۹ گام مؤثر برای مدیریت کارمند ناراضی: بماند یا برود؟
ممکن است در هر سازمان یا شرکتی تعدادی کارمند ناراضی وجود داشته باشد. مدیریت این کارمندان بر عهده‌ی مدیر مجموعه است. اگر شغل شما مدیریتی است یا به‌گونه‌ای است که افرادی تحت کنترل شما هستند، بسیار مهم است که بتوانید این نارضایتی را قبل از مسری شدن برطرف سازید. اما باید با این کارمندان ناراضی چه کرد؟ آیا باید تمام آن‌ها را اخراج کرد؟ وظیفه‌ی مدیر در قبال آن‌ها چیست؟ توبیخ کارمند می‌تواند گزینه‌ی مطلوبی باشد؟ او چطور باید تشخیص دهد که کارمندی بماند یا بهتر است سازمان را ترک کند؟
رهبری و مدیریت کارمندان کار آسانی نیست و نیازمند مهارت‌های خاصی است. یکی از این مهارت‌ها برخورد مناسب با کارمند ناسازگار است. حتی اگر به‌خوبی با مهارت‌های مدیریت آشنا باشید، ممکن است با چالش‌های جدی در برخورد با این افراد مواجه شوید. درواقع نوع رفتار شما می‌تواند مانند آبی روی آتش باشد یا نفتی که شعله‌های اعتراض را شعله‌ورتر می‌کند. در این مقاله سعی داریم ۶ گام مؤثر برای برخورد با کارمند ناراضی را بررسی کنیم تا این اعتراضات را به حداقل برسانید.
شاه‌کلید رفتار مدیریتی در برخورد با کارمند ناراضی چیست؟
بگذارید قبل از هر چیز شاه‌کلید مدیریتی را با شما در میان بگذاریم. نارضایتی در هر سازمان و نهادی وجود دارد. اما همه از آن آگاه نمی‌شوند. زمانی این آگاهی اتفاق می‌افتد که خبر آن در صدر رسانه‌ها قرار می‌گیرد. اما دیگر کار از کار گذشته و این اعتصابات به‌راحتی ختم به خیر نمی‌شوند. چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا کسی نمی‌تواند از بروز چنین اتفاقی پیشگیری کند؟
درصد کمی از کارمندان در همان مراحل ابتدایی ایجاد مشکل، ابراز نارضایتی می‌کنند. آن‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا صبوری به خرج داده و با مشکل سازگار شوند. در حقیقت بیشتر کارمندان ناراضی همان کارمندان وفادار شما هستند که دیگر کارد به استخوانشان رسیده و دست به اعتراض زده‌اند. نکته‌ی حائز اهمیت این است که شما به‌عنوان یک مدیر باید از اوضاع سازمان خود اطلاع داشته باشید. باید بتوانید مشکلات آن‌ها را در همان مراحل ابتدایی شناسایی کرده و نسبت به حلشان به‌سرعت اقدام کنید. قبل از آنکه بهترین و مؤثرترین کارمندانتان را از دست بدهید.
مطلب مرتبط: کارمند خوب از دید سازمان چه ویژگی‌هایی دارد؟
۹ راهکار مؤثر برای برخورد با کارمند ناراضی
۱ـ برای حل مشکلات درنگ نکنید.
بهترین زمان برای حل‌وفصل مشکلات بلافاصله بعد از مطلع شدن از وجود آن‌ها است. اگر در سازمان شما مشکلی وجود دارد که باعث نارضایتی کارمندان شده است، بهتر است که در اسرع وقت نسبت به حل آن اقدام کنید. هرچه بیشتر صبر کنید، درد و رنج کارمندتان بیشتر شده و مشکل برای شما جدی‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد.
برخی مدیران در مراحل ابتدایی متوجه بروز مشکل می‌شوند. اما به‌واسطه‌ی دید مدیریتی خود، به چالش‌های بزرگ سازمان توجه کرده و به نظرشان مشکلات کوچک چندان قابل‌پیگیری نیستند. غافل از اینکه این عدم توجه، باعث تشدید اعتراضات خواهد شد.
۲ـ به‌طور خصوصی با کارمند ناراضی گفتگو کنید.
هیچ فردی دوست ندارد در مقابل دوستان و همکارانش سرخورده و شرمگین شود. اگر بخواهید در جمع به کارمند ناسازگار خود تذکر دهید طبیعتا نتیجه‌ی معکوس خواهید گرفت. حتی ممکن است به علت خدشه‌دار شدن غرورش با شما رفتار نامناسبی نیز داشته باشد.
در این مرحله بهتر است در دفتر شخصی خود یا اتاق کنفرانس با تک‌تک کارمندان معترض به‌صورت جداگانه صحبت کنید. این کار علاوه بر اینکه باعث می‌شود کارمندان شکایات یکدیگر را نشوند، منجر به ایجاد احساس امنیت در آن‌ها خواهد شد. همچنین آن‌ها می‌توانند به‌راحتی علت هیجانات منفی خود را بروز داده و دلیل اصلی نارضایتی‌شان را فاش کنند. کاری که ممکن است در جمع امکان‌پذیر نباشد.
۳ـ آرامش خود را حفظ کنید و مانند یک مدیر حرفه‌ای عمل نمایید.
اگر با یک کارمند ناراضی سروکار دارید، سرتان را بالا نگه دارید. به‌آرامی صحبت کنید و به او اجازه دهید آرامش خود را بازیابد. از هیاهو، داد و قال، سر فرود آوردن یا سوگند دادن پرهیز کنید. به یاد داشته باشید شما مدیر این سازمان هستید و باید رفتاری حرفه‌ای داشته باشید تا این غائله را ختم کنید.
مطلب مرتبط: مدیر خوب کیست؟ چگونه یک مدیر بهتر برای کارمندان خود باشم؟
۴ـ از حل مشکلات ساده و کم‌اهمیت غافل نشوید.
همیشه دلیل اعتراضات کارمندان مسائل بزرگ و غیرقابل‌حل نیستند. در بیشتر موارد می‌توان با صرف اندکی وقت مشکلات را حل کرد. مثلا اگر دو کارمند که با یکدیگر همکار بوده و محیط کار یکسانی دارند. با یکدیگر به مشکل بخورند و باعث تنش در سازمان شوند؛ می‌توان یا یک جابه‌جایی ساده مشکل را حل کرد. البته همیشه مشکلات سازمان به این راحتی حل‌وفصل نمی‌شوند. اگر کارمندی نسبت به زیرساخت‌های سازمان اعتراض داشته باشد، این مشکل با صرف زمان، آموزش و هزینه بیشتری برطرف خواهد شد.
۵ـ همه‌چیز را مستند کنید.
همه ما امیدواریم که مشکلات در یک جلسه و با گفتگو حل شوند و کارمندان معترض با لبی خندان جلسه را ترک کنند. اما متأسفانه همیشه مشکلات به این آسانی حل نمی‌شوند و ممکن است به مراجع قضایی نیز کشیده شوند. در این صورت برای اثبات حقانیت خود و دفاع از منافع سازمان، لازم است همه‌چیز را مستند کنید. این کار باعث می‌شود در موقعیت‌های حساس راه نجاتی برای خود داشته باشید.
۶ـ به کارمندان خود آزادی عمل بدهید.
یکی از مهم‌ترین دلایل نارضایتی افراد، نداشتن آزادی عمل است. هیچ‌کس دوست ندارد به‌طور دائم کنترل شود و برای هر کاری به مقام بالایی خود جواب بدهد. سعی کنید تا جای ممکن به کارمندانتان اختیار و آزادی عمل دهید تا آن‌ها بتوانند به‌طور مستقل در مواجهه با شرایط مختلف تصمیم‌گیری و حل مسئله انجام دهند. برای آن‌ها ترتیب کارها را مشخص کرده و آن‌ها را برای استفاده از خلاقیت در انجام امور حمایت کنید.
۷ـ در برخورد با کارمند ناراضی تشویق بهتر از تنبیه جواب می‌دهد.
در دنیای کسب‌وکار امروزی دیگر روش‌های سنتی تنبیه و توبیخ کارساز نیست. امروزه کارمندان ناراضی نسبت به توبیخ واکنش مطلوبی نشان نمی‌دهند و ممکن است باعث بروز مشکلات جدی شوند. بنابراین می‌توان گفت روش‌های تشویقی گزینه‌ی مناسب‌تری هستند.
مطلب مرتبط: ۱۵ راهکار کاربردی برای تقدیر از کارمندان
۸ـ چند گزینه روی میز داشته باشید.
شاید علت ناسازگاری کارمندان عدم تطابق آن‌ها با شرایط سازمان یا جایگاه شغلی‌شان باشد. درصورتی‌که اطمینان دارید ایجاد تغییر در قوانین شرکت خدشه‌ای به کسب‌وکار شما وارد نمی‌کند، می‌توانید چند گزینه پیشروی او قرار دهید تا مناسب‌ترین آن‌ها را انتخاب کند. ضمن اینکه به خاطر داشته باشید ممکن است فرآیند استخدام نادرست شما نیز سهمی در این نارضایتی داشته باشد. یعنی به دلیل عدم استفاده از ابزارهای مناسب برای سنجش تناسب میان شاغل و شغل، کارمند شما در جایگاهی قرارگرفته است که هیچ‌گونه تناسبی با او ندارد.
مطلب مرتبط: تحلیلی بر تناسب شغل و شخصیت
۹ـ بررسی کنید که مشکل درون‌سازمانی است یا برون‌سازمانی؟
گاهی علت نارضایتی افراد به درون سازمان برنمی‌گردد. ممکن است دلایلی بیرون از سازمان منجر به تحمیل تنش و فشارهایی بر کارمند شده باشند. پیشنهاد می‌کنیم در وهله‌ی اول به ریشه‌یابی مشکل یا دلایل افت عملکردش بپردازید، سپس با درایت و همدلی به کارمند خود کمک کنید تا تصمیم هوشمندانه‌ای در خصوص ادامه‌ی فعالیتش بگیرد.
مطلب پیشنهادی: ۷ گام ضروری برای مدیریت عملکرد ضعیف کارمندان
عدم توجه به کارمندان ناراضی چه عواقبی را به دنبال دارد؟
اگر به نارضایتی کارکنان خود توجه نشان ندهید، مجال داده‌اید تا از کاه، کوه ساخته شود. نمونه‌هایی از این بی‌توجهی را می‌توانید در اعتراض و اعتصاب‌های گسترده در سراسر دنیا ببینید. افسردگی، فرسودگی شغلی و خودکشی کارمندان ازاین‌دست خبرها هستند که همگی از اعتراض‌های ساده‌ای شروع شده‌اند که در زمان مناسب موردتوجه قرار نگرفته و به آن‌ها پاسخ داده نشده است. البته الزاما همه‌ی اعتراضات چنین سرانجامی نخواهند داشت. اما ممکن است شیرازه‌ی یک سازمان را به هم زده و مشکلاتی جدی ایجاد کنند. در ادامه به چند نمونه از این معضلات اشاره می‌کنیم:
- یک کارمند ناراضی می‌تواند باعث نارضایتی سایر کارمندان نیز شود.
- نارضایتی باعث از بین رفتن انگیزه و درنتیجه پایین آمدن راندمان کاری سازمان می‌شود.
- کارمندان ناراضی باعث متشنج شدن جو سازمان می‌شوند.
- کارمندان ناسازگار برای انتقام از شما ممکن است به ضرر شما یا سازمان کاری انجام دهند.
- این افراد ممکن است با طرح شکایت در مراجع قضایی، سوابق کاری و اعتبار مدیر سازمان را در معرض خطر قرار دهند.
آیا کارمند ناراضی باید اخراج شود؟ بهتر است بماند یا برود؟
متأسفانه بیشتر مدیران تصور می‌کنند زمانی که شرایط لازم را برای کار کردن محیا کنند دیگر دلیلی برای اعتراض وجود ندارد. بنابراین اگر کارمندی اعتراض کند نارضایتی او بیجاست و باید سازمان را ترک کند. به همین دلیل در بیشتر مواقع وقتی صحبت از برخورد با کارمند ناراضی می‌شود؛ ذهن‌ها به سمت روش‌های تنبیه و توبیخ سوق پیدا می‌کنند. شاید بتوان به‌عنوان آخرین راه‌حل در برخورد با کارمند ناراضی به اخراج کردن او فکر کرد. اما آیا می‌توان همه کارمندان ناسازگار را اخراج کرد؟ تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد؟
ممکن است کارمند ناراضی یکی از بهترین و باارزش‌ترین کارمندان شما بوده که اعتراضی به‌جا و درست داشته باشد. شما می‌توانید با حل مشکل او دوباره کارمندی وفادار را در کنار خود داشته باشید. بنابراین نباید به همین راحتی کارمندانتان را از دست بدهید. بلکه به‌عنوان یک مدیر باید تا حد امکان تمرکز خود را بر روی حل اختلافات سازمان بگذارید تا با این کار به رشد و افزایش بهره‌وری سازمان کمک کنید.
اما متأسفانه در بعضی موارد راهی به‌جز اخراج باقی نمی‌ماند. اگر کارمند شما مدام در حال شکایت است. کیفیت عملکرد و کارایی‌اش پایین آمده و عملکرد سایر اعضا تیم را مختل کرده است و هیچ قدمی برای بهتر شدن اوضاع و حل مشکل برنمی‌دارد، دیگر راهی جز اخراج کردن او باقی نمی‌ماند.
مطلب مرتبط: ۷ اقدام برای توسعه کارمندان که هر کارفرمایی باید انجام دهد
سخن آخر اینکه
به یاد داشته باشید که هر شغلی مناسب هر فردی نیست. این وظیفه‌ی شماست تا برای کارمندانی که در جایگاه شغلی مناسب قرارگرفته‌اند، مربیگری کنید. به همین اندازه نیز وظیفه دارید افرادی که مناسب شغلشان نیستند را شناسایی کرده و شغلی متناسب با تیپ و ترجیحات شخصیتی‌شان به آن‌ها محول کنید. اگر نمی‌توانید با استفاده از راهکارهای مطرح‌شده رضایت یک کارمند ناراضی را جلب کنید شاید بهتر است شغل او را عوض کرده یا با او خداحافظی کنید.
مطلب پیشنهادی: شغل مناسب تیپ شخصیتی شما کدام است؟
