مقوله‌ی استرس از آن دست موضوعاتی است که هرکسی بارها و بارها در زندگی شخصی و شغلی خود آن را تجربه کرده است. اما این بار قصد داریم از منظر دیگری به این موضوع بپردازیم. یعنی استرس شغلی در محیط کار. طبیعتا شما در هر شغلی با هر درجه‌ای از سختی میزانی از استرس شغلی در محیط کار را تجربه خواهید کرد. مثلا استرس درباره‌ی ساعات کاری، چگونگی تعامل با همکاران، کیفیت عملکردتان در سازمان، روش مقابله با بحران‌ها و حتی استرس اخراج شدن بخشی از مواردی هستند که هر کارمندی آن‌ها را احساس می‌کند. حال شما بگویید. استرس شغلی در محیط کار برای شما شامل چه مواردی می‌شود؟ چه مسائلی می‌توانند احساس اضطراب و استرس را در شما به وجود آورند؟ شما از چه تکنیک‌هایی برای مقابله با این هیجان منفی استفاده می‌کنید؟
پیشنهاد می‌کنیم در این مقاله همراه ما باشید. چراکه قصد داریم به شما بگوییم استرس آن‌قدرها هم که فکرش را می‌کنید ناخوشایند نیست. همچنین در ادامه چند راهکار جذاب و کاربردی برای مقابله با استرس‌های شغلی در محیط کار را به شما معرفی خواهیم کرد.
استرس شغلی در محیط کار یعنی چه؟
استرس شغلی به یک وضعیت فیزیولوژیکی گفته می‌شود که در آن فرد شاغل به دلیل محول شدن وظایف و مسئولیت‌های سنگین دچار استرس و فشار روانی می‌شود. این فشار می‌تواند تأثیرات مخرب و ناسالمی، بر سلامت روانی و جسمی او تحمیل نماید.
استرس شغلی در محیط کار چندان موضوع عجیب‌وغریبی نیست. شاید جالب باشد که بدانید تجربه‌ی میزانی از استرس همواره طبیعی بوده و نه‌تنها ضرری ندارد بلکه می‌تواند مفید و پیش‌رونده نیز باشد. اما اگر سطح استرس شما بیش‌ازحد باشد یا اینکه به استرس شغلی ثابت تبدیل شود می‌تواند در بهره‌وری و کیفیت عملکرد شما اختلال ایجاد کند. همچنین اثر مخربی بر سلامت جسمی و عاطفی شما خواهد گذاشت.
اضطراب در محیط کار می‌تواند تعیین‌کننده‌ی موفقیت و عدم موفقیت در مسیر شغلی‌تان باشد. شما نمی‌توانید همه‌چیز را در محیط کار خود به‌خوبی کنترل کنید. اما این بدان معنا نیست که شما ضعیف و بی‌کفایت هستید. جاه‌طلبی یا اهداف کاری شما هر چه باشند یا هرچقدر هم در شرایط سخت و ناتوان‌کننده‌ای گیر افتاده باشید. شک نکنید که همچنان راهکارهایی برای مقابله با این وضعیت وجود دارد. تسلط بر مهارت کنترل استرس یعنی تضمین افزایش رضایت شغلی و رفاه برای خود و خانواده‌تان.
اگر سطح استرس شغلی در محیط کار بالا رود چه اتفاقی می‌افتد؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم استرس همیشه هم بد نیست. کمی استرس می‌تواند به شما کمک کند تا متمرکز و پرانرژی‌تر بمانید و قادر به رفع چالش‌های جدید در محیط کار باشید. تجربه‌ی سطح پایینی از استرس شغلی در محیط کار چیزی است که شما را در حین انجام‌وظیفه هشیار نگه می‌دارد تا از بروز حوادث یا اشتباهات احتمالی جلوگیری کنید. اما در دنیای پرتنش و پرفرازونشیب امروز، خیلی هیجان‌انگیز بودن محیط کار هم خوب نیست! ساعات طولانی کار و داشتن انتظارات ریزودرشت از کارکنان می‌توانند احساس نگرانی، فرسودگی شغلی، عدم رضایت شغلی و ناتوان شدن را در آن‌ها ایجاد کنند. هنگامی‌که سطح استرس در محیط کار از سطح توانایی شما بالاتر رود دیگر کنترل کردن آن دشوار می‌شود. اینجاست که سروکله‌ی آسیب‌های جسمانی و روانی پیدا می‌شود.
آیا سطح استرس شغلی در محیط کار را می‌توان سنجید؟
اگر شما هم جزء آن دسته از افراد هستید که استرس شغلی در محیط کار در عملکرد شغلی، سلامتی یا زندگی شخصی‌تان اختلال‌هایی ایجاد کرده و گمان می‌کنید که دیگر کارایی سابق را ندارید. وقت آن رسیده است که اقدام کنید. در وهله‌ی اول بهتر است که بدانید چه سطحی از استرس را دارید تحمل می‌کنید؟ تست استرس شغلی Osipow این قابلیت را دارد که شدت و ابعاد مختلف استرس شغلی را مورد ارزیابی قرار دهد. پس از انجام تست و مطالعه‌ی تفسیر جامع آن به‌روشنی متوجه خواهید شد که استرس شغلی شما از کجا نشئت می‌گیرد؟ چه عواملی در ایجاد و تشدید آن نقش داشته‌اند؟ و از همه مهم‌تر چگونه می‌توانید آن را کنترل کنید؟ پس شک نکنید که امتحانش ضرر ندارد.
علائمی که نشان می‌دهند شما دچار استرس شغلی در محیط کار هستید؟
هنگامی‌که در کار احساس ناراحتی می‌کنید، اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهید و ممکن است عصبانی و تحریک‌پذیر باشید. علائم و نشانه‌های استرس بیش‌ازحد در محل کار عبارت‌اند از:
- احساس اضطراب یا افسردگی
- بی‌تفاوتی و از دست دادن علاقه به کار
- اختلال‌های خواب و تیک عصبی
- خستگی و فرسودگی شغلی
- کاهش تمرکز
- تنش عضلانی یا سردرد
- مشکلات گوارشی
- مشکلات اجتماعی یا خانوادگی
- استفاده از الکل یا مواد مخدر برای مقابله با استرس
تکنیک‌های کاربردی برای مقابله با استرس شغلی در محیط کار
با افراد مهم و مثبت زندگی‌تان در ارتباط باشید
گاهی اوقات بهترین روش کاهش استرس این است که صرفا استرس خود را با آدم‌های مهم زندگی‌تان در میان بگذارید. صحبت کردن در مورد استرس و گرفتن پشتیبانی و همدردی می‌تواند روش بسیار مؤثری در بازیابی احساس آرامش باشد. اشخاص دیگر، وظیفه‌ای ندارند که مشکلات شما را برطرف کنند. همین‌که شنونده‌ی فعال و خوبی باشند کفایت می‌کند.
از تغذیه خوب و ورزش غافل نشوید.
وقتی بیش‌ازحد روی کار متمرکز هستید، ممکن است از سلامت جسمانی و روانی خود غافل شوید. اما وقتی با ورزش و تغذیه مناسب از سلامتی خود مراقبت کنید، نسبت به استرس‌های شغلی در محیط کار قوی‌تر و مقاوم‌تر می‌شوید. برای مراقبت از خودتان نیاز به تغییرات اساسی در سبک زندگی‌تان ندارید. حتی تغییرات کوچک مانند نوشیدن بیشتر آب هم می‌توانند روحیه و انرژی شما را افزایش دهند و باعث شوند بیشتر احساس راحتی کنید.
خواب کافی و باکیفیت قاتل استرس شغلی در محیط کار است.
کمبود خواب نه‌تنها موجب کاهش کارایی و بهره‌وری شما می‌شود بلکه خلاقیت، مهارت‌های حل مسئله و توانایی تمرکز را مختل می‌کند. هرچه بیشتر و بهتر استراحت کنید، می‌توانید مسئولیت‌های شغلی خود را با کیفیت بیشتری انجام دهید و با ظرفیت جسمانی بالاتری با استرس‌های شغلی در محیط کار مقابله کنید.
لطفا از کاه، کوه نسازید.
بسیاری از افراد با پروبال دادن به افکار و تصورات منفی، استرس خود را در محیط کار تشدید می‌کنند. حتی در برخی مواقع آن‌چنان سطح انتظارات را از خودشان بالا می‌برند که دیگر رسیدن به آن‌ها تبدیل به کابوس شبانه می‌شود. اگر بتوانید این افکار مخرب را کنترل کنید و به همه‌چیز و همه‌کس تعمیم ندهید، قادر خواهید بود که استرس تحمیل‌شده توسط کارفرمایان را آسان‌تر تحمل‌کنید. همچنین به شما توصیه می‌کنیم:
- دست از کمال‌گرایی بردارید.
- بر روی افکار منفی تمرکز نکنید.
- در هر شرایطی به دنبال جنبه‌های مثبت آن باشید.
- خودتان را سازمان‌دهی کنید.
- تردید نکنید و درباره عوامل استرس‌زا در محیط کار با کارفرمای خود صحبت کنید.
انتظارات و وظایف شغلی خود را مشخص کنید.
یکی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده‌ی استرس و فرسودگی شغلی الزامات نامشخص است. اگر دقیقا نمی‌دانید چه چیزی از شما انتظار می‌رود؟ یا از شرح وظایفتان به‌درستی آگاه نیستید این می‌تواند باعث شود که بیش‌ازحد احساس فشار کنید. اگر نمی‌دانید کاری که انجام می‌دهید کافی است؟ بهتر است با سرپرست خود صحبت کنید و مسائل و مشکلاتتان را با او در میان بگذارید. این امر می‌تواند استرس هر دو طرف را کاهش دهد. پس اگر سردرگم هستید حتما از مافوق خود بخواهید شرح جدیدی از وظایف و مسئولیت‌های شغلی را به شما ارائه دهد.
بین کار و زندگی شخصی تعادل برقرار کنید تا استرس شغلی در محیط کارتان برای همیشه از بین برود.
سعی کنید بین کار و زندگی خانوادگی، فعالیت‌های اجتماعی، تفریح و سرگرمی و مسئولیت‌های روزانه تعادل برقرار کنید. هرگز فکر نکنید که قرار است کار عجیب‌وغریبی انجام دهید. با یک زمان‌بندی و برنامه‌ریزی دقیق این امر محقق خواهد شد. خیلی از افراد احساس می‌کنند که ۲۴ ساعت شبانه‌روز در معرض فشار کاری هستند و یا موظف‌اند که همواره در خدمت کار باشند. اما با پیدا کردن اوقاتی که در آن‌ها مشغول به کار نیستید می‌توانید با گنجاندن سایر فعالیت‌ها در برنامه‌ی روزانه‌ی خود به افزایش انرژی و روحیه‌ی خودتان کمک کنید.
مطلب مرتبط: ۷ قدم تا رسیدن به ایجاد تعادل بین کار و زندگی
روزتان را با تنش و غرغر شروع نکنید.
خیلی از افراد به‌محض بیدار شدن از خواب شروع به غر زدن به زمین و زمان می‌کنند. انتقال این حجم از انرژی منفی به خود و دیگران موجب می‌شود که نسبت به استرس‌های شغلی در محیط کار واکنش بیشتری نشان دهند. در حقیقت، نحوه‌ی برخورد شما با استرس‌های محیط کار به این بستگی دارد که روز خود را چگونه شروع کرده باشید؟ چنانچه روزتان را با تغذیه مناسب، ورزش، ریلکسیشن، برنامه‌ریزی و نگرش مثبت شروع کرده باشید، استرس‌های موجود در محیط کار را راحت‌تر کنترل می‌کنید.
سخن آخر
درنهایت باید گفت که اگر اضطراب و استرس شغلی در محیط کار، شما را کلافه کرده و شاهد تأثیرات منفی آن در زندگی‌تان هستید. بهتر است که هر چه زودتر به خود مسلط شوید و پیش از آنکه تبدیل به یک اختلال مزمن شود آن را برطرف کنید.
