هر فردی ممکن است در زندگی‌اش با یک یا چندین پیشنهاد شغلی روبه‌رو شود. اینکه او آن شغل را بپذیرد یا رد کند به مؤلفه‌های متفاوتی بستگی دارد. چیزی که به نظر می‌رسد این است که اگر بیکار باشد احتمال بیشتری وجود دارد که به خاطر فشار روانی بیکاری تن به هر خواسته‌ای دهد و هر شغلی را بپذیرد ولی معمولا افرادی که سرکار هستند و به دنبال شغلی مناسب‌تر می‌گردند با وسواس بیشتری پیشنهاد‌های شغلی را بررسی می‌کنند.
به شما حق می‌دهم که در ابتدای این مسیر دچار انواع سردرگمی و ترس شده باشید. ازآنجایی‌که ریشه‌ی ترس ناآگاهی است با دانستن نکاتی که در این مقاله برای شما آورده‌ایم مسیر هموارتری را طی می‌کنید و راحت‌تر تصمیم خواهید گرفت. همچنین روش‌های کارآمدی را برای برخورد با کارفرما یاد می‌گیرید، زنگ‌های خطر پیش از پذیرفتن شغل را می‌شناسید و می‌آموزید که چگونه یک پیشنهاد شغلی را بپذیرید یا رد کنید.
بعد از گرفتن پیشنهاد شغلی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
۱ـ از مصاحبه‌کننده سؤال بپرسید و ابهامات ذهنی خود را برطرف کنید
مسلما وقتی پیشنهاد شغلی دریافت می‌کنید ابهاماتی در ذهنتان شکل می‌گیرد. بهتر است بدون هیچ‌گونه خجالتی سؤالاتتان را از مسئول گزینش بپرسید. هرگونه سؤالی را که می‌تواند به کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی جایگاه شغلی موردنظرتان کمک کند، مطرح کنید. پرسیدن این سؤالات الزامی است چراکه باعث می‌شود در هنگام مذاکره با دست بازتری وارد گفتگو شوید و تصمیمی آگاهانه‌تر بگیرید. همچنین بعد از وارد شدن به آن شغل از وضعیت خودتان بیشتر می‌دانید و می‌توانید سریع‌تر با شغل و شرکت مطابقت پیدا کنید.
در زیر به چند نمونه سؤالی که می‌توانید بپرسید اشاره‌کرده‌ایم:
- آیا این موقعیت شغلی نیاز به مأموریت یا سفر دارد؟
- با چه چالش‌های کاری بعد از پذیرفتن نقشم روبه‌رو خواهم شد؟
- پیشرفت شغلی در این شغل چگونه است؟
- مدت‌زمان قراردادها در این شرکت چگونه است؟
- آیا انتظارات دیگری از نقش موردنظر وجود دارند که در پیشنهاد شغلی به آن‌ها اشاره نشده باشد؟
۲ـ مزایا و معایب پیشنهاد شغلی را مورد ارزیابی قرار دهید
در هنگام سبک و سنگین کردن هر شغلی تهیه‌ی لیست خیلی به شما کمک می‌کند، حال می‌خواهد فهرستی از چیزهایی باشد که می‌خواهید در آن شغل داشته باشید یا لیستی از مزایا و معایبی که آن شغل در واقعیت دارد؛ این کار احتمال نادیده گرفتن مسائل حیاتی را کاهش می‌دهد. فهرستی از نیازها و خواسته‌هایی که دوست دارید شغلتان آن‌ها را برآورده کند تهیه کنید.
به‌طور مثال:
- مکان شرکت و میزان دسترسی و رفت‌وآمد آسان
- ساعات کاری
- سبک‌های مدیریتی شرکت
- میزان مرخصی‌های با حقوق
- مزایا و پاداش
- میزان ساعات کار
- بیمه، امور رفاهی و سلامتی
- میزان حقوق دریافتی و درآمد
- طرح‌های بازنشستگی
- به اشتراک گذاشتن سود و آپشن‌های سهام
وقتی فهرستتان تکمیل شد آن را با شرایطی که شغل پیشنهادی در پیش رویتان قرار می‌دهد مقایسه کنید و ببینید چقدر به هم نزدیک هستند. اگر تا حدود زیاد و قابل قبولی منطبق باهم بودند احتمالا این پیشنهاد کاری، مناسب شما خواهد بود.
این روش خصوصا وقتی با چند پیشنهاد روبه‌رو هستید بسیار کارساز است. در این حالت ابتدا معیار شخصی خود را برای انتخاب شغل یا کارفرما در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که نکته مهم در انتخاب شغل، علاوه بر مزایا و مسائل مالی، موضوعاتی نظیر ایجاد حس سر زنده‌بودن و شادی در شما یا ایجاد فرصت‌های رشد حرفه‌ای است.
مطلب مرتبط: چگونه بین دو فرصت شغلی ایده‌آل یکی را انتخاب کنم؟
۳ـ قبل از پذیرش شغل، درباره‌ی میزان حقوق دریافتی مذاکره کنید
قبل از پذیرفتن پیشنهاد شغلی برای آخرین بار حقوقی را که قرار است دریافت کنید، بررسی کنید. آیا این حقوق پیشنهادی برای شما کفایت می‌کند و نیازهایتان را برآورده می‌کند؟ آیا در حد شایستگی و مهارت‌های شماست یا خیر؟ آیا نسبت به قیمت و دستمزد بازار درست پیشنهاد شده است؟
خوب است که قبل از پذیرفتن پیشنهاد و استخدام در آن نقش، گشتی در اینترنت بزنید و با مراجعه به سایت‌های شغلی دریابید که متخصصان دیگر در جایگاه مشابه شما و منطقه‌ی جغرافیایی که زندگی می‌کنید چقدر درآمد دارند؟ یا حتی می‌توانید از افراد هم‌رده‌ی خود که در حال حاضر در چنین جایگاه شغلی مشغول به فعالیت هستند پرس‌وجو کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا ارزش تقریبی عملکرد خود را مشخص کرده و مذاکره‌ی بهتری داشته باشید.
مطلب مرتبط: حقوق و دستمزد و عوامل مؤثر بر آن کدام‌اند؟ چگونه درباره این مورد مذاکره کنیم؟
۶ ترفند طلایی برای مذاکره درباره‌ی حقوق و دستمزد
۱) به‌موقع مذاکره کنید
مذاکره برای دستمزد را بعد از اتمام موفقیت‌آمیز مصاحبه و دریافت رسمی پیشنهاد کار از کارفرمای مربوطه انجام دهید.حداکثر می‌توانید یک یا دو بار پیشنهاد طرف مقابل را رد کنید و وقتی سر موضوع یا جزئیاتی به توافق رسیدید، دیگر نباید به آن مراجعه و سرش بحث کنید.
۲) مذاکره را با یک دوست قابل‌اعتماد تمرین کنید
این کار به شما اعتمادبه‌نفس کافی برای صحبت کردن در مورد دستمزدتان را می‌دهد. از طرفی می‌توانید بازخوردهای مفیدی از نوع صحبت و رفتارتان از آن دوست دریافت کنید. اگر فردی برای تمرین در دسترس ندارید از آینه، دوربین و ضبط‌صوت کمک بگیرید.
۳) به‌طور شفاف تمام مزیت‌هایی را که دارید، بیان کنید
تجربیاتی که به‌عنوان رهبر داشتید، تجربیاتتان در صنعت مربوطه، میزان تحصیلاتتان، مهارت‌ها، گواهینامه‌ها و مدارک تخصصی و حتی موقعیت جغرافیایی شما، فاکتورهایی هستند که می‌توانند روی دستمزد دریافتی‌تان تأثیر بگذارند و ارزشمندی شما برای آن شغل را نشان می‌دهند.
۴) خودتان را دست‌کم نگیرید و عددی بالاتر از رقم موردنظر خودتان پیشنهاد دهید
در این صورت اگر مذاکره‌ای هم انجام شود با رقم دستمزدی مواجه می‌شوید که پذیرش آن به‌صرفه خواهد بود.
۵) هزینه‌های تحمیلی پذیرش آن پیشنهاد شغلی را مطرح کنید
مثلا اگر قرار است به خاطر شغلتان به شهر جدیدی نقل مکان کنید باید به هزینه‌ی جابه‌جایی و اجاره‌ی خانه اشاره کنید و اگر محل کارتان با منزل فاصله‌ی زیادی دارد باید هزینه‌ی رفت و آمد و پول بنزین و استهلاک خودرو یا هزینه‌ی تاکسی و مترو را در نظر بگیرید.
۶) اندکی منعطف باشید
گاهی اوقات کارفرما با دستمزد پیشنهادی شما موافقت نمی‌کند اما به‌جای آن امکانات و تسهیلاتی برایتان در نظر می‌گیرد. مثلا ممکن است مرخصی بیشتری بدهد، سهام شرکت را به شما ارائه کند یا پیشنهاد دورکاری و کار پاره‌وقت را مطرح کند پس اگر با مخالفت در مورد حقوق روبه‌رو شدید آماده‌ی درخواست گزینه‌های جایگزین باشید. گاهی این گزینه‌ها به‌اندازه‌ی حقوق مدنظر شما ارزشمند هستند.
۴ـ پیشنهاد شغلی جدید تا چه میزان برای شما فرصت رشد و توسعه فردی فراهم می‌کند؟
توجه به فرهنگ شرکتی که قرار است در آن کار کنید را از قلم نیندازید. اما قبل از آن باید ببینید شما چه ارزش‌های حرفه‌ای برای خودتان دارید؛ سپس آن‌ها را با فرهنگ شرکت موردنظر مقایسه کنید و ببینید آیا ارزش‌های شما با ارزش‌های شرکت مطابقت دارند یا خیر و این مستلزم این است که خودتان را خوب بشناسید و مدل رفتاری خودتان را دقیقا بدانید. اینجاست که اگر آن شغل درآمد بالایی هم داشته باشد اما با شخصیت شما تناسب و سازگاری نداشته باشد بعد از مدتی دلسرد و فرسوده خواهید شد.
اگر شما آدمی هستید که در محیط‌های ساکن و خلوت حوصله‌تان سر می‌رود و برونگرایی بالایی داشته و تمایل زیادی به برقراری تعامل با همکارانتان را دارید در یک شرکت کم رفت‌وآمد به مشکل برمی‌خورید و انرژی‌تان پایین می‌آید.
اگر شما فردی باشید که نتوانید برای مدت‌زمان زیادی یک کار تکراری و یکنواخت را انجام دهید، به ماندن طولانی در سِمَت‌های پایین علاقه‌ای ندارید و در عوض تمایل زیادی به رهبری دارید باید پیشنهاد شغلی که به شما فضای پیشرفت و رسیدن به مدارج بالاتر را نمی‌دهد بدون تردید رد کنید.
مطلب مرتبط: تحلیلی بر تناسب بین شغل و شخصیت
حتما به فضای پیشرفتی که آن شغل در اختیارتان قرار می‌دهد دقت کنید. برخی شرکت‌ها برای پیشرفت کارمندان خود برنامه می‌ریزند و آن‌ها را به رشد مهارت‌های مدیریتی و تجربه‌های رهبری هدایت می‌کنند. برای درک میزان سرعت پیشرفتتان در شرکت موردنظر و پیش‌نیازهای مربوط به پیشرفت شغلی و ترفیع، حتما با مسئول گزینش صحبت کنید و برای خودشناسی بیشتر و یافتن مدل رفتاری خود می‌توانید از تست رفتار شناسی دیسک کمک بگیرید.
ورود به تست رفتارشناسی دیسک DISC
۵ـ پیشنهاد شغلی را بدون مذاکره و فوری نپذیرید
پیشنهاد‌های شغلی معمولا جای مذاکره دارند؛ پس درخواست جلسه با کارفرما داشته و در آن بحث و تبادل‌نظر در مورد پیشنهاد شغلی‌تان داشته باشید. با این کار شما از جزییات شغل مطلع‌تر خواهید شد و متوجه می‌شوید که کدام قسمت‌ها جای مذاکره دارد و کدام قسمت‌ها با پافشاری کارفرما روبه‌رو خواهید بود.
تصور کنید چندین پیشنهاد شغلی دارید که نمی‌دانید از میان آن‌ها کدام را انتخاب کنید. انتخاب یکی به‌منزله‌ی از دست دادن دیگری است پس باید زمانی را به ارزیابی مزایا و معایب هرکدام اختصاص دهید. پیشنهاد می‌شود حتی اگر تنها یک پیشنهاد شغلی هم دارید سریع و بدون فکر آن را نپذیرید. از کارفرما برای جمع‌بندی و اتخاذ تصمیم نهایی زمان بخواهید و اجازه ندهید که او شما را وادار به تصمیم‌گیری لحظه‌ای کند. البته بیش‌ازحد نیاز زمان را هدر ندهید چراکه به‌طورقطع هیچ کارفرمایی منتظر یک متقاضی شغل نمی‌ماند و ممکن است آن کار را از دست بدهید.
مطلب مرتبط: هدفتان برای جستجوی شغل چیست؟
۶ـ به زنگ خطرها توجه کنید
درست است که بسیاری از افراد به خاطر شرایط اقتصادی امروزه برای کسب درآمد تن به شغل‌هایی می‌دهند که متناسب با علایقشان نیست اما به شما پیشنهاد می‌کنیم جزء این گروه از افراد نباشید.
رابطه‌ی کاری نیز مانند هر رابطه‌ی دیگری در دل خود زنگ خطرهایی دارد که اگر به آن‌ها توجه کنید می‌توانید از تله‌ی گرفتار شدن در مصائب یک شغل نامناسب رهایی یابید.
در زیر ما به تعدادی از این هشدارها اشاره خواهیم کرد.
قبل از پذیرفتن یک پیشنهاد شغلی به چه زنگ خطرهایی باید توجه کنم؟
۱) علی‌رغم افزایش بار مسئولیتی، حقوق دریافتی افزایش پیدا نمی‌کند
ممکن است در هر بار مصاحبه متوجه شوید که مسئولیت‌های بیشتری روی دوش شما گذاشته‌شده است و چه‌بسا این مسئولیت‌ها هیچ ربطی هم به شغل فعلی‌تان پیدا نمی‌کند اما الزاما به‌تناسب آن حقوقتان افزایش پیدا نخواهد کرد.
۲) در این شغل، فرصت یادگیری وجود ندارد
درست است زمانی که فردی وارد شغلی می‌شود باید از قبل دانش و مهارت‌هایی داشته باشد. اما یادگیری برخی از کارها در پروسه‌ی تجربه کردن اتفاق می‌افتد. مخصوصا اگر فردی باشید که مدام در پی یادگیری مسائل تازه است و کنجکاوی و گشودگی بالایی دارد و نیاز به شغلی دارید که به شما چیزهای جدیدی بیاموزد. اگر این کار نیازتان را برآورده نمی‌کند آن را قبول نکنید.
۳) در هنگام مصاحبه بی‌نظمی وجود دارد
اگر برای مصاحبه به‌جایی مراجعه کردید و آن‌ها یادشان رفته بود که با شما قرار کاری دارند این نشانه را جدی بگیرید و اگر این اتفاق چندین بار رخ داد بدانید که نشان‌دهنده‌ی عدم هماهنگی و بی‌احترامی به شماست. در این حالت خوب است که به آن ندای درونی که می‌گوید این شغل مناسب من نیست اعتماد کنید و گوش دهید و برای خود استحقاق و استاندارد بالاتری در نظر بگیرید.
۴) تعداد مصاحبه‌ها بیش‌ازحد معمول است
برخی از کارفرماها از این روش برای گرفتن ایده‌ی بیشتر استفاده می‌کنند. بعد از هر جلسه باید به شما گفته شود که چند مصاحبه باقی مانده است و معمولا درنهایت چهار مصاحبه برای یک کاندید در نظر می‌گیرند و نه بیشتر.
۵) اگر اعتماد دوطرفه‌ای در جریان مصاحبه وجود ندارد
مثلا ممکن است از شما بخواهند که فیش حقوقی شغل قبلی‌تان را بیاورید و به حرف شما اعتماد نکنند یا اجازه ندهند که با همکاران و محیط کاری خود آشنا شوید و اطلاعات به دست آورید، همه‌ی این‌ها زنگ‌های خطری است که باید به آن‌ها دقت کنید.
۷ـ در صورت قبول پیشنهاد شغلی، نامه‌ی پذیرش شغل را ارسال کنید
این مورد برای زمانی است که شما تمام نکته‌های بالا را در نظر گرفته و متوجه شده‌اید که شغل موردنظرتان را پیدا کردید. در این صورت بسیار پسندیده است که اگر پیشنهاد را به‌صورت شفاهی پذیرفته‌اید، نامه‌ی پذیرش شغلی را برای آن سازمان ارسال کنید.
نامه شما باید شامل این موارد باشد:
- قدردانی از فرصت شغلی
- پذیرش کتبی پیشنهاد کاری
- بیان مجدد شرایط همکاری، شامل عنوان شغل، حقوق و مزایا
- تاریخ شروع همکاری.
در هنگام نوشتن نامه به درست بودن نگارش جملات و املای کلمات توجه کنید و نامه‌ی بلندی ننویسید. همچنین هیچ‌وقت در پیامک یا شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد شغل را قبول نکنید چراکه این کار باید از طریق نامه‌های اداری یا به‌وسیله‌ی قرارداد‌های رسمی انجام شود.
۸ـ برای رد پیشنهاد شغلی بدون خجالت نه بگویید
بسیاری از افراد برای رد پیشنهاد کاری استرس می‌گیرند و نمی‌توانند به‌موقع نه بگویند درحالی‌که این درست نیست. چراکه قرار است زمان با ارزشتان را صرف این شغل کنید پس اگر هر یک از زنگ خطرهایی که در بالا به آن اشاره کردیم دیدید یا به هر دلیلی نخواستید تا آن پیشنهاد شغلی را قبول کنید بدون خجالت نه بگویید. البته رد کردن پیشنهاد کاری مراحل و نکاتی دارد که باید به آن توجه کنید:
- به‌محض مطلع شدن از تصمیم نهایی‌تان موضوع را با کارفرما مطرح کنید. بهتر است این کار تلفنی یا از طریق ایمیل و بدون تأخیر انجام گیرد تا دلخوری به وجود نیاید.
- برای رد پیشنهادتان دلیل بیاورید. اما نیازی هم نیست که دلیلتان با جزئیاتی کامل از تردیدها باشد. همین آوردن دلیل می‌تواند نوعی احترام به‌طرف مقابلتان محسوب شود و روابط را بهتر کند. شما چه می‌دانید؟ شاید در آینده شرایطی پیش آمد و خواستید مجددا با آن فرد رابطه‌ی کاری داشته باشید.
- بابت زمانی که برای شما گذاشته‌اند تشکر و قدردانی کنید.
- بحث را بیش‌ازحد طولانی نکرده و احساسی رفتار نکنید.
مطلب مرتبط: چگونه همیشه با همه‌چیز موافق نباشیم؟
سخن آخر
دریافت پیشنهاد شغلی به نظر هیجان‌انگیز و غرورآفرین می‌آید. اما بهتر است که در مورد آن زیاد از روی احساسات تصمیم نگیرید و خود را به هر نوع اطلاعاتی که باعث شناخت خودتان در مسیر کاری می‌شود مجهز کنید.
فراموش نکنید که مسئولیت تصمیم‌گیری در این مورد تمام و کمال بر دوش شماست پس سنجیده عمل کنید.
