هدفگذاری در سال جدید، فرصتی استثنائی است برای شروعی دوباره و بازتعریف مسیر زندگی ما. هر سالی که آغاز می‌شود، با پیچیدن صدای دعای تحویل سال در گوشمان، درواقع یک برگ جدید از دفتر زندگیمان ورق می‌خورد و ما با این انتخاب مواجه می‌شویم که چه مسیری را در پیش بگیریم؟ اما چگونه می‌توانیم هدف‌هایی انتخاب کنیم که نه‌تنها جذاب و انگیزه‌بخش باشند، بلکه به تغییر واقعی در زندگیمان منجر شوند و برای ما دستاورهای مادی و معنوی بیشتری به ارمغان بیاورند؟ آیا کافی است فقط چند آرزو بنویسیم یا باید با روش‌هایی هوشمندانه و عملی، گام به گام به سوی اهدافمان پیش برویم؟
در این مقاله، ۱۵ توصیه‌ی کاربردی را به شما معرفی می‌کنیم که می‌تواند مسیر هدفگذاری شما را روشن و دقیق کند. با این راهکارها، می‌توانید سال جدید را نه فقط به عنوان یک تقویم تازه، بلکه به عنوان فرصتی برای تحول و پیشرفت واقعی تجربه کنید.
اما همینجا به عنوان قدم اول به شما پیشنهاد می‌کنیم که اندکی برای خودشناسی وقت بگذارید و روی آن متمرکز شوید. عدم وجود خودشناسی شما را در یک سردرگمی همیشگی گرفتار می‌کند و باعث می‌شود که همیشه در مسیری در حال حرکت باشید که دیگران یا جامعه یا حتی خانواده برای شما ترسیم کرده‌اند. خودشناسی به شما کمک می‌کند تا اولویت‌ها و ارزش‌های زندگی خودتان را بشناسید، به نقاط قوت و ضعفتان پی ببرید و به دنبال اهدافی بروید که بیشترین تناسب را با شخصیت شما دارند. پس از اینجا شروع کن.
چک‌لیست پایان سال برای موفقیت در سال جدید
با نزدیک شدن به سال جدید افراد، بیشتر به دنبال ورق زدن فصل زندگی خود و هدفگذاری و برنامه‌ریزی برای سال جدید هستند و تمام کردن کارهای عقب افتاده را رها می‌کنند. این در حالی است که بستن پرونده‌های قدیمی زندگی می‌تواند تأثیری عمیق بر آرامش ذهنی و بالا بردن روحیه‌ی آن‌ها بگذارد. وقتی عقب افتادگی‌ها را جبران می‌کنیم استرس و اضطراب ما کاهش پیدا می‌کند و بار ذهنی سنگینی را بر زمین گذاشته و از منظر روان‌شناختی احساس آرامش بیشتری خواهیم کرد. همچنین حس کنترل و خودکارآمدی بیشتری خواهیم داشت. این حس به ما کمک می‌کند تا خود را انسان مسئولیت‌پذیرتری بدانیم و با قدرت بیشتری اهدافمان را پیش ببریم.
ازطرفی بستن پرونده‌های قدیمی انگیزه و تمرکز ما را بالا می‌برد و ذهن ما برای خلاقیت و برنامه‌ریزی‌های آتی خالی‌تر می‌شود. در آخر اینکه با انجام هدفگذاری درست و منطقی رضایت بیشتری داریم، اعتمادبه‌نفس ما بالا می‌رود و با آمادگی بیشتری می‌توانیم به چالش‌ها و فرصت‌های سال جدید نگاه بیندازیم و از پس آن‌ها بربیاییم.
اما سؤال پیش می‌آید که چگونه باید برای جمع‌بندی سال گذشته قدم برداریم؟ چرا هدفگذاری درست، رمز موفقیت در سال جدید است و بهترین روشها برای اولویت‌بندی اهداف در سال جدید چه روش‌هایی هستند؟ در اینجا ما چند پیشنهاد داریم که با انجام آن‌ها می‌توانید آگاهانه سالی پر از نظم شخصی و توسعه‌ی فردی داشته باشید و دستاوردهای مادی و معنوی برای خودتان بسازید.
مطلب مرتبط: هدفگذاری در زندگی؛ چگونه به اهدافمان پای‌بند بمانیم؟
در ابتدا یک لیست بنویسید که در امسال چه دستاوردهایی داشته‌اید؟
نوشتن این لیست سندی شخصی است که نشان می‌دهد شما در سال گذشته چقدر رشد کرده‌اید و چه قابلیت‌هایی دارید؟ نوشتن لیست دستاوردهای سال گذشته باعث می‌شود تا احساس پیشرفت و قدرت بیشتری داشته باشید پس آن را دست‌کم نگیرید.
شکست‌ها و درس‌هایی را که سال گذشته آموخته‌اید برای خودتان یادداشت کنید.
به اشتباهات و موانعی که نمی‌گذارند تا شما به اهدافتان برسید فکر کنید و آن را با راهکارهای جایگزین تعویض کنید، با این کار دیگر آن‌ها را تکرار نخواهید کرد. همچنین می‌توانید به خاطر تمام اتفاقات خوب امسال، یک یادداشت سپاسگزاری بنویسید. این یادداشت می‌تواند در قالب یک پست در شبکه‌های اجتماعی یا نوشتن یک نامه برای خودتان باشد.
اهدافی را که در سال گذشته ناتمام گذاشته‌اید بررسی کنید و تصمیم بگیرید با آن‌ها چه کار می‌خواهید بکنید؟
اگر در میان اهدافتان، تعهدی مالی، تحصیلی یا مالی ناتمام وحود دارد هرچه زودتر آن را به پایان برسانید و اگر نمی‌شود برای انجام آن‌ها در سال آتی برنامه بریزید البته پیش از برنامه‌ریزی چک کنید که آن تعهدات و اهداف آیا هنوز هم برای شما ارزش دارند؟ اگر جوابتان آری بود به سال جدید انتقالشان دهید.
مطلب مرتبط: با سردرگمی در انتخاب هدف چیکار کنیم؟
یک خانه تکانی ذهنی و فیزیکی داشته باشید.
تمام وسایل اضافی را از خانه و محل کارتان پاکسازی کنید. این پاکسازی می‌تواند شامل گوشی، لپ‌تاپ و فضای مجازی شما هم باشد و می‌توانید فایل‌های غیرضروری را پاک کنید. نگرانی‌ها و مشکلات خود را بنویسید و از طریق حل مسئله برای آن‌ها راه‌حل‌های احتمالی بیابید. خانه تکانی ذهنی شما می‌تواند شامل خداحافظی با عادات بد امسالتان باشد. لیستی از عادت‌هایی که می‌خواهید آن‌ها را در آینده تغییر دهید برای خود بنویسید. همچنین کینه‌های قدیمی را برای آرامش خودتان رها کنید و اگر می‌خواهید پیام دلجویی برای کسی که مدت‌هاست با او قهر هستید بفرستید.
حسرت خوردن را کنار بگذارید و روی فرصت‌های جدید تمرکز کنید.
این طرز تفکر به شما کمک می‌کند تا زمان بیشتری از دست ندهید و بیشتر دیدتان رو به آینده باشد تا به گذشته اما پیش از هدفگذاری در سال جدید حتما زمانی را برای استراحت ذهنی و بازیابی انرژی خودتان کنار بگذارید.
رسیدن به اهداف خود را تجسم کنید.
منظور ما در اینجا از تجسم کردن این است که در ذهن خود موفقیتان را طوری ببینید که انگار از قبل به آن رسیده‌اید، درست پیش از آنکه برای دستیابی به آن قدمی بردارید. این تکنیک بر پایه‌ی علم عصب‌شناسی و روان‌شناسی مثبت‌گرا بنا شده است. زمانی که یک تصویر واضح از موفقیت سال جدید خود در ذهنتان داشته باشید، مغزتان مسیر رسیدن به آن را بهتر درک می‌کند و انگیزه‌ی بیشتری برای اقدام کردن دارد. حال شاید بپرسید که چگونه اهدافم را تجسم کنم؟ برای آن می‌توانید:
- یک تصویر شفاف و پرجزئیات بسازید یعنی اگر می‌خواهید کتاب بنویسید تصور کنید که کتابی چاپ شده در دست دارید که برای شماست، در حال لمس آن هستید و نظرات مثبت و فراوان دیگران را می‌شنوید.
- در تجسم کردن از تمام حواس خودتان بهره ببرید یعنی سعی کنید بوها، صداها، رنگ‌ها و احساسات را هم در تجسم قوی خود درگیر کنید.
- در تجسم کردن مداومت داشته باشید و این کار را روزانه بین ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام دهید. چشمان خودتان را ببندید و شروع کنید.
- از جملات تأکیدی استفاده کنید مثلا چلوی آینه به خودتان بگویید: «من توانایی رسیدن به این هدف را دارم.» یا «من در حال حرکت به سمت موفقیت هستم.»
- تجسم کردن را با اقدام کردن همراه کنید و برای رسیدن به تصویر ذهنی خود برنامه بریزید.
از روش SMART برای تعیین اهداف خود در سال جدید بهره بگیرید.
این روش می‌گوید که اهداف شما باید به صورت واضح و ساختاریافته تعیین شوند تا بتوانید آن‌ها را پیگیری کنید. اهداف شما باید به این صورت باشند:
- مشخص Specific
- قابل اندازه‌گیری Measurable
- دست‌یافتنی Achievable
- مرتبط Relevant
- زمان‌بندی شده Time-bound
هدف‌های خود را به صورت درست اولویت‌بندی کنید.
بعضی وقت‌ها ما چندین هدف داریم و برای اولویت‌بندی آن‌ها ممکن است گیج شویم. در این مواقع برای گرفتن نتایج بهتر خوب است از «ماتریس آیزنهاور» استفاده کنیم و بر اساس این دو معیار اهداف خود را دسته‌بندی کنیم:
- اهمیت اهداف
- فوریت اهداف
ماتریس آیزنهاور اهداف را به ۴ شکل اولویت‌بندی می‌کند:
- مهم و فوری مثل اهدافی که یک ضرب‌الاجل مهم دارند و باید همین حالا انجام شوند. برای کارهای این دسته باید بلافاصله اقدام کنید.
- مهم اما غیرفوری مثل یادگیری یک مهارت جدید. کارهای این دسته به پیشبرد بلندمدت اهداف شما کمک می‌کنند. برای کارهای این دسته برنامه‌ریزی کنید و برای آن‌ها زمان مشخص کنید.
- غیرمهم اما فوری مثل پاسخ دادن به پیام‌های غیرضروری. این کارها نیاز دارند که برای آن‌ها توجه کافی داشته باشید. اما تأثیر چندانی بر موفقیت شما ندارند. کارهای این دسته را تا جای ممکن خودتان انجام ندهید و به دیگران واگذارشان کنید.
- غیرمهم و غیرفوری مثل گشت‌وگذار بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی. این کارها فقط زمان شما را هدر می‌دهند. کارهای این دسته را حذف یا محدود کنید.
برای اولویت‌بندی بهتر به این چند نکته‌ی کوچک توجه کنید:
اصل پارتو (قانون ۸۰/۲۰) را در هدفگذاری‌ها در سال جدید مدنظر داشته باشید.
این اصل می‌گوید که ۲۰% از کارهای شما ۸۰% نتایج را می‌سازند پس بیشتر روی آن کارها تمرکز کنید.
برای خودتان اهداف واقع‌بینانه و عملی تعیین کنید.
برای این کار می‌توانید یک لیست تهیه کنید و با خودتان عهد کنید که بجای نوشتن تنها هدف موردنظرتان، بنویسید که چه اقدامی می‌خواهید برای آن انجام دهید؟ مثلا اگر می‌خواهید کتاب بنویسید نگویید که: «می‌خواهم کتاب بنویسم.» بلکه بنویسید: «هر روز ۳۰ دقیقه برای نوشتن وقت می‌گذارم.»
مطلب مرتبط: ۱۵ پیشنهاد ویژه برای عملی کردن تصمیمات در سال جدید
اهداف خودتان را هر هفته بازبینی کنید.
این کار به شما کمک می‌کند تا ببینید چه اهدافی مهم و مرتبط هستند و چه اهدافی نیستند و باید آن‌ها را تغییر دهید.
برای تک به تک اهداف تعیین شده‌ی خود دلیل قوی و سیستم پاداش‌دهی داشته باشید.
وقتی دلیل قوی داشته باشید شما با وجود هر دشواری در مسیر خواهید ماند. چراکه می‌دانید چرا این هدف برای شما خواستنی است و از تأثیرات آن در زندگی خود آگاه هستید. برای این کار می‌توانید یک شعار یا جمله‌‌ای انگیزشی برای تمام سال خود بنویسید و آن را جلوی چشمتان قرار دهید. این کار باعث یادآوری، تمرکز بیشتر و هدفمندتر بودن شما می‌شود. همچنین زمانی که برای خودتان یک سیستم پاداش‌دهی تعیین می‌کنید، مغز شما شرطی می‌شود و جهت رسیدن به پاداش کارش را انجام می‌دهد و تنبلی را کنار می‌گذارد. پاداش می‌تواند جنبه‌ی مالی یا معنوی داشته باشد. فقط مطمئن شوید که هر چیزی که هست برای شما ارزشمند و تشویق کننده باشد و حتما آن را بلافاصله پس از رسیدن به اهدافتان تهیه کنید و بین رسیدن به هدف و پاداش دادن فاصله نیندازید.
اهداف خود را تقسیم‌بندی کنید و برای هر کدام یک جدول زمانی ترسیم کنید.
تقسیم‌بندی اهداف در دسته‌های کاری، مالی، سلامتی، روابط و رشد، تمرکز شما را برای هر جنبه بالا می‌برد. با این کار یک مسیر رشد دارید که می‌توانید به صورت جداگانه در هر حوزه اهداف خود را با دقت بالاتری دنبال کنید. داشتن یک جدول زمانی نیز به شما کمک می‌کند تا ابزاری برای پیگیری مراحل پیشرفت خود داشته باشید و مطمئن شوید که هر کاری در زمان مناسب خودش انجام خواهد شد.
اهداف بزرگ را به اهداف کوچک‌تر تبدیل کنید.
این کار باعث می‌شود تا مرحله به مرحله وظایف خودتان را بدانید و آن را انجام دهید، جنبه‌ی اجرایی اهداف شما را بیشتر می‌کند، احساس می‌کنید که اهدافتان دست‌یافتنی‌تر هستند و دیرتر خسته می‌شوید.
برای سنجش پیشرفت خودتان از روش‌های مختلفی استفاده کنید.
هر کاری که انجام می‌شود نیاز دارد تا سیستمی باشد که نتایج و پیشرفت‌های کار را بسنجد. برای سنجش پیشبرد اهداف، امروزه ابزار مختلفی وجود دارند. از اپلیکیشن‌های ردیابی عادت‌ها گرفته تا ثبت گزارش‌های ماهانه. شما با استفاده از این ابزار می‌فهمید که تا کجای مسیر آمده‌اید و نیاز است برای نزدیک‌تر شدن به اهداف خود چه تغییراتی را ایجاد کنید.
در رسیدن به هدف‌های بزرگ خود ذهن آگاهی داشته باشید.
افراد وقتی ذهن آگاهی داشته باشند با آگاهی کامل و بدون قضاوت در لحظه‌ی حال حضور دارند. آن‌ها با داشتن این مهارت بهتر می‌توانند روی اهداف خود تمرکز داشته باشند و احساسات و افکارشان را مدیریت کنند. این مهارت باعث می‌شود انعطاف‌پذیرتر باشند و در دستیابی به اهداف بزرگ خودشان موفق‌تر عمل کنند.
برای استفاده از ذهن آگاهی در مسیر دستیابی به اهداف خود می‌توانید این روشها را به کار بندید:
- در هنگام انجام فعالیت‌های خود، مثلا کار یا مطالعه کردن، به لحظه‌ی حال توجه کنید و روی آن‌ها تمرکز کنید.
- تمرین‌های روزانه‌ی ذهن آگاهی داشته باشید مثلا مدیتیشن کنید یا نفس‌های عمیق بکشید و به آن‌ها فکر کنید.
- یاد بگیرید احساسات منفی خودتان را مدیریت کنید و بدون قضاوت افکار خود را مشاهده کنید.
- صبوری را تمرین کنید و شکست‌ها را بپذیرید.
مطلب مرتبط: چگونه شخصیت شما بر عادت‌هایتان تأثیر می‌گذارد؟
خوب بخوابید و ساعت خواب خودتان را تنظیم کنید.
یکی از کلیدهای اصلی موفقیت در رسیدن به اهداف این است که به اندازه‌ی کافی بخوابید. برخی فکر می‌کنند هرچه بیشتر بیدار بمانند زمان بیشتری برای انجام کارهایشان و رسیدن به هدف‌های خود دارند اما این اشتباه است. با داشتن خوابی باکیفیت مغز بهتر تصمیم می‌گیرد، تمرکز و انگیزه‌ی بیشتری خواهید داشت و بنابراین عملکرد بهتری هم از خود نشان می‌دهید. کمبود خواب باعث خستگی، کاهش اراده و بالا رفتن استرس می‌شود و می‌تواند شما را از رسیدن به اهدافتان دور کند. با تنظیم یک برنامه خواب منظم و روتین‌دار، دور گذاشتن گوشی همراه از خود و استفاده نکردن از آن و ایجاد محیطی آرام و دلنشین می‌توانید کیفیت خواب بهتری را تجربه کنید. پس خواب خوب را به عنوان یک فاکتور مهم درنظر بگیرید چون انرژی و کارایی شما را بالا خواهد برد.
یک دوست و همراه در مسیر هدفگذاری‌های خودتان پیدا کنید.
وقتی کسی را پیدا می‌کنید که با شما اهداف مشابهی دارد به شما کمک خواهد کرد که به هدف‌هایتان پای‌بند باشید. شما می‌توانید یکدیگر را تشویق کنید، از همدیگر حمایت کنید و به یکدیگر برای ادامه دادن انگیزه بدهید.
سخن آخر
در پایان، باید به یاد داشته باشیم که هدفگذاری در سال جدید، تنها یک عمل ساده نیست، بلکه فرصتی برای تغییرات اساسی است و دستیابی به آنچه که همیشه خواسته‌ایم. وقتی اهدافمان روشن و دقیق باشد، هر قدمی که برمی‌داریم، ما را به سمت موفقیت و پیشرفت بیشتر هدایت می‌کند. با به کارگیری این توصیه‌‌ها شما نه‌تنها برنامه‌ای برای رسیدن به اهداف خود خواهید داشت، بلکه انگیزه و انرژی لازم برای پشتکار و ادامه دادن در مسیر را نیز پیدا خواهید کرد. سال جدید، فرصتی است برای تغییر، رشد و رسیدن به بهترین نسخه از خود؛ پس چرا از همین حالا شروع نکنیم وقتی هر لحظه، یک فرصت است برای ساختن آینده‌ای که می‌خواهیم؟
