قطعاً بسیاری از مسیرهای شغلی با تعامل مداوم با اشخاص، چه همکاران و چه با هم‌تیمی‌ها همراه هستند. زیرا دانستن نحوه‌ی تعامل با همه در هر محیط کاری امری بسیار بااهمیت است و بدون آن، انجام کار مطابق انتظار، چالش برانگیز خواهد بود. امروزه نتایج مطالعات نشان داده که هوش هیجانی در حیطه‌های مختلفی در رابطه با تعامل، کارآیی دارد. یکی از موقعیت‌هایی که به شدت مؤلفه‌های هوش هیجانی در آن خودنمایی می‌کند، علی‌الخصوص مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن زمانی است که می‌خواهیم با دیگران ارتباط بگیریم. هر شخصی به‌صورت ذاتی، فردی اجتماعی است و تمایل دارد که با سایر افراد در تعامل و ارتباط باشد. بدین سبب برقراری ارتباط با دیگران نیازمند آداب و قوانین خاصی است که اگر نادیده گرفته شوند، فرد طرد خواهد شد. بنابراین مهارت‌هایی همچون روابط بین فردی و مهارت ارتباط مؤثر می‌تواند به افراد در برقراری ارتباط و اجتماعی بودن کمک شایانی بکند.
تست هوش هیجانی بارآن Bar-On چه کمکی به ما می‌کند؟
تست هوش هیجانی که به تست EQ نیز معروف است، آزمونی جهت سنجش هوش هیجانی، هوش عاطفی و هوش ارتباطی در افراد است. با استفاده از تست هوش هیجانی بار-آن، می‌توان هوش عاطفی و هوش احساسی را در افراد مختلف سنجید. اینکه به‌طور آگاهانه عصبانی شویم و توانایی مدیریت هیجانات و احساسات خودمان را داشته باشیم، چندان کار آسانی نیست. اما برخی از افراد را می‌بینید که می‌توانند احساسات خودشان را به خوبی کنترل نمایند که این افراد دارای هوش هیجانی بالایی هستند.
ازطرفی هوش هیجانی عاملی کلیدی در ایجاد فضای کاری است که موجبات رشد و پرورش کارکنان را به آسانی فراهم می‌سازد و آن‌ها را تشویق می‌کند تا بهترین عملکرد را داشته باشند. بدین سبب باید بگوییم که هوش هیجانی تنها به کنترل خشم برنمی‌گردد بلکه بسیاری از ویژگی‌های رفتاری ما ازجمله: حل مسئله، شادمانی، خوش‌بینی، انعطاف‌پذیری و … تحت‌تأثیر EQ ما قرار دارند. درنتیجه افرادی که مهارت هوش هیجانی را در خودشان تقویت می‌کنند، قطعاً در زندگی شخصی و حرفه‌ای از رضایت بیشتری برخوردار هستند. همچنین این افراد در پاسخ‌گویی به محرک‌های تنش‌زا منعطف‌تر رفتار کرده و کمتر تحت‌تأثیر تنش قرار می‌گیرند. اوضاع هوش هیجانی شما چطوره؟
ورود به تست هوش هیجانی بار-آن Bar-On
منظور از مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن چیست؟
مؤلفه بین فردی به توانایی برقراری ارتباط قوی بین افراد با علایق و اهداف مشترک و توانایی برقراری ارتباط رضایت‌بخش با دیگران گفته می‌شود. به عبارتی، به معنای توانایی فرد در برقراری و حفظ روابط رضایت‌بخش و متقابل است که میزان ماهر بودن هر شخص در روابط بین فردی، با میزان بخشش و دریافت صمیمیت و مهربانی مشخص می‌گردد. مولفه بین فردی در تست EQ، مستقیماً با نحوه تعامل فعالانه با سایر افراد، مانند همراهی و همدلی، قدرت ادراک دیگران، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، گوش دادن فعال مرتبط است.
این مؤلفه در تست هوش هیجانی به همه جنبه‌های زندگی، از روابط نزدیک تا مشارکت‌های تجاری مربوط می‌شود. یعنی تنها به معنای ایجاد روابط دوستانه با دیگران نیست، بلکه به معنای احساس راحتی در چنین ارتباطاتی و داشتن انتظارات مثبت در تعاملات اجتماعی نیز هست. اشخاصی که در مؤلفه بین فردی توانایی دارند، از نظر دیگران صمیمی و پرانرژی به‌حساب آمده و اتمسفر مثبتی در محیط کاری ایجاد می‌نمایند و دیگران از کنار آن‌ها بودن، احساس بسیار خوبی دارند.
۷ بُعد مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی EQ
همدلی
این فاکتور به معنای آگاه بودن و درک احساسات دیگران و نشان‌دهنده میزان مسئولیت‌پذیری و وفاداری عضو گروه بوده و بدین معنا است که نسبت به چرایی و چگونگی احساسات سایر افراد، حساس باشیم. طبق تعریف همدلی در مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی، افراد همدل به دیگران اهمیت داده و علاقه و نگرانی خودشان را نسبت به آن‌ها نشان می‌دهند. همدلی به‌خصوص نیاز اساسی مشاغلی همچون مشاوره، مددکاری اجتماعی و روان‌شناسی است. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که رفتارهای پرخاشگرانه و ضداجتماعی، رابطه نزدیکی با عدم همدلی دارند.
مسئولیت‌پذیری اجتماعی
مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن به معنای توانایی همکاری با دیگران است که ارتباط نزدیکی با همدلی نیز دارد. به عبارتی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی با انجام دادن کارها برای دیگران، توسط سایر افراد و حفظ قوانین و معیارهای اجتماعی همراه است. طبق نظرسنجی‌های گسترده، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای اثربخش در محیط کاری، مسئولیت‌پذیری اجتماعی شناخته شده است. زیرا عضوی از گروه‌های مختلف بودن، سبب می‌شود تا فرد شناخت بهتری از خودش داشته باشد و نسبت به روابط بین فردی حساس‌تر رفتار کرده و دیگران را بپذیرد. کسانی که در این مؤلفه هوش اجتماعی ضعف دارند، می‌توانند موجب ایجاد نگرش‌های ضداجتماعی شوند و نسبت به سایر افراد رفتار بدی داشته باشند و از دیگران سوء استفاده نمایند.
عزت‌نفس
عزت‌نفس، به معنای داشتن درک دقیق از خود، پذیرش خود و احترام گذاشتن به خود است. عزت‌نفس در مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار آن، به عنوان توانایی فرد در نگاه به مسائل و قدرت درونی خود، تعریف می‌شود. این بُعد ارتباط مستقیمی با خودآگاهی دارد که بر روی اعتمادبهنفس، احساس امنیت و اتکای به خود به‌صورت سالم و صحیح تأثیر می‌گذارد. عزت‌نفس یعنی بتوانیم خودمان را با تمام نقاط قوت و ضعفمان بپذیریم و همان‌گونه که هستیم خودمان را دوست داشته باشیم. همچنین این مؤلفه بر روی تصویر کلی که شخص از خود نشان می‌دهد نیز تأثیر بسزایی می‌گذارد و فرد با عزت‌نفس بالا همیشه احساس کامل بودن کرده و از خود رضایت دارد.
خودآگاهی هیجانی
خودآگاهی هیجانی را می‌توان توانایی درک و آگاه بودن از احساسات خود تعریف نمود. شاید بتوانیم خودآگاهی هیجانی را یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی درنظر بگیریم. چراکه این بُعد با دیگر فاکتورهای مهم ازجمله: توانایی درک صحیح احساسات سایرین، بیان احساسات خود، مدیریت و کنترل هیجان‌ها در ارتباط است. به گفته‌ی روانشناسان، افرادی که دارای خودآگاهی هیجانی بالایی هستند، به‌راحتی می‌توانند با احساسات خود ارتباط برقرار نمایند و درک خوبی از موجودیت درونی خودشان خواهند داشت. همچنین داشتن خودآگاهی هیجانی پایین در افراد، تقریباً همدلی کردن با دیگران را غیرممکن می‌کند.
خودشکوفایی
خودشکوفایی به معنای توانایی تعیین اهداف شخصی افراد، طی کردن مسیر جهت رسیدن به آن هدف و توانایی‌های بالقوه افراد گفته می‌شود. به عبارتی خودشکوفایی، با میزان واقعی پتانسیل درونی ما ارتباط دارد و مؤلفه‌ای در مورد علایق، انرژی و انگیزه ما برای ادامه دادن است. خودشکوفایی در مؤلفه بین فردی در تست EQ یک فرآیند مداوم است که فرد تلاش می‌نماید تا به بالاترین درجه مهارت و استعداد خودش برسد و انرژی درون فرد ایجاد می‌کند که به وی انگیزه می‌دهد تا بهترین کار خودش را به انجام برساند. بُعد خودشکوفایی، گونه‌ای همه گیر است و تأثیر مثبتی بر روی افرادی که در اطراف ما هستند، می‌گذارد و باعث می‌گردد تا فرد از خود احساس رضایت نماید.
خودابرازگری
خودابرازگری در مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی، بسیار حائز اهمیت است و به عنوان توانایی در بیان مؤثر احساسات و افکار صریح خود تعریف شده و بر پایه خودآگاهی قرار دارد. به عبارتی خودابرازگری را می‌توان توانایی ابراز باورها، عقاید، دفاع از مهارت‌های سازنده و حق خود تعریف نمود و ارتباط نزدیکی با اعتمادبهنفس، صراحت و جسارت فرد دارد. اشخاص با خودابرازگری بالا، تحت کنترل دیگران نبوده و خجالتی و مطیع نیستند و احساسات خودشان را به شکل مستقیم و بدون رفتارهای پرخاشگرانه ابراز می‌نمایند.
استقلال
بُعد استقلال در مؤلفه بین فردی، به معنای اتکای به خود، توانایی هدایت افکار و اعمال خود، عدم وابستگی عاطفی به دیگران و آزاد بودن از تمایلات هیجانی است. این توانایی یعنی، فرد خودش افکار و اقداماتش را هدایت کرده و از چسبیدن به دیگران جهت برآورده ساختن نیازهای عاطفی خودش اجتناب می‌کند. بُعد استقلال در مقابله با استرس و کار تحت فشار، بسیار کمک‌کننده است و به درجه قدرت درونی و اعتمادبهنفس فرد بستگی دارد. همچنین مؤلفه مستقل بودن برای یک مدیر و رهبر موفق شدن و شغل‌هایی که نیازمند تصمیم‌گیری فردی هستند، بسیار حائز اهمیت است.
اهمیت مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن
- در افزایش کیفیت زندگی افراد نقش مؤثری دارد.
- موجب مقابله سازنده با استرس در افراد مختلف می‌گردد.
- تندرستی و سلامت جسمی را در اشخاص به همراه می‌آورد.
- در کمک نمودن به رشد شخصی و هویت‌یابی افراد نقش دارد.
- بهره‌وری شغلی و موفقیت اشخاص را افزایش می‌دهد.
- به خودشکوفایی افراد کمک می‌کند.
- اثر مستقیم بر روی سلامت روانی اشخاص دارد.
مشاغلی که مؤلفه بین فردی در آن‌ها نقش قابل توجهی دارد:
- معلم
- مدیر مدرسه
- مشاور
- روانشناس
- پرستار
- مشاغل سرپرستی و مدیریتی
- خدمات مشتریان
- مدیر روابط عمومی
- مدیر بازاریابی
- دستیار اداری
- کارشناس منابع انسانی
- جامعه شناس
- داور ورزشی
- قاضی
- مدیر فروش تورهای مسافرتی
چگونه مؤلفه بین فردی در هوش هیجانی را در خودمان تقویت کنیم؟
مهارت‌هایتان را تمرین نمایید.
همانند بیشتر مهارت‌ها، یکی از بهترین راه‌ها جهت توسعه مهارت‌های بین فردی تمرین با مهارت‌های خود است. بهتر است خودتان را در شرایطی مثلاً افزایش مشارکت در جلسات تیمی و ایفای نقش‌های رهبری قرار دهید که این مهارت‌ها از شما خواسته می‌شود. همچنین می‌توانید از همکاران خودتان بازخورد بخواهید و یاد بگیرید که چه موضوعی صحیح بوده و چه موضوعی به کار بیشتری نیاز دارد. زیرا یکی از مؤثرترین راه‌ها برای تمرین مهارت‌ها در توسعه بین فردی، بازخورد گرفتن از افرادی مانند همکاران، مربیان یا کارفرمایان که هر روز با شما ارتباط برقرار می‌کنند، هست.
تنها شنیدن کافی نیست و باید گوش دادن فعال را تمرین کنید.
گوش دادن فعال یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین عناصر توسعه‌ی مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن است که به طرف مقابل حس احترام و توجه را القا می‌نماید. شما می‌توانید با برقرار کردن ارتباط چشمی مناسب، سر تکان دادن و سکوت در میان صحبت‌های شخص مقابل، گوش دادن فعال را تمرین کرده و به دیگران بفهمانید که واقعاً به آن‌ها توجه می‌کنید. به عنوان مثال، امکان دارد که شما وقتی روزانه به‌صورت تیمی کار می‌کنید، یکی از همکارانتان بگوید گاهی اوقات احساس نمی‌کند که توسط شما شنیده می‌شود. ازاین‌رو می‌توانید از ارزیابی آن‌ها درس بگیرید و برای تمرین گوش دادن فعال تلاش نمایید.
زمینه‌های پیشرفت را مشخص نمایید.
شناسایی زمینه‌های بهبود و پیشرفت می‌تواند به توسعه مهارت‌های بین فردی کمک کند. می‌توانید از افرادی که روزانه با شما سروکار دارند، بازخورد بخواهید و درباره مواردی که فکر می‌کنند، می‌توانند از پیشرفت استفاده نمایند، آگاه شوید. اگر در نقش‌های روبه‌رو با مشتری کار می‌کنید، می‌توانید نمرات NPS یا نظرسنجی‌های مشتریان خود را زیر نظر داشته باشید تا از جایی که احساس کردید کوتاهی می‌کنید، به راحتی مطلع شوید.
حتماً به مدیریت زمان خود بپردازید.
بهتر است برای توسعه‌ی مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن، زمان خود را بین فعالیت‌های مختلف تقسیم کنید. مثلاً برای کار، خانواده و روابط اجتماعی خودتان زمان‌های ویژه‌ای را درنظر بگیرید. اختصاص دادن زمان‌هایی ویژه برای دوستان و برقراری ارتباط با آدم‌های جدید، به شما کمک خواهد کرد تا روابط عمومی بالا و بهتری داشته باشید و درنهایت مهارت‌های بین فردی را توسعه دهید.
برای توسعه مهارت‌های بین فردیتان کتاب بخوانید.
کتاب‌های بسیاری در مورد شخصیت‌های مطرح اجتماعی نوشته شده است که با خواندن زندگی‌نامه این افراد به خوبی می‌توانید ویژگی‌های برجسته آن‌ها را بشناسید و از تجربیات آن‌ها در زندگی خودتان استفاده نمایید. همچنین مطالعه کتاب‌هایی درخصوص شیوه‌های برقراری ارتباط با دیگران یا مدیریت روابط می‌تواند در توسعه مهارت‌های بین فردی به شما کمک بسیاری کند.
سخن نهایی
مؤلفه بین فردی در تست هوش هیجانی بار-آن یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های زندگی هر شخصی از بدو تولد تا هنگام مرگ به‌حساب می‌آید. چراکه یکی از مسئولیت‌های مهم انسان در جهان، ایجاد، گسترش، تداوم بخشیدن و عمق بخشیدن به روابط بین فردی است. بدون شک بی‌اعتنایی نسبت به هیجان‌ها، عدم مدیریت آن‌ها و خودداری از بیان آن‌ها می‌تواند هزینه‌های گزافی را برای انسان‌ها در پی داشته باشد.
امروزه پژوهش‌ها نشان می‌دهند که فقدان هوش هیجانی می‌تواند آثار مخربی را در زمینه‌های فردی و اجتماعی ایجاد نماید و برعکس تقویت و پرورش آن زمینه‌ساز موفقیت‌های عظیمی خواهد بود. ازاین‌رو بهتر است شما به عنوان یک فرد بتوانید درک درستی از هوش هیجانی داشته باشید تا بتوانید بهترین عملکرد را در زندگی شخصی و کسب‌وکار برای خودتان رقم بزنید.
