوشمند، یک راه ساده جهت رسیدن به اهداف مناسب در حرفه شما است. بدین سبب بهتر است اهداف، مقاصد و نقاط عطف اصلی کار تیمی در سازمان را تعیین نمایید تا به تیم کمک کنید، تصمیم بگیرد که کدام‌یک از وظایف در رده اولویت‌های برتر قرار می‌گیرند. زیرا این کار مسیر را برای اعضای گروه روشن نموده و موجب می‌شود تا بدانند در پی رسیدن به چه چیزی هستند.
زمان‌بندی را پیگیری کنید.
در روند افزایش بهره‌وری و فرهنگ کار تیمی، پیگیری زمان‌بندی، نقشی شاید کوچک، اما بااهمیت دارد. زیرا یک زمان‌بندی قوی و صحیح، باعث می‌شود که کارمندان در حین کار بر روی یک پروژه طبق برنامه پیش بروند. ساده‌ترین روش جهت پیگیری زمان صرف شده در کار، استفاده از یک ابزار زمان‌سنجی ساده است. با شروع کار خواهید فهمید که پیگیری زمان امکان دارد دشوارتر از آنچه گمان می‌کردید، باشد.
بنابراین با ترسیم اهداف فردی بر روی جدول زمانی، افراد نحوه پیشرفت خودشان را در میان پروژه، خواهند دید. همچنین ثبت صورتی از اعمال تیم و افراد به بهبود انگیزه کمک کرده و می‌توانند تأثیر کار خودشان را ببینند. علاوه‌بر آن، شما قادر خواهیدبود، تجزیه‌وتحلیل نمایید که کارآمدترین وظایف کدام‌ها هستند و درعین حال میزان تعلل را در طول روزهای کاری خود کاهش دهید. درنتیجه بدون یک طرح شفاف و جدول زمانی، ممکن است برخی از مسئولیت‌ها در حین پروژه فراموش گردند.
برای تقویت کار تیمی بر روی نقاط قوت افراد تمرکز نمایید.
قطعاً هر عضوی از تیم مهارتهای خاص خود را وارد تیم می‌کند. هوشمندی یک مدیر یا رهبر این است که بفهمد هر عضوی چه مهارتهای فردی دارد و چگونه به بهترین نحو ممکن می‌تواند آن را بروز دهد. بنابراین برای رسیدن به بهترین نتیجه در کار تیمی، از برآیند توانمندی‌های تمام اعضای گروه استفاده می‌نماید. اگر اعضای تیم بر روی کاری متمرکز باشند که متناسب با نقاط قوت و علایقشان است، خلاق‌تر و سازنده‌تر خواهند بود. برای اطمینان از بالاترین کیفیت خروجی، بهتر است تخصص و در دسترس بودن افراد را درنظر بگیرید. بدین ترتیب احتمال این موضوع بالا خواهد رفت که خود تیم بتواند درمورد تفکیک مسئولیت‌ها تصمیم‌گیری نماید و هر کار را به کاردانش بسپارد. توجه نمایید که تست شخصیت شناسی MBTI نیز می‌تواند نقطه شروع بسیار خوبی برای به‌دست آوردن نقاط قوت کارمندان باشد.
تمامی اعضای تیم را به درستی بشناسید.
ایجاد یک رابطه خوب با کارکنان، پیوندی قوی در کل تیم ایجاد خواهد نمود و ساختن روابط بین فردی به احترام متقابل بین شما و کارمندان می‌انجامد. شناخت فردی هر عضو، جایگاه شما را هم به عنوان رهبر تیم و هم به عنوان شخصی که در زمان بروز مشکلات می‌توان به او رجوع کرد، تثبیت می‌نماید. هنگامی که شکاف‌های مهارتی وجود دارد، افراد وظایفشان را به‌خوبی انجام نمی‌دهند که این موضوع باعث می‌گردد تا در کار تیمی به مشکل بربخورید.
بدین جهت بهتر است هر متقاضی را برای عضویت در تیم به‌طور جداگانه ارزیابی نمایید تا مطمئن شوید که آن نقش بهصورت کامل با توانایی‌های وی منطبق است. اگر هر زمان در حین روند مصاحبه احساس کردید که مصاحبه شونده برای جایگاه دیگری مناسب است، در پیشنهاد برای تغییر جایگاهش تردید نکنید. ایجاد تغییرات در مراحل اولیه استخدام سبب خواهد شد که متقاضی آن شغل، در جایگاه درست استخدام گردد.
مطلب مرتبط: چطور یک هم‌تیمی خوب باشیم؟ ۱۵ راهکار مؤثر برای مقابله با چالش‌های کار تیمی
برنامه معینی برای جلسه داشته باشید.
بدون شک برای تقویت کار تیمی بهتر است پیش از شروع جلسه تیم، برنامه معینی برای بیان موضوعات مورد بحث تنظیم نمایید. حتی می‌توانید برای پرداختن به هر ایده یک بازه زمانی انتخاب کنید و با پایان زمان مشخص‌شده به سراغ موضوع بعدی بروید. به این ترتیب، اعضای تیم شما تنها مهم‌ترین افکار و ایده‌ها را بیان نموده و درباره آن‌ها گفت‌وگو خواهند کرد. از دیدن اینکه بهره‌وری کار تیمی در یک تیم سازماندهی شده چه اندازه بیشتر است، شگفت‌زده خواهید شد. یک روش عالی دیگر برای پربارتر کردن جلسات تیم، این است که محتوای جلسه را از قبل در اختیار اعضای تیم قرار دهید. چراکه این کار باعث می‌شود بخش توضیحی جلسه بسیار کوتاه‌تر گردد و زمان بیشتری برای گفت‌وگو و همکاری داشته باشید.
ایده‌های مختلف افراد را بپذیرید.
شاید اصلی‌ترین مزیت کار تیمی، دسترسی به طیف متنوعی از دیدگاه‌ها باشد. در کارهای فردی تنها یک دیدگاه انفرادی وجود دارد و عملکرد اشخاص محدود است. درحالی که در کارهای تیمی، ترکیبی از دیدگاه‌های گوناگون با تجربیات، تحصیلات و آموزش‌های متفاوت وجود دارند. وقتی از چند زاویه به مسئله نگاه شود، راهکاری خلاقانه جهت مسائل ارائه خواهد شد. درنتیجه این کار می‌تواند به رفع سریع‌تر مشکلات و روند بهتر مهارتهای کار تیمی و حل مسئله، کمک نماید. ازاین‌رو وقتی که اجازه‌ی مطرح کردن ایده‌ها و اجرای آن به کارمندان یک سازمان داده می‌شود، حس مسئولیت‌پذیری را در آن‌ها ایجاد می‌نماید. این کار اعتماد و اعتقاد شما را به عملکرد اعضای تیمتان نشان خواهد داد و در مقابل نیز افراد و تیم‌ها، به بهترین شکل ممکن به اعتماد شما پاسخ خواهند داد. بنابراین برای داشتن چنین رویکردی در سازمان‌ها، اجازه دهید تا اعضای تیم مسئولیت حل مشکل را از شناسایی تا ارائه راه‌حل برعهده بگیرند.
مسئولیت‌های واضح و صریح تعیین نمایید.
در فرهنگ کار تیمی، وظایف و مسئولیت‌ها به سادگی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. بدین سبب برای بهبود کار تیمی بهتر است که مسئولیت‌ها و حوزه‌های تخصصی هر یک از اعضای تیم را روشن نمایید، ولی حواستان باشد که جایی برای آزمون و خطا باقی بگذارید. زیرا وظایف و پروژه‌ها تا حد زیادی به اهداف اصلی شما بستگی دارند. زمانی که به تیم خودتان فرصتی برای دسترسی به مشکلات پیچیده به وسیله خلاقیت و انعطاف‌پذیری می‌دهید، آن‌ها قادر خواهند بود تا مهارتهای خود را با شرایط تطبیق دهند.
پیشنهاد: چرا در کار تیمی شکست می‌خوریم؟
سخن نهایی
تقویت مهارتهای کار تیمی نیازمند توجه به ایده‌ها و نظرات اشخاص و جلوگیری از دلسرد شدن آن‌ها است. به یاد داشته باشید محیط کار فضایی است که بر پایه مشارکت، همکاری و تبادل نظرها بنا شده است. بدین جهت در چنین فضایی، تمامی افراد باید از فرصت مشابهی برای بیان دیدگاه‌های خویش برخوردار بوده و بتوانند توانایی‌ها و مهارتهای خودشان را در جهت دستیابی به اهداف مشترک به‌کار بگیرند.
به‌طور کلی، برای انجام و تقویت کار تیمی باید صبر و حوصله کافی داشته باشید و با سایر اعضای گروه ارتباط دوستانه برقرار کنید و از تجربیات همدیگر نیز بهره ببرید. زیرا توسعه و تقویت مهارتهای کار تیمی هم می‌تواند در حرفه فعلی و هم در زمان جست‌وجوی فرصت‌های شغلی جدید به شما کمک بسیاری داشته باشد. به همین علت داشتن این مهارت هم برای سازمان‌ها و هم برای کارکنان مفید است و به وسیله راهکارهایی که ارائه دادیم، می‌توانید مهارتهای تیم‌سازی را تقویت نمایید.
