بدیهی است محیط‌های کاری با توجه به شرایط و نوع کسب‌وکاری که در آن‌ها وجود دارد تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر داشته باشند. اما از نظر شما محیط کاری ایده‌آل چه محیطی است؟ تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که محیط کاری متناسب با شخصیت شما چه خصوصیاتی دارد؟ در چه محیطی می‌توانید با تمام تمرکز کار کنید؟ چه محیطی این قابلیت را دارد که امکان پیشرفت را برای شما مهیا کند؟ یا اساسا مؤلفه‌ی محیط کار تا چه میزان بر کیفیت عملکرد شما و رضایت شغلی تأثیرگذار است؟
اگر بخواهیم گستره‌ی تعریف خود را محدودتر کنیم و تنها به تعریف محیط کاری ایده‌آل بپردازیم می‌توان به دو اصل کلی اشاره کرد. شرایط فیزیکی و شرایط روانی موجود در محیط کار. شرایط فیزیکی همان‌طور که از نامش برمی‌آید به امکانات، تجهیزات، ابزارهای کامپیوتری، چیدمان مبلمان و سایر وسایل برمی‌گردد. درحالی‌که شرایط روانی بیان‌کننده‌ی روابط بین فردی و اعتماد متقابل بین همکاران است.
در این مقاله می‌خواهیم به شما کمک کنیم تا به تعریف درستی از محیط کاری مطلوب برسید. در چنین شرایطی راحت‌تر و با اعتمادبه‌نفس بیشتری می‌توانید محیط کاری ایده‌آل خود را پیدا کنید. حتما می‌دانید که محیط کاری یکی از عناصر اصلی پیش‌بینی کننده‌ی رضایت شغلی است. پس با ما همراه باشید.
اهمیت تعریف محیط کاری ایده‌آل در مصاحبه‌ی شغلی
این روزها دیگر سبک مصاحبه‌های استخدامی و رزومه نویسی دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. ممکن است با سؤالاتی مواجه شوید که پیش‌ازاین حتی یک‌بار هم به آن‌ها فکر نکرده بودید. هدف مدیران منابع انسانی از طرح چنین سؤالاتی شناخت هر چه بیشتر انتظارات، مهارت‌ها و پتانسیل‌های شماست. ضمن اینکه از این طریق می‌توان بررسی کرد که آیا شما با محیط کاری آن‌ها منطبق هستید؟ درنتیجه شما برای اینکه بتوانید پاسخ مناسبی به این‌گونه سؤالات بدهید باید به انجام تحقیقات بیشتری بپردازید.
پاسخ به این سؤالات تنها بخش کوچکی از مصاحبه‌ی شما را تشکیل می‌دهد. صدها نکته‌ی مهم و کلیدی دیگری در مصاحبه وجود دارند که هر یک می‌توانند نقش مهمی در چگونه رقم خوردن سرنوشت شغلی شما ایفا کنند. به همین سبب پیشنهاد می‌کنیم اندکی زمان بگذارید و مقاله‌ی «مصاحبه‌ی موفق و راهکارهای مؤثر جهت معرفی خود در یک مصاحبه‌ی شغلی موفق» را مطالعه کنید. این امر می‌تواند در حکم یک سرمایه‌گذاری پرسود برای آینده‌ی شما باشد.
ویژگی‌های فیزیکی محیط کاری ایده‌آل
کنار هم قرار گرفتن کارکنان در محیطی مشترک و حذف اتاق‌های جداگانه
جدا کردن کارکنان از یکدیگر به‌وسیله‌ی اتاق‌های مختلف می‌تواند مزیت‌هایی همچون افزایش تمرکز و دقت آن‌ها را به همراه داشته باشد. ولی میزان تعامل و مشارکت آن‌ها را کاهش می‌دهد. کم‌رنگ شدن روابط بین فردی سازنده، بهره روی تیم‌های کاری را کاهش خواهد داد. محیط کاری ایده‌آل محیطی است که کارکنان همواره برای یافتن راهکارهایی گره‌گشا در حال تعامل و همفکری باشند.
داشتن نور و تهویه مناسب
این نکته را مدنظر قرار دهید که کارکنان سازمان حداقل یک‌سوم از مدت‌زمان شبانه‌روز خود را در محیط کاری سپری می‌کنند.
روشنایی علی‌الخصوص نور طبیعی قادر است انرژی ازدست‌رفته‌ی آن‌ها را بازیابد. از طرفی کمبود اکسیژن نه‌تنها موجب خواب‌آلودگی می‌شود بلکه انرژی جسمانی آن‌ها را به طرز قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
کمترین میزان آلودگی صوتی
شک نکنید که این موضوع اصلا توقع زیادی نیست. هیچ‌کس در محیطی که مملو از انواع و اقسام آلودگی‌های صوتی باشد نمی‌تواند متمرکز بماند و احساس امنیت و آرامش کند. از بین رفتن تمرکز می‌تواند زمینه‌ساز بروز اشتباهات جبران‌ناپذیری شود. حذف آلودگی‌های صوتی در محیط کاری ایده‌آل خطر ابتلا به انواعی از بیماری از قبیل سردردهای مزمن، خستگی مفرط، ناراحتی معده و… را کاهش می‌دهد. ضمن اینکه انتخاب یک موسیقی متناسب با حال و هوای سازمان، کیفیت عملکرد شغلی و روحیه‌ی آن‌ها را تقویت می‌کند. موسیقی آرامش‌بخش این قدرت را دارد که خستگی و فشار روانی را کاهش دهد و انرژی مضاعفی را در بدن کارکنان تزریق کند.
ویژگی‌های روانی محیط کاری ایده‌آل
ساعات کاری منظم و مناسب
به‌محض اینکه صحبت از کار و استخدام می‌شود اولین سؤالی که به ذهن همه می‌رسد درباره‌ی ساعت کاری است. ساعات کاری طولانی همیشه به معنای افزایش کارایی نیست. گاهی اوقات می‌تواند تبعاتی همچون افزایش مرخصی‌های استعلاجی، غیبت‌های وقت و بی‌وقت و بدون اجازه، اتلاف وقت و موارد بی‌شمار دیگری داشته باشد. یکی از پیش‌شرط‌های ایجاد یک محیط کاری ایده‌آل تنظیم یک ساعت کاری مناسب به‌منظور به‌کارگیری حداکثر بازدهی کارکنان است.
خودتان را تافته‌ی جدا بافته ندانید
متأسفانه در برخی از سازمان‌ها شاهد این هستیم که مدیران و کارفرمایان چنان جایگاه و قلمرویی برای خود دست‌وپا کرده‌اند که هیچ‌کس اجازه‌ی ورود و خروج به آن را ندارد. یکی از فاکتورهای اساسی محیط کاری ایده‌آل تعامل و پاسخگویی به سؤالات و ابهامات کارکنان است. قبول داریم که شما در بالاترین جایگاه سازمان قرار دارید. اما نباید دچار غرور و تکبر شوید و خود را از همفکری با همکاران محروم کنید. اجازه دهید تعاملات سازنده میان شما و همکارانتان برقرار شود. به آن‌ها حس ارزشمند بودن را منتقل کنید تا در فضایی امن و قابل‌اعتماد بتوانید از یکدیگر انتقاد کرده و به رشد و ارتقای یکدیگر کمک کنید.
ایجاد تعادل بین تشویق و تنبیه
بی‌تردید کار کردن در محیطی که مدام نقاط ضعف شما به چشم می‌آید و تنها با تنبیه و تذکر شما را به دلیل عملکرد ضعیفتان شماتت می‌کنند چندان خوشایند نیست. به‌هرحال هر آدمی در کنار ویژگی‌های منفی، خصلت‌های مثبت بی‌شماری می‌تواند داشته باشد. تشویق و پاداش الزاما مالی نیست. همین‌که به زبان بیاورید کافی است. چنانچه کارمندان متوجه شوند که شما از تلاش و سخت‌کوشی آن‌ها به‌راحتی عبور نمی‌کنید به حمایت شما دلگرم می‌شوند و انگیزه‌ی مضاعفی برای تلاش بیشتر پیدا می‌کنند. محیط کاری ایدئال، محیطی است که کارمندان احساس می‌کنند زحماتشان دیده می‌شود و می‌توانند شاهد تأثیرگذاری خود بر چگونگی عملکرد سازمان باشند.
تیم حرف اول را می‌زند
در هر شرکت و سازمانی تیم‌های کاری به‌منزله‌ی ستون‌های اصلی هستند. در یک محیط کاری ایده‌آل حمایت از تیم‌های کاری حرف اول را می‌زند. استخدام افرادی که روحیه‌ی همکاری و کار گروهی بالایی دارند و تقویت روحیه‌ی آن‌ها می‌تواند سازمان را با سرعت بیشتری به سمت اهدافش سوق دهند. همچنین در بستر تیم‌های کاری جنبه‌های مثبت و منفی شخصیت افراد نمایان می‌شوند. در چنین شرایطی اعضای تیم می‌توانند با کمک و همدلی به توسعه‌ی جنبه‌های مثبت و خنثی کردن جنبه‌های منفی بپردازند.
اما این نکته را مدنظر داشته باشید که حمایت افراطی از تیم‌های کاری ممکن است باعث شود افراد وابسته‌ای بار آورید. افراد دیگر نمی‌توانند به‌صورت فردی به قضاوت و تصمیم‌گیری بپردازند. درنتیجه بدون هیچ‌گونه اعتراض و اظهارنظری به هر تصمیمی تن می‌دهند. درحالی‌که در یک محیط کاری مطلوب کارمندان از وظایف شخصی خود آگاه هستند و این قابلیت را دارند که همسو با اهداف سازمان حرکت کنند. اما به هویت مستقل آن‌ها خدشه‌ای وارد نمی‌شود. بنابراین به‌عنوان مدیر حواستان باشد که در کنار تقویت روحیه‌ی کار تیمی از ماهیت فردی آن‌ها غافل نشوید.
توجه به ارزش‌ها و پرورش و توسعه‌ی مهارت‌ها
حتما در زمان مصاحبه‌ی استخدامی با این مورد مواجه شده‌اید که برخی از افراد بیشتر از آن‌که به درآمد توجه کنند شرایط و چگونگی محیط کار برای آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری از افراد خواهان این موضوع هستند که در محیط کاری قرار بگیرند که بستری برای ارتقا ارزش‌های مثبت آن‌ها فراهم شود. درواقع ازنظر آن‌ها محیط کاری مطلوب، محیطی است که در آن به دانش و مهارت‌های آن‌ها افزوده شود. سازمان‌هایی که به کیفیت کار و پیشرفت کارکنان متعهد هستند می‌توانند در ایجاد یک محیط کاری ایدئال موفق‌تر عمل نمایند.
گرفتن بازخورد از کارکنان
بهتر است گهگاه پای صحبت‌های کارمندان خود بنشینید. برترین مدیران دنیا می‌دانند که اگر کارکنان در رابطه با زندگی شخصی خود دغدغه‌ای نداشته باشند، به همان میزان می‌توانند موجب افزایش بهره‌وری سازمان شوند. در یک محیط کاری ایده‌آل همواره بر تعادل بین کار و زندگی تأکید می‌شود.
افراد جویای کار معمولا چگونه به این سؤال پاسخ می‌دهند؟
این مثال‌ها می‌توانند سرنخی برای شما باشند تا بتوانید مناسب‌ترین پاسخ را برای این سؤال پیدا کنید.
- من معیار خاصی مدنظرم نیست. ازآنجایی‌که بسیار آدم انعطاف‌پذیری هستم می‌توانم خودم را با هر شرایطی وفق دهم. اما تعهد کاری همکاران و پای بندی به اصول و مقررات سازمان بسیار برایم حائز اهمیت است.
- من از محیط‌هایی که کارها به‌صورت تیمی و دسته‌جمعی انجام می‌شوند، لذت می‌برم. به نظرم باید همیشه تقسیم‌کار اتفاق بیفتد و تمام وظایف به‌صورت مشارکتی انجام شوند.
- محیط کاری ایده‌آل یعنی محیطی که بتواند من را به سمت پیشرفت بیشتر هل دهد. شرایط و امکاناتی را فراهم کند تا بتوانم روزبه‌روز برای خودشکوفایی و پرورش خلاقیتم بیشتر تلاش کنم.
- هرگز نمی‌توانم در محیط‌های کاری شلوغ و پر رفت‌وآمد تمرکز لازم را داشته باشم. سکوت و آرامش برای من مهم‌ترین فاکتور هستند.
حرف آخر
حتما به این نکته توجه داشته باشید. در زمان توصیف ویژگی‌های محیط کاری ایده‌آل در وهله‌ی اول تنها به ترجیحات شخصی خود بپردازید. بعدازآن به این موضوع توجه کنید که پاسخ شما باید با محیطی که قصد استخدام شدن در آن را دارید، مطابقت داشته باشد. هرگز با این تصور اشتباه شروع به جواب دادن به این سؤال نکنید که محیط کار مطلوب یعنی جایی که همه‌چیز کاملا باب میل شماست. بلکه محیط کار خوب جایی است که شما بتوانید بیشترین سازگاری را با سایر اعضا برای رسیدن به بهترین نتایج داشته باشید.
