رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارمندان از مهم‌ترین موضوعات در یک سازمان هستند که در موفقیت کلی سازمان نقش بزرگی دارند. طبیعتا وقتی کارمندان سازمان شما تعهد سازمانی و رضایت شغلی بالایی داشته باشند، سازمان شما هم سریع‌تر و با چالش‌های کمتری به سمت هدف‌هایش پیش می‌رود. پس مطمئنا یک مدیر خوب برای بالا بردن رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارمندانش اهمیت زیادی قائل است. ما در این محتوا می‌خواهیم رابطه بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی را بررسی کنیم و ببینیم آیا این دو باهم ارتباطی دارند یا نه. طبیعتا به عنوان یک مدیر این موضوع برای شما دارای اهمیت بالایی خواهد بود. پس با ما همراه باشید.
تعهد سازمانی کارکنان شما از چه نوع است؟
تعهد سازمانی نوعی وابستگی ذهنی کارمندان به یک سازمان است که باعث می‌شود حاضر باشند باوجود چالش‌های مختصری که در سازمان به وجود می‌آید، در سازمان بمانند و همین‌طور به قوانین و چارچوب‌های سازمان تعهد داشته باشند. یعنی به اصطلاح تعلق خاطر به سازمانشان داشته باشند و همه تلاششان را برای پیشرفت سازمان انجام دهند. درواقع افراد با تعهد سازمانی بالا درک بالایی از قوانین سازمان دارند و با قوانین و اهداف سازمان سازگاری بالایی هم دارند. حال این تعهد سازمانی می‌تواند به سه نوع تعهد مستمر، تعهد هنجاری یا تعهد عاطفی وجود داشته باشد.
ورود به تست تعهد سازمانی آلن و مایر
رضایت شغلی
رضایت شغلی عامل خیلی تأثیرگذاری در سازمان است طوری که هم باعث خوشحالی خود فرد و هم پیشرفت سازمان می‌شود. کسانی که رضایت شغلی بالایی دارند، هم در کارشان موفق‌ترند، هم سرعت یادگیریشان بیشتر است، هم روحیه و انگیزه آن‌ها را بالا می‌برد. جدا از این‌ها، رضایت شغلی بالا روی سلامت روان و به تبع آن سلامت جسمی هم تأثیر خیلی زیادی دارد. حال این رضایت شغلی می‌تواند به موردهای مختلفی مثل نظام پرداخت، نوع شغل، فرصت‌های پیشرفت و… تقسیم شود.
مطلب مرتبط: ۸ نشانه نارضایتی شغلی در محیط کار
اما آیا واقعا بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی رابطه‌ای برقرار است؟
این سؤال می‌تواند برای مدیرهای سازمان‌ها خیلی سؤال مهم و تأثیرگذاری باشد. چراکه روی تصمیم‌گیری‌های آن مدیر و روش‌های مدیریتی ایشان و حتی چارچوب‌های سازمان تأثیر مهمی خواهد گذاشت و این سؤال آنقدر مهم است که تابه حال مقاله‌های متعددی در این زمینه نوشته شده و موضوع تعداد قابل توجهی از پایان‌نامه‌ها هم بوده است. برای جواب دادن به این سؤال، بیایید به آمار و تحقیقات در مقاله‌های معتبر نگاهی بیندازیم:
بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و ابعاد مختلف آن‌ها رابطه مثبت و معناداری وجود داشت که دور از انتظار نبود؛ زیرا ابعاد رضایت شغلی با ابعاد تعهد سازمانی که دارای بُعد عاطفی مانند دلبستگی به کار، حس تعهد به سازمان و مسئولیت‌پذیری است، رابطه تنگاتنگی دارد و بیش از هر سازه‌ی دیگر می‌تواند سازه تعهد سازمانی را تبیین کند. نتایج این پژوهش با دیگر تحقیقات در زمینه رابطه معنادار بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی هم‌خوانی دارد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که رضایت شغلی که با شدت ۷۸% بر تعهد سازمانی اثر معناداری دارد و با ضریب مسیر ۵۹/۰ بر کارایی کارکنان شرکت تأثیر می گذارد.
بر اساس نتایج به دست آمده از رضایت شغلی و فرضیه تحقیق مبنی بر وجود رابطه مستقیم و معنی‌دار در سطح اطمینان ۹۹ درصد بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی تأیید شده است. سه فاکتور مربوط به رضایت شغلی یعنی ارتقا، روابط بین همکاران و نوع شغل تأثیر مثبتی بر روی تعهد سازمانی گذاشته است. به صورت جزئی‌تر، ارتقا و روابط بین همکاران بیشترین تأثیر را روی تعهد هنجاری داشتند، نوع شغل بیشترین تأثیر را روی تعهد عاطفی داشت و در تعهد مستمر هر ۳ فاکتور رضایت شغلی یعنی ارتقا، نوع شغل و روابط بین همکاران تأثیر مثبت داشتند.
پاداش‌های شغلی باعث افزایش تعهد سازمانی نمی‌شوند.
در مقاله دیگر هم گفته شده فاکتور رضایت از همکاران در رضایت شغلی، مقدمه تعهد است که در نتیجه آن تعهد ایجاد می‌شود. اما پاداش‌های شغلی باعث افزایش تعهد سازمانی نمی‌شوند. همچنین در مقاله دیگری، مشخص شد بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی، رابطه دوطرفه وجود دارد. در مقاله دیگری هم مشخص شد رضایت شغلی فقط روی فاکتور تعهد هنجاری و مستمر تأثیرگذار است و روی تعهد عاطفی تأثیر قابل توجهی ندارد.
مک الروی هم نظریه‌ای داده است که گفته تعهد هنجاری نمی‌تواند با افزایش حقوق (که یکی از فاکتورهای رضایت شغلی است) افزایش پیدا کند. چون حقوق کارکنان مربوط به کار و تلاش خود آن‌هاست و این باعث احساس تکلیف به سازمان نخواهد بود، درنتیجه تعهد هنجاری بالا نخواهد رفت.
ازطرفی، در یک مقاله متاآنالیز که در این مقاله، تعداد زیادی مقاله را بررسی کردند و روی نتیجه کلی مقالات را تحقیق می‌کنند، گفته شده که بین مقالات موجود، هم‌دستی بین نتایج و هم‌نظر بودن در نتایج خیلی بالا بوده است و همین‌طور سوگیری در نتایج وجود نداشت که نتایج را دچار اختلال کند. نتایج هم نشان دهنده این بودند که بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی پیوند قوی وجود دارد. اما میزان این پیوند به مقدار زیادی وابسته به نوع شغل و سازمان است.
این‌ها فقط نتایج مربوط به چند مقاله از صدها مقاله مربوط به موضوع تعهد سازمانی و رضایت شغلی است. اما جالب است بدانید که دیگر مقاله‌ها هم همین نتایج را گزارش داده‌اند و بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی، همبستگی بالایی پیدا کرده‌اند. تنها تفاوت در این مقاله‌ها، میزان ضریب همبستگی و میزان ضریب احتمال بوده است که البته مقداری تفاوت در این نتایج، باتوجه به تغییر در نوع سازمان اتفاق عجیبی نیست!
مطلب مرتبط: آیا ویژگی‌های شخصیتی افراد در میزان رضایت شغلی آن‌ها اثرگذار است؟
اما نتیجه کلی این تحقیقات بالاخره چه بوده است؟
بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی، رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. گاهی این رابطه دوطرفه است به این معنی که افزایش رضایت باعث تعهد و افزایش تعهد باعث افزایش رضایت می‌شود. اما گاهی تعهد سازمانی مقدمه رضایت شغلی است و گاهی رضایت شغلی مقدمه تعهد سازمانی است. اما باتوجه به تحقیقات، معمولا این رضایت شغلی است که باعث افزایش تعهد سازمانی می‌شود.
ازطرفی، برخی مؤلفه‌های تعهد سازمانی با بعضی مؤلفه‌های رضایت شغلی، ارتباط بیشتری دارند. مثلا در تعهد هنجاری، میزان رضایت از همکاران خیلی تأثیرگذار است. همچنین در این تحقیقات ثابت شده است که میزان ارتباط بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی به شدت وابسته به نوع شغل است. پس هر مدیری باتوجه به موقعیت سازمان خودش و نوع شغل کارمندانش، باید تصمیم بگیرد. هرچند به دلیل اینکه در اکثر تحقیقات رضایت شغلی مقدم بوده، پس بهتر است مدیران روی بالا بردن افزایش رضایت شغلی کارمندانشان تلاش کنند.
روش‌های بالا بردن رضایت شغلی در کارمندان
حالا که پی بردید برای افزایش تعهد سازمانی، بالا بردن رضایت شغلی در کارمندان خیلی مهم است، چند راه برای بالا بردن رضایت شغلی را مرور کنیم:
ارتقاء شرایط کاری
ایجاد فضای کاری مناسب، ارتقاء حقوق و مزایا، ارائه امکانات بهداشتی و ایمنی، ایجاد تعادل بین کار و زندگی و ارائه فرصت‌های پیشرفت شغلی می‌تواند به افزایش رضایت شغلی کمک کند. طبیعتا وقتی کارمند بداند که در شغلش جای پیشرفت دارد انگیزه بیشتری برای تلاش و همچنین رضایت بیشتری از آن شغل دارد.
مطلب مرتبط: بهترین زمان برای ارتقا شغلی کارمندان چه موقع است؟
ارتقاء فرصت‌های آموزشی
ارائه فرصت‌های آموزشی و پیشرفت شغلی به کارمندان، به آن‌ها احساس رشد حرفه‌ای و ارزشمندی می‌دهد که می‌تواند به افزایش رضایت شغلی آن‌ها کمک کند.
ارتقاء فرهنگ سازمانی
ایجاد یک فرهنگ سازمانی مثبت، اعتمادآور و حمایت کننده که از ارزش‌ها و اهداف مشترک سازمان حمایت می‌کند می‌تواند به افزایش رضایت شغلی کارمندان کمک کند.
ارتقاء ارتباطات
ایجاد ارتباطات مؤثر و باز و بسته بین مدیران و کارمندان، ارتقاء ارتباطات همکاری و تیمی و ارتقاء ارتباطات بین همکاران می‌تواند به افزایش رضایت شغلی کمک کند. همین‌طور می‌توانید محیطی را فراهم کنید که کارمندان بتوانند در آن بیشتر باهم آشنا شده و ارتباط بین آن‌ها قویتر شود.
ارتقاء تعاملات اجتماعی
ایجاد فضاهای اجتماعی و فرهنگی مناسب در محیط کاری، ایجاد فرصت‌هایی برای همکاری و تعامل مثبت بین همکاران و تشویق به همکاری و تعامل می‌تواند به افزایش رضایت شغلی کمک کند. ترکیب این روش‌ها و تطبیق آن‌ها با نیازهای خاص سازمان و کارمندان می‌تواند به بهبود رضایت شغلی کارمندان کمک کند.
ورود به تست رضایت شغلی مینه سوتا
حرف آخر
به عنوان یک مدیر لایق، طبیعتا برای شما بالا بردن کارآیی سازمان و همین‌طور بالا بردن تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارمندان برای شما مهم است. در این محتوا رابطه بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی را بررسی کردیم و گریزی به مقاله‌های مختلف زدیم. نتیجه این بود که رضایت شغلی و تعهد سازمانی ارتباط تنگاتنگی باهم دارند و با یکدیگر رابطه‌ی مستقیمی دارند، هرچند میزان ارتباط بین این دو مؤلفه در موقعیت‌های شغلی مختلف، متفاوت است.
پس به عنوان یک مدیر لایق می‌توانید برای بالا بردن تعهد کاری، روی بالا بردن رضایت شغلی کارمندانتان کار کنید تا هم تعهد سازمانی آن‌ها بالاتر رود و هم کارآیی آن‌ها بیشتر شود. درواقع شما می‌توانید با یک تیر (بالا بردن رضایت شغلی) چندین هدف را بزنید!
