جبران خدمات کارمندان به چه معناست؟ احتمالا با خواندن عنوان این مقاله اولین پرسشی که در ذهنتان نقش بسته است، همین سؤال است. آیا جبران خدمات کارمندان همان پرداخت حقوق است؟ چه تأثیری بر روی کارایی و اثربخشی کارمندان می‌گذارد؟ آیا موجب افزایش بهره‌وری سازمان می‌شود یا کاهش آن؟
تصور کنید که از تمام مراحل پرپیچ‌وخم استخدام عبور کرده‌اید و حالا در شرف آغاز زندگی شغلی خود هستید. احتمالا اولین سؤالی که به ذهنتان خطور می‌کند این است که: «قرار است در این شرکت یا سازمان به چه چیزی برسم؟» بدیهی است هنگامی‌که وارد سازمان می‌شوید قابلیت‌ها، توانایی‌ها، مهارت‌ها، صفات برتر شخصیتی و اعتبار خود را به سازمان می‌آورید. درنتیجه این حق مسلم شماست که انتظار داشته باشید تمام این آورده‌ها به‌گونه‌ای جبران شوند.
جالب است بدانید امروزه چالش پیش روی بسیاری از سازمان‌ها حفظ و جبران خدمات منابع انسانی است. تا حدی که می‌تواند در حکم یک مزیت رقابتی برای سازمان باشد. بدون شک فقدان چنین برنامه‌هایی نتیجه‌ای جز افزایش تمایل کارکنان به ترک خدمت و پیوستن به سازمان‌های جایگزین نخواهد داشت. بنابراین اگر می‌خواهید متحمل هزینه‌های گزاف خروج نیروی انسانی از سازمان نشوید. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
جبران خدمات کارمندان به چه معناست؟
ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از این مفهوم ارائه داد، این است که جبران خدمات درواقع هرگونه پاداش مالی و غیرمالی که کارمندان در ازای انجام وظایفشان دریافت می‌کنند. همان‌طور که از تعریف ارائه‌شده برمی‌آید جبران خدمات تنها محدود به پاداش‌های مالی نمی‌شود. علاوه بر اعطای پاداش‌های مالی همانند افزایش حقوق، اضافه‌کاری، حق کمیسیون فروش، پورسانت و … می‌تواند انواع و اقسام پاداش‌های غیرمالی را شامل شود. به‌طور مثال مسکنی که سازمان در اختیار کارمندان قرار می‌دهد. تأمین وسیله‌ی ایاب و ذهاب آن‌ها، مرخصی و موارد بسیار دیگری می‌توانند در قالب جبران تلاش‌های کارکنان منجر به افزایش کارایی و اثربخشی آن‌ها گردند.
هدف از اجرای چنین سیاستی، تحقق ارزش‌های سازمان است. بدیهی است هر سازمانی اهداف و ارزش‌های منحصربه‌فرد خود را دارد. چنانچه بخواهید در کوتاه‌ترین زمان ممکن شاهد تحقق اهداف سازمان باشید. باید از طریق سیاست جبران خدمات به افزایش کیفیت و رضایت شغلی کارمندان کمک کنید.
اهداف سازمان‌ها از اجرای سیاست جبران خدمات کارمندان چیست؟
- جذب کارمندان شایسته و نگه‌داشتن کارمندان لایق و کارآمد
- گسترش فرهنگ پاداش و دستمزد منصفانه
- هماهنگ کردن حقوق و دستمزد با تورم
- تطبیق پاداش و حقوق با تغییرات نرخ‌های بازار
- ارزیابی کیفیت عملکرد کارکنان و میزان وفاداری آن‌ها
- ایجاد انگیزه در کارمندان به‌منظور افزایش کارایی و کارآمدی
- ایجاد محیطی امن و رضایت‌بخش برای کارمندان
- ایجاد اتحاد و همدلی بین مدیران و کارمندان که موجب افزایش بهره‌وری سازمان می‌گردد.
- حفظ و گسترش رفتار و عملکرد مطلوب
- ایجاد بستری برای افزایش انگیزه‌ی افراد به‌منظور تجربه‌ی تغییرات مطلوب
- برقراری عدالت درونی و بیرونی: یعنی رعایت عدالت در پرداخت حقوق و دستمزد و اعطای تسهیلات نسبت به افراد هم‌تراز در سازمان و رعایت کردن عدالت در انجام پرداختی‌ها در مقایسه با افراد هم‌رده بیرون سازمان
این نکته‌ی حائز اهمیت را فراموش نکنید. ازآنجایی‌که یکی از مهم‌ترین اهداف نظام جبران خدمات، جذب، نگه‌داشتن و توسعه‌ی استعدادهای موجود در سازمان است. بنابراین سرمایه‌گذاری بر روی تمام کارکنان به‌منظور اعطای چنین تسهیلاتی ضرورتی ندارد. همواره تعداد محدودی از کارکنان با عملکرد خاص و کارآمد خود در پیشبرد اهداف سازمان اثرگذار و تعیین‌کننده هستند. به همین دلیل جبران خدمات تنها مشمول چنین اشخاصی می‌شود.
مطلب مرتبط: مدیریت استعدادیابی و جانشین پروری چیست؟
چه عواملی بر اجرای برنامه‌ی جبران خدمات کارمندان مؤثر هستند؟
۱- میزان دستمزد و پرداخت‌های رایج در جامعه
۲- سطح مزایای دریافتی کارکنان
۳- توانایی پرداخت سازمان و مقررات دولتی حاکم بر پرداخت‌ها
انواع جبران خدمات کارمندان
- حقوق و دستمزد
- کمک‌هزینه برای جبران تورم
- کمک‌هزینه برای پرداخت اجاره خانه
- کمک‌هزینه برای رفت‌وآمد به محل کار
- فرصت‌های یادگیری و پیشرفت
- افزایش کیفیت زندگی شغلی و سوابق کاری
- تخفیف در خرید
- خدمات بیمه
- احترام و منزلت و حق آزادی بیان
- اجناس
- برنامه‌ها و تسهیلات بازنشستگی
- مرخصی با حقوق
مطلب مرتبط: پاداش‌های غیرمالی یک کارمند چیست؟ و چطور باید درباره‌ی پاداش‌های غیرمالی مذاکره کند؟
مدیران در زمان اجرای برنامه‌ی جبران خدمات باید به چه نکات مهمی توجه کنند؟
- به خواسته‌ها و نیازهای کارکنان خود توجه کنید. پاداش و مزایا زمانی مؤثر واقع می‌شوند که برای کارکنان معنادار و گره‌گشا باشند و منجر به افزایش مشارکت و بهره‌وری آن‌ها گردد.
- توجه داشته باشید که همواره باید عملکرد کارکنان با اهداف سازمان همسو و هم‌راستا باشند. اجرای چنین برنامه‌ای باید موجب تحکیم و تقویت این هماهنگی شود.
- حواستان به هزینه‌ها و ریسک‌های احتمالی باشد. چراکه باید همیشه تناسب و تعادلی میان هزینه‌ها و اثربخشی برنامه‌های جبران خدمات وجود داشته باشد. ریسک‌های مالی را شناسایی کنید و تمام تلاش خود را برای به حداقل رساندن آن‌ها انجام دهید.
- برنامه‌ها و سیستم‌های ارزیابی عملکرد کارکنان باید پیوسته به‌روز شوند. چراکه باید در هر مقطعی بین عملکرد کارکنان و پاداش و مزایایی که دریافت می‌کنند، تعادل برقرار باشد.
- در خصوص چگونگی و اهداف برنامه‌ی جبران خدمات با کارکنانتان گفتگو کنید. تا زمانی که آن‌ها از چندوچون آن اطلاعی نداشته باشند با شما همراهی مناسبی نخواهند داشت. بنابراین تمرکز آن‌ها تنها به مقوله‌ی افزایش حقوق معطوف می‌شود و نتیجه‌ای جز کاهش کیفیت و کارایی نخواهد داشت.
- بهتر است بیشتر به سراغ پاداش‌های بلندمدت بروید. به‌طور مثال مشارکت دادن کارکنان در سهام شرکت و سهیم کردن آن‌ها در سود دریافتی.
- کارمندان با عملکرد عالی را در سازمان شناسایی کنید و به شکلی واضح آن‌ها را از سایرین متمایز بدانید. آن‌ها شایسته دریافت پاداش‌های مالی و غیرمالی بیشتری هستند.
آیا جبران خدمات کارمندان رضایت شغلی آن‌ها را افزایش می‌دهد؟
چنانچه برنامه‌های جبران خدمات و تلاش‌های کارکنان به‌خوبی در سازمان اجرا شوند. می‌توانند عملکرد سازمان را دستخوش تغییرات شگرفی کنند. طبیعتا کار کردن در محیطی که زحمات افراد ارزشمند شمرده می‌شوند، نه‌تنها رضایت شغلی آن‌ها را افزایش می‌دهد. بلکه میزان مشارکت و وفاداری آنان را دوچندان می‌کند.
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابعاد تشکیل‌دهنده‌ی رضایت شغلی نظام پرداخت (حقوق دریافتی و پاداش و مزایا) است. از سوی دیگر ایجاد فرصت‌های برابر به‌منظور ارتقا و پیشرفت کارکنان سهم بسزایی در ایجاد رضایت شغلی کارمندان دارد. بنابراین اگر بتوانید در وهله‌ی اول با سنجش میزان رضایت شغلی کارکنان به منشأ و دلایل عدم وجود آن در برخی از پرسنل پی ببرید. می‌توانید به نحوی اثربخش در راستای افزایش رضایت شغلی، برای جبران زحمات آن‌ها تصمیم‌گیری کنید. پیشنهاد ما به شما استفاده از تست رضایت شغلی مینه سوتا (MSQ) است.
می‌توانید با استفاده از چنین ابزارهایی کارمندانی که از رضایت شغلی بیشتری برخوردار هستند را شناسایی کنید. شک نکنید که نبض بازدهی و بهره‌وری سازمان در دست آن‌هاست. بنابراین باید قادر باشید به نحوی شایسته خدمات ارزنده‌ی آن‌ها را جبران نمایید.
حرف آخر
در پایان این نکته را از ما به یاد داشته باشید که امروزه دیگر کارکنان به دنبال فعالیت در سازمان‌هایی هستند که آینده‌ای پایدار برای آن‌ها رقم بزنند. از سوی دیگر سازمان‌ها نیز به‌شدت مشتاق هستند کارکنانی داشته باشند که به کار و سازمان خود علاقه داشته و تمام تلاششان را برای ماندن در سازمان و تحقق اهداف سازمان صرف کنند. پس اگر در جایگاه مدیریت قرارگرفته‌اید بدانید تا زمانی که نتوانید زمینه‌ی رضایت شغلی کارکنان را فراهم کنید. نمی‌توانید از آن‌ها انتظار تعهد سازمانی و وفاداری داشته باشید.
