هوش کلامی یکی از ارکان مهم ارتباطات است. اغلب ما در طول روز با بسیاری از افراد جامعه و اطرافیان در ارتباط هستیم. اگر متوجه شده باشید بعضی افراد خیلی آسان با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند یا به‌قول معروف مجلس را در دست می‌گیرند و نُقل هر جمعی هستند. اکثر این افراد در معاملات و مذاکرات موفق عمل می‌کنند و در متقاعد کردن اطرافیان تبحر خاصی دارند. حرفشان مورد تأیید واقع می‌شود و به‌نحوی پاسخ‌های قاطعانه‌ای ارائه می‌کنند که انگار کلامشان معجزه دارد. با اندکی تأمل درمی‌یابید که این افراد از هوش کلامی بالایی برخوردار هستند.
اما چرا بعضی از افراد هوش کلامی بالایی دارند و برخی دیگر نه؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت ممکن است بسیاری از افراد گنجینه‌ی لغات غنی داشته باشند. اما در نحوه‌ی چیدمان کلمات ضعف دارند. در هوش کلامی بالا واژه‌ها هنرمندانه کنارهم چیده می‌شوند. زن‌وشوهری را درنظر بگیرید که مدام در حال دعوا و بی‌حرمتی بهم هستند. به‌نظر شما صرفا شناخت تیپ شخصیتی یکدیگر به حل این‌گونه تعارضات کمک می‌کند؟ خیلی از زوجین و یا به‌طورعام اکثر زیادی از افراد در جامعه، اهل گفت‌وگو هستند. اما چگونه گفت‌وگو کردن را بلد نیستند.
در سازمان همکاران بلد نیستند چطور باهم حرف بزنند که کمترین تعارض را تجربه کنند. بسیاری از شغل‌هایی که با کلام سروکار دارند، نیازمند هوش کلامی بالایی هستند. برای اینکه بتوانید در رابطه‌های خانوادگی و اجتماعی از تنش‌ها فاصله بگیرید و یا هیجانات را مدیریت کنید نیاز است هوش کلامی و یا هوش زبانی خود را تقویت کنید.
منظور از هوش کلامی چیست؟
هوش کلامی یعنی توانایی به‌کار بردن کلمات در قالب گفتار و یا نوشتار. به‌طورمثال برای سخنرانی و یا نویسندگی لازم است که از هوش کلامی بالایی برخوردار باشید. درواقع به توانمندی در درست رساندنِ مفهوم کلمات و ترغیب نمودن افراد به گوش دادن، هوش کلامی گفته می‌شود. جذاب صحبت کردن، بیان خوب و روان و زیبایی کلام مهارت فوق‌العاده‌ای است که مخاطب از شنیدن و دیدن کلمات حس خوبی پیدا می‌کند. بنابراین باتوجه به مثال‌های مطرح شده متوجه شدیم که هوش کلامی روی مهارت کلامی افراد تکیه دارد.
چگونگیِ پیدایش این نوع هوش برمی‌گردد به سال ۱۹۸۳ که فردی به نام گاردنر، هوش آدم را به چند نوع تقسیم کرد و در کتابی به نام نظریه‌ی هوش‌های چندگانه عنوان کرد. در این نظریه هوش انسان به چند نوع تقسیم شده که هرکدام تعاریف و مؤلفه‌های مخصوص به خود را دارد. برای مثال هوش منطقی، هوش فضایی، هوش جسمی ـ حرکتی، هوش درون فردی، هوش برون فردی، هوش طبیعت‌گرا، هوش موسیقیایی و هوش کلامی که در بالا به‌طورمختصر به آن اشاره کردیم.
اما همواره بسیاری از افراد علاقه‌مند به سنجش هوش کلامی هستند. شاید به این دلیل که با این هوش به‌شکل ملموس‌تری در ارتباطند و همچنین تمایل دارند بدانند که در چه حوزه‌ای بیشتر استعداد دارند. به‌همین منظور تست هوش چندگانه‌ی گاردنر کمک می‌کند که این افراد با سطوح متفاوت هوش خود آشنا شوند و به‌وضوح دریابند که نقطه قوت و ضعفشان مربوط به کدام بعد از هوش می‌شود؟
ورود به تست هوش چندگانه گاردنر
۴ مؤلفه اصلی هوش کلامی
۱ـ معناشناسی:
توجه به مفهوم واژه‌ها و به‌کارگیری درست آن‌ها در کلام و یا متن باعث می‌شود که مخاطبین درک صحیحی از مفاهیم و کلمات داشته باشند. برای مثال تاریکی نماد ظلم است. اما درواقع تاریکی شما را یاد آسمان شب می‌اندازد.
۲ـ آواشناسی:
مراتب خلق صوت در ذهن که البته شخص می‌داند چه می‌خواهد بگوید. همین‌طور بررسی صداها و آهنگین بودن کلمات در موقعیت‌های متفاوت باعثِ رفع سوءتفاهم در ذهن مخاطب می‌شود. چون جمله‌ها در فواصل مختلف برداشت‌های متفاوتی دارند. بنابراین به‌کارگیری لحن مناسب در رساندن مطلبِ درست به مخاطب بی‌تأثیر نیست.
۳ـ جمله‌سازی:
هر زبانی دستور و قواعد متفاوتی دارد. به‌کارگیری و درست چیدن کلمات کنار همدیگر که از آن تعبیر به جمله‌سازی می‌کنیم در رساندن مطلب تأثیر بسزایی دارد. زمانی‌که هر واژه در جای مناسب قرار می‌گیرد متوجه روان صحبت کردن گوینده خواهید شد.
۴ـ کاربرد کلمات:
آگاهی از معنای کلمات و واژه‌هایی که چند معنا دارند و دانستن آن‌ها باعث می‌شود خیلی از تعارضات کم شوند. برای مثال لفظ شیر به چند معناست و شیر خوراکی، شیر به‌عنوان حیوان جنگل و یا شیر آب. این‌ها اشتراک لفظی دارند اما بستگی دارد در کدام جمله و به چه معنایی به‌کار برده می‌شوند.
چطور هوش کلامی بالا شما را از دیگران متمایز می‌کند؟
- افرادی که هوش کلامی بالایی دارند در متقاعد کردن دیگران بی‌نظیرند.
- هم‌نشینی با این افراد نگرشتان را مثبت می‌کند.
- این افراد مهارت خوبی در نوشتن دارند.
۱۰ دلیل اهمیت هوش کلامی در ارتباطات شغلی و شخصی
۱ـ با هوش کلامی قوی هر مسیر شغلی مناسبی که انتخاب کرده‌اید، موفقیت در آن حتمی است.
اگر دقت کرده باشید بعضی از کارکنان در سازمان تحت هرشرایطی، کلامی جذاب و گیرا دارند. همین ویژگی آن‌ها را از سایر کارکنان متمایز می‌کند. این افراد با طمأنینه به حرف‌های دیگر همکاران گوش می‌کنند. هنر متقاعد کردن ازجمله ویژگی‌های بارز این افراد است و همواره جزء آن دسته از اشخاصی هستند که دیگران از هم‌صحبتی با آن‌ها لذت می‌برند.
مطلب مرتبط: ۱۸ مهارت ارتباطی که شما را به موفقیت شغلی می‌رساند
۲ـ هوش کلامی افراد را ترغیب به مطالعه می‌کند.
این موضوع خیلی جالب است، افرادی که هوش کلامی بالایی دارند علاقه‌مندیشان به مطالعه بیشتر است. این افراد با خودشان صحبت‌های درونی دارند و توانایی قابل توجهی در محتوانویسی از خود نشان می‌دهند. هرچقدر هوش کلامی بیشتر باشد رغبت به آموزش‌پذیری هم بیشتر خواهد بود.
۳ـ با تکرار کلمات می‌توانید اثرگذاری بیشتری داشته باشید.
باتوجه به شرکت در جلسات مختلف و با استفاده از کلماتی که دیده و شنیده می‌شوند، می‌توان با تکرار آن‌ها روی افراد اثر گذاشت. با کلمات کلیدی که افراد در حرفایشان تکرار می‌کنند می‌توانید خودتان را وارد گفتگوی اثربخش با آن‌ها کنید.
۴ـ مهارت مذاکره با افزایش هوش کلامی ارتقا پیدا می‌کند.
هر کسی برای موفقیت در گفت‌وگو باید مهارت مذاکره داشته باشد و مهارت مذاکره و متقاعد کردن دیگران با تقویت هوش کلامی بیشتر می‌شود. بنابراین اهمیت هوش زبانی در این قسمت خودنمایی می‌کند.
مطلب مرتبط: ۸ گام مؤثر برای تقویت ارتباط کلامی با همسر
۵ـ مهارت محتوانویسی و گزارش‌نویسی شما تقویت می‌شود.
درواقع برای تولید محتوا نوشتاری در مورد هر مسأله‌ای هیچ‌چیز به‌اندازه هوش کلامی نمی‌تواند به شما کمک کند.
۶ـ هوش کلامی شما را وادار می‌کند برای اینکه ذهن فعالی داشته باشید، همواره نکات تازه‌ای یاد بگیرید.
برای مثال مفاهیم واژه‌ها و علت به‌کار بردن آن‌ها را درمی‌یابید. در این صورت رغبت پیدا می‌کنید با آواشناسی آشنا شوید و مراحل ساخت جمله برایتان آسان می‌شود.
۷ـ هوش کلامی با یادگیری و تقویت زبانی نو، مهارت‌های بین‌فردی و مهارت زبانی را بهبود می‌بخشد و مهارت‌های ارتباطی شما را روزبه‌روز بهتر می‌کند.
۸ـ به کمک هوش کلامی مهارت‌های تحلیلی شما بهبود پیدا می‌کند.
۹ـ به کمک هوش کلامی بالا شهامت حرف زدن در جمع برایتان مهیا می‌شود.
با برقراری ارتباط مؤثر با دیگران می‌توانید از حق خودتان دفاع کنید. برای مثال در جمع خانواده خود و یا خانواده‌ی همسر خجالت را کنار می‌گذارید و با اعتمادبه‌نفس اظهارنظر می‌کنید. همچنین در محیط کار با داشتن دانش کافی قادر خواهید بود با همکاران ارتباط مؤثرتری برقرار کنید.
مطلب مرتبط: ۱۳ تکنیک مؤثر برای غلبه بر ترس از مذاکره
۱۰ـ موقع صحبت کردن به اندازه‌ی کافی جمله در آستین خواهید داشت و نفوذ کلامتان بیشتر می‌شود.
با تقویت هوش کلامی به آسانی می‌توانید دیگران را متقاعد کنید. کلامی که کاریزما و جذابیت داشته باشد، مخاطب را به سمت خود متمایل می‌کند و پذیرای شما خواهد بود. اگر هوش کلامی بالایی داشته باشید می‌توانید در پاسخ به بی‌ادبی‌های دیگران جواب محترمانه‌ای دهید. دقت کنید تبحر در هوش کلامی شما را به یک مذاکره کننده‌ی موفق تبدیل خواهد کرد.
برای تقویت هوش کلامی باید چیکار کنیم؟
سعی کنید همیشه یک فرهنگ لغت‌نامه در دسترس داشته باشید
ممکن است به واژه‌ای برخورد کنید که معنی‌اش برایتان ملموس نباشد. به‌وسیله‌ی لغت‌نامه می‌توانید اطلاعات دقیقی از ریشه‌ی واژه‌ها به‌دست آورید. برای مثال برای نوشتن محتوا نیاز دارید که فرهنگ لغت کنارتان باشد تا مترادف، متضاد کلمات را پیدا کنید.
مطلب مرتبط: ۷ اصل ضروری برای مدیریت و نگه داشتن کارمندان باهوش‌تر از خودتان
تا می‌توانید مطالعه‌تان را بیشتر کنید
از خواندن کتاب‌ها و مقاله‌ها غافل نباشید. مطالعه، اطلاعات شما را بیشتر و گنجینه‌ی لغاتتان را گسترده‌تر می‌کند. با اطرافیان و اعضای خانواده‌تان کتاب بخوانید، گفت‌وگویی مطلوب شکل دهید و در مورد مطالب کتاب صحبت کنید.
با یادگیری لغات جدید، جمله‌سازی را تمرین کنید
زمانی‌که واژه‌ای را از فرهنگ لغت یاد می‌گیرید. سعی کنید همان را در متن یا جمله‌ای پیاده‌سازی کنید. با این کار نه‌تنها واژه‌های بیشتری یاد می‌گیرید، بلکه برای فهماندن منظورتان به دیگران در انتخاب واژه‌ها دقت مضاعفی به‌خرج می‌دهید.
متنی بنویسید و خودتان آن را بازنویسی کنید
مهارت نوشتن با همین ویرایش کردن متن‌هایی که می‌نویسید بیشتر می‌شود. به‌هرحال باید متوجه باشید که نوشته‌هایتان اصل مطلب را به مخاطب می‌رساند یا نه.
با کلمات بازی کنید
برای بهبود هوش کلامی سعی کنید از بازی‌هایی مثل حل جدول بهره ببرید و یا اینکه نقش گزارشگر رادیو یا تلویزیون را اجرا کنید. مطلبی را انتخاب کرده و بدون مکث کلماتی را قطار کنید و بگویید. با این کار یاد می‌گیرید چگونه تصویرسازی کنید و قدرت کلامتان بیشتر می‌شود.
صحبت کنید و از خودتان فیلم بگیرید
یکی از راه‌های دیگر تقویت هوش کلامی این است که خودتان صحبت کنید و از نحوه‌ی گفتارتان فیلم بگیرید. این‌طوری متوجه خواهید شد که نحوه‌ی گفتارتان به چه صورت است و پی به نواقص کلامی خود می‌برید. چه کسانی نیاز هست که هوش کلامی بالایی داشته باشند: نویسندگان، مدرسین، وکلا، سیاستمداران، مترجمان و افرادی که در کار فروش هستند بهتر است هوش کلامی خود را بهبود ببخشند.
جمع‌بندی
اگر علاقه‌مند به پیشرفت در زندگی شخصی و اجتماعی هستید بهتر است هوش کلامی خود را تقویت کنید. پس تصمیم بگیرید با به‌کارگیری نکاتی که مطرح شد برای توسعه‌ی فردی خود گامی نو بردارید. سعی کنید به‌طور مکرر گنجینه‌ی لغات خود را گسترده‌تر کنید. اگر در محیط کار و یا در منزل با اطرافیان مشکلی دارید سری به هوش کلامی خود بزنید و بررسی کنید که با دیگران در موقعیت‌های مختلف چگونه حرف می‌زنید. به‌یاد داشته باشید کلام ابزار مهمی برای رساندن پیامتان است. بنابراین برای اینکه نتیجه‌ی مطلوبی از ارتباطات کلامی خود دریافت کنید سعی کنید به تقویت هوش کلامی بپردازید.
