وقتی از افراد مختلف می‌پرسیم که معنادارترین بخش‌های زندگیتان چه چیزهایی هستند، معمولاً به سلامتی، خانواده و شغل اشاره می‌نمایند. قطعاً امروزه یکی از مشکلاتی که همه انسان‌ها به ویژه قشر جوان با آن روبه‌رو هستند، سردرگمی در انتخاب شغل است که نمی‌دانند برای رسیدن به موفقیت کدام‌یک مهم‌تر است؟ استعداد یا تلاش.
زیرا انتخاب شغلی که می‌خواهند انجام دهند یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که باید در زندگی خود بگیرند. مشکل اصلی این است که آن‌ها نمی‌دانند چه شغلی مناسبشان است و یا از چه راهی باید به کسب‌وکار موردنظرشان برسند. این سردرگمی‌ها برای همه‌ی افراد جویای شغل، تبدیل به یک چالش بزرگ شده است که اگر نتوانند آن را برطرف نمایند، ممکن است در آینده دچار مشکلات جدی در محیط کارشان شوند.
اگر شغلی را انتخاب کنید که با استعداد و شخصیت شما تناسب نداشته باشد، درواقع وقت و انرژی خود را هدر داده‌اید. همچنین انتخاب یک شغل ناشایست قطعاً شما را در موقعیتی نامناسب قرار خواهد داد که نه‌تنها زندگی حرفه‌ای شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر روی زندگی شخصی‌تان نیز مؤثر خواهد بود. حتی انتخاب شغل صحیح در زمان‌بندی اجتماعی هم مؤثر است که انتظارات اجتماعی جامعه از شخص را برآورده می‌کند. ما قصد داریم در این مقاله نکاتی را برای شما بیان کنیم که بتوانید با استفاده از آن‌ها، از این بلاتکلیفی و سردرگمی در انتخاب شغل آزاد شوید تا بهترین ملاک‌ها در پیدا کردن یک شغل خوب را درنظر گرفته و بهترین اتفاقات را برای خود رقم بزنید.
چرا در زمان انتخاب شغل این‌قدر دچار سردرگمی می‌شویم؟
اگر فردی احساس کند که در زندگی خود هیچ معنا و جهتی وجود ندارد، ممکن است با فقدان هدف دست‌وپنجه نرم کند. فقدان هدف می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی شخص را تحت‌تأثیر قرار داده و موجب شود افکار مضطرب و آشفته که سبب ناراحتی وی می‌شوند را شدیدتر کند. اشخاصی که احساس بی‌هدفی و سردرگمی می‌کنند، اغلب معنای زندگی خود را از دست داده‌اند. اگر در زندگیتان بی‌هدفی را تجربه می‌کنید، امکان دارد به‌طور مداوم احساس بی‌حوصلگی، نارضایتی یا پوچی نمایید. حتی ممکن است در روابط خود با دیگران احساس ناخشنودی کنید و در خانه و محیط کار خود ناراضی باشید.
زمانی‌که شرایط ما تغییر می‌کند، ممکن است با تعریف مجدد اهداف خود دچار مشکل شده و احساس سردرگمی کنیم. زیرا اهداف هر فردی ارتباط تنگاتنگی با هویت، ارزش‌ها و احساساتش دارد. بدین سبب اگر موقعیت فردی تغییر کند، نقش هویتی وی با آن تغییر خواهد کرد و درنتیجه شخص را دچار سردرگمی و گمراهی می‌کند. بدین سبب جهت رهایی از سردرگمی‌ها باید ارزش‌ها و اهداف خودمان را در زندگی درک کنیم. حتی بتوانیم با تکیه‌بر استعداد یا تلاش خود، راه و روش‌هایی برای هماهنگ نمودن زندگیمان با این ارزش‌ها کشف نماییم تا احساس رضایت و خشنودی بیشتری داشته باشیم.
به‌طوری‌که هویت منحصربه‌فرد حقیقی خود را بررسی کنیم و خودآگاهی خودمان را بهبود بخشیم تا احساس ارتباط بیشتری با هویتمان داشته باشیم. درنتیجه باید یاد بگیرید آن چیزی را که نمی‌توانید تغییر دهید، پذیرفته و انرژی خود را صرف مسائلی کنید که می‌تواند به شما احساس اثربخشی در زندگی بدهد. شما باید با درک آنچه درحال‌حاضر برای شما در زندگیتان اتفاق می‌افتد و آنچه در گذشته برایتان اتفاق افتاده است، راه‌های جدید سالم‌تری را برای مدیریت زندگی خودتان در مسیر روبه‌جلو انتخاب نمایید.
مطلب مرتبط: شغل مناسب تیپ شخصیتی شما کدام است؟
اما استعداد یا تلاش؟ کدام یک مهم‌تر است؟
بدیهی است که استعداد یا تلاش هرکدام در جای خود حائز اهمیت هستند و افراد در حالت ایده‌آل خودشان، بهتر است در مسیر استعدادهایشان تلاش و کوشش کرده و از هیچ‌کدام از آن‌ها غافل نشوند. اغلب افراد موفق به‌عنوان انسان‌هایی برتر نشان داده می‌شوند که به‌صورت مادرزادی دارای توانایی‌های متمایز و خاصی هستند که آن‌ها را از سایر مردم تفکیک می‌نمایند. مثلاً بازیگرانی که برنده جوایز می‌شوند، همانند سایر افراد موفق در این حرفه، به‌عنوان افرادی با استعداد شناخته می‌شوند. یا وقتی به داستان افراد موفق نگاهی می‌اندازیم متوجه می‌شویم که آن‌ها هم در درجه اول با سخت‌کوشی خود توانسته‌اند به درجات بالاتری از موفقیت برسند.
این موضوع نشان‌دهنده این است که افراد بزرگ دنیا نیز بیش‌از هر چیزی تلاش بالایی داشته‌اند تا استعداد خارق‌العاده. اما امروزه میزان تلاش و کوشش افراد با‌استعداد برای دستیابی به این نتایج از نظر رسانه‌ها هیچ‌گونه اهمیتی ندارند. جامعه کنونی ما افراد را بر اساس موفقیت‌هایشان قضاوت می‌کنند که این افراد دارای استعداد مادرزادی هستند. بدین سبب هیچ‌کس به زمانی‌که آن‌ها جهت رشد و توسعه مهارت‌های فردی خودشان صرف کرده‌اند، توجهی نمی‌نمایند.
باتوجه به این توضیحات نتیجه می‌گیریم که استعداد یک حسن بسیار بزرگ دارد و آن هم این است که گویا فرد یک نیروی ذاتی دارد که می‌تواند به خودش کمک کند تا مسئله یا مهارت موردنظر را سریع‌تر و بهتر انجام داده یا فرا بگیرد. بدین سبب وقتی وی کاری را زودتر و بهتر از بقیه یاد بگیرد، حرکتش به سمت موفقیت سریع‌تر انجام شده و رسیدن به اهدافش دست‌یافتنی‌تر از همیشه خواهد بود. ولی اگر قرار باشد که تنها یکی از این دو مبحث را به‌عنوان مسئله مهم‌تر انتخاب نماییم، قطعاً تلاش از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا شما فقط با استعداد و بدون تلاش بعید است که بتوانید در مسیر موفقیت گام بردارید.
مطلب مرتبط: چه شغلی انتخاب کنم؟ فاکتورهای مهم در انتخاب شغل
۱۰ راه‌حل آسان برای رهایی از سردرگمی انتخاب شغل
چه شغلی را انتخاب کنم؟ چگونه جلوی سردرگمی ذهنی و بی‌هدفی خود را بگیریم؟ روش‌های رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل چیست؟ امروزه در برخی جوامع تمامی رشته‌های شغلی از فرصت‌های برابری برخوردار نیستند. به‌طوری‌که فرصت شغلی برای تمامی مشاغل پایین است. آشنایی با فرصت‌های شغلی موردنظر، عامل مهمی است که باید به آن توجه کرد. شخصی که در زمینه خاصی در پی کسب مهارت است و پایه‌ها و مراحل رسیدن به آن شغل را طی می‌کند، باید مسئله فرصت‌های شغلی را نیز درنظر داشته باشد تا از اتلاف وقت و نیروی خود جلوگیری نماید.
ازطرفی هم بدون داشتن استعداد لازم در یک زمینه شغلی، هرگز پیشرفتی حاصل نمی‌شود. زیرا یکی از عوامل مؤثر در موفقیت افراد در انتخاب شغل، استعداد یا تلاش است. با اینکه انتخاب شغل وقت‌گیر و دشوار است، اما ارزش زمانی و انرژی که برای آن صرف می‌کنید را دارد و مسیر آینده شما را تعیین می‌نماید.
۱ـ برنامه‌ریزی کنید
زمانی‌که به‌معنای لغوی نظم می‌پردازیم، می‌بینیم که در مقابل هرج‌ومرج قرار دارد. قطعاً داشتن برنامه‌ریزی در زندگی سبب می‌شود تا فرد موفقی باشید و بهتر بتوانید از زمان خودتان استفاده کنید. به‌طوری‌که یادگیری روش برقراری تعادل میان وظایف مختلف زندگی و شغلی، کاری بسیار چالش‌برانگیز است که با برنامه‌ریزی صحیح و اصولی می‌توان به آن دست یافت. قبل از انجام هر کاری باید بدانید که در طول روز چه اندازه زمان و چقدر کار روزمره دارید که این موضوع در افراد مختلف، متفاوت است و به اهداف و فعالیت‌های هر شخصی بستگی دارد. چراکه مهم‌ترین گام برای برنامه‌ریزی صحیح، اولویت‌بندی کارهایی است که در طول روز باید به آن‌ها بپردازید تا طبق این برنامه‌ریزی بتوانید در انتخاب شغل موردنظر موفق باشید.
۲ـ استعدادهای خود را کشف کنید
یکی از مؤثرترین راه‌ها جهت رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل، استعدادیابی است که باید توجه داشت بدون داشتن استعداد یا تلاش لازم در یک زمینه پیشرفتی حاصل نمی‌شود. کشف استعدادها و مهارت‌های افراد، همچون نقشه، مسیری است که راه صحیح را به آن‌ها نشان داده و کمک می‌کند تا در سردرگمی و بلاتکلیفی نباشند. به‌طوری‌که یک بار برای همیشه، مشخص می‌نماید که شما برای چه شغل و کاری ساخته شده‌اید و باید در کدام مسیر حرکت نمایید. گاهی اوقات مشخص می‌شود که استعداد افراد و شناخت‌های آن‌ها در مورد استعدادهای خود تحت‌تأثیر احساسات و علایقشان قرار می‌گیرد.
به‌عنوان‌مثال شخصی که به موسیقی علاقه دارد، ممکن است این علاقه را به حساب استعداد خود در زمینه موسیقی لحاظ کند. حتی آگاهی از میزان و نوع استعداد اشخاص، کمک بسزایی به آن‌ها خواهد کرد تا پیش‌بینی صحیحی از آینده انتخاب شغلی خودشان داشته باشند. بدین جهت شناخت استعدادها یکی از ملزومات اساسی در رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل است.
مطلب مرتبط: چگونه استعداد شغلی خود را کشف کنیم؟
۳ـ چه کارهایی بیشتر از همه موردعلاقه شماست؟
شما در انتخاب شغل اغلب به چه چیزهایی فکر می‌کنید؟ دوست دارید چه کارهایی را انجام دهید؟ یا درواقع چه کارهایی بیشتر شما را از نظر روحی راضی نگه می‌دارند؟ قطعاً علاقه و تمایل داشتن افراد در بسیاری از امور زندگیشان سایه گسترده است. افراد به‌خصوص در زمینه شغلی هرگز علاقه‌مند نیستند به کارها و اموری بپردازند که علاقه و گرایشی به آن‌ها ندارند. درواقع علاقه و گرایش در انسان‌ها نوعی فعال‌کننده سیستم انگیزش فرد به‌حساب می‌آید و افراد بدون علاقه، برای انجام یک فعالیت انگیزه‌ای نخواهند داشت.
ممکن است برخی از افراد تصور کنند که وقتی شروع به فعالیت کردند کم‌کم احساس علاقه و تمایل نیز در آن‌ها به وجود خواهد آمد. اما چنین تفکری کاملاً اشتباه است و درواقع چنین مسئله‌ای باید در ابتدای شروع کار پیش‌بینی گردد. چراکه نبود علاقه اولیه ممکن است موجب افزایش نارضایتی از فعالیت موردنظر شده و درنهایت ناراحتی‌های جانبی آن را در پی داشته باشد.
مطلب مرتبط: چگونه مسیر شغلی مناسب برای خود طراحی کنیم؟
۴ـ از تست‌های استعدادیابی کمک بگیرید
آیا شما به‌دنبال یافتن شغلی متناسب با استعداد یا تلاش‌های خود هستید؟ آیا می‌خواهید راهی برای رشد و پیشرفت شغلی خودتان پیدا کنید؟ بهتر است پاسخ متناسب با این سؤالات را در استعدادهای شخصی خود پیدا نمایید. اغلب تست‌های استعدادیابی بر اساس علوم روانشناسی و هوش، طراحی شده‌اند و به‌قدری اهمیت استعدادیابی در انتخاب شغل زیاد است که در سراسر دنیا افراد برای کشف استعدادهایشان از آن‌ها استفاده می‌کنند.
آزمون‌های شخصیت‌شناسی همچون تست رغبت سنج شغلی هالند، تست پنج عامل شخصیتی نئو و تست شخصیت شناسی MBTI ابزارهای بسیار معتبر و پرکاربردی هستند که در هنگام انتخاب مشاغل و جهت پی بردن به تمایلات و استعدادهای ذاتی استفاده می‌شوند. گاهاً ممکن است این تست‌ها به‌صورت مستقیم به شما نگویند که در چه زمینه‌ای استعداد دارید، اما با تحلیل و بررسی صحیح نتیجه آن‌ها به آسانی می‌توانید استعداد خودتان را کشف نمایید.
۵ـ از تجارب ارزشمند دیگران غافل نشوید
برای داشتن یک انتخاب صحیح با افرادی که در این مبحث تخصص دارند، صحبت کنید. قطعاً کمک اشخاصی که سابقه تغییر شغل خود را داشته و یا مهارت‌های مختلفی دارند، می‌تواند در این مسیر بسیار حائز اهمیت و مفید باشد. حتی اگر با افراد مختلف صحبت کنید نیز بسیار عالی است و می‌تواند اطلاعات نتیجه‌بخشی به شما بدهد.
بهتر است درمورد نقاط ضعف و قوت شغل موردنظرتان بپرسید و یا اینکه در این شغل داشتن چه مهارت‌هایی از همه مفیدتر است سؤال کنید. زیرا این افراد زندگی خاص و متفاوتی را تجربه کرده‌اند و الگوی بسیار مناسبی جهت آموختن شیوه برخورد با تفاوت‌ها هستند. رفتارهای این‌گونه اشخاص می‌تواند باورهای شما را قوی‌تر کرده و موجب شوند که به خودتان و مسیرتان اعتماد نمایید.
مطلب مرتبط: ۸ نشانه نارضایتی شغلی در محیط کار؛ چگونه نارضایتی شغلی را به رضایت شغلی تبدیل کنیم؟
۶ـ اولویت‌بندی را دست کم نگیرید
بدون شک همه‌ی افراد اولویت‌های خاصی در هنگام برخورد با دیگران، طرز فکر و تصمیم‌گیری‌ها و … در زندگی خود دارند. این اولویت‌ها برای بسیاری از افراد، در سطح ناخودآگاهشان عمل می‌کنند که شدیداً بر عملکردشان با دیگران تأثیر می‌گذارد. به‌طوری‌که ممکن است شرایطی را تجربه نمایید که متناسب با آن برای انتخاب شغل در شرایط متفاوت قرار بگیرید و باتوجه به شغل موردنظر خودتان ضروری باشد تا تلاش‌های زیادی را در این راستا داشته باشید.
انتخاب‌های مختلف می‌توانند در میزان تلاش شما تأیر داشته باشند که بهتر است متناسب با اولویت‌هایتان نسبت به انتخاب آن‌ها اقدام کنید. هر یک از مشاغل مشکلات خاص خود را به‌همراه خواهد داشت که باید بر اساس همین اولویت‌بندی‌ها و موارد مثبت و منفی نسبت به انتخاب شغل اقدام کنید. شما می‌توانید لیستی از شغل‌هایی که مدنظرتان است را تهیه کرده و آن‌ها را بر اساس استعداد یا تلاش خود اولویت‌بندی نمایید. چراکه این کار باعث خواهد شد تا روند پیشرفتتان را به‌طور مدام دیده و انرژی بگیرید.
۷ـ روی گزینه‌های نامناسب خط قرمز بکشید
حتماً برای رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل، گزینه‌های نامناسب را بدون تعارف و تردید حذف نمایید. گزینه‌هایی که به‌طور قاطع، اهداف شما را برآورده نمی‌کنند را شناسایی کرده و هرچه سریع‌تر از شر آن‌ها خلاص شوید.
روبه‌رو شدن با سیل گزینه‌های نامناسب می‌تواند روند تصمیم‌گیریتان را آشفته سازد. بدین سبب گزینه‌های بی‌مورد را سریعاً حذف نمایید تا ارزیابی برای شما آسان‌تر گردد. درنتیجه مواردی که باقی مانده‌اند به‌صورت قابل توجهی موارد خوبی هستند که به شما این امکان را می‌دهند تا ارزیابی دقیق‌تری داشته باشید. همچنین اگر گزینه‌های زیاد شما را گیج کرده‌اند و مطمئن نیستید که کدام یک را انتخاب کنید، بهتر است تنها یک مورد را به سرعت انتخاب کرده و رو به جلو حرکت کنید تا بتوانید بهترین نتیجه را از آن کسب نمایید.
۸ـ بر روی نقاط قوت خودتان تمرکز کنید
در این راه داشتن استعداد یا تلاش مضاعف جهت موفق شدن در انتخاب شغل، کلید اصلی شما است که در دستان خودتان قرار دارد و هر اندازه کار و تلاش کنید برایتان بهتر است. برای پیدا کردن و به دست‌آوردن نقاط قوت خودتان، روش‌های مختلفی وجود دارند. مثلاً می‌توانید قبل از انجام هرکاری سراغ تست شخصیت‌شناسی MBTI رفته و نقاط قوت و هر آن‌چیزی که منجربه رضایت شغلی شما خواهد شد را بیابید. با کمک گرفتن از این تست می‌توانید در مورد مهارت‌های اساسی که در ابتدای راه لازم دارید فکر کرده و برای به دست آوردن آن‌ها به دنبال یک شغل مناسب و مفید باشید.
مطلب مرتبط: ۸ نکته‌ای که باید قبل از قبول یا رد کردن پیشنهاد شغلی باید به آن‌ها توجه کنید!
۹ـ به ارزش‌های خودتان بها بدهید
برای رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل مناسب، فکر کردن درمورد آنچه برای شما دارای ارزش است از همه موارد اهمیت بیشتری دارد. اینکه چه مواردی واقعاً برایتان اهمیت دارد؟ چه کاری شما را سر حوصله می‌آورد؟ آیا برایتان مهم است که هر روز با خانواده خود وقت بگذرانید و در ساعات مشخصی در منزل باشید؟ آیا علاقه دارید به‌صورت مستقل کار کنید یا برای احساس رضایت، نیازمندید که هر روز با دیگران تعامل اجتماعی داشته باشید؟
این سؤالات می‌توانند به شما در یافتن یکی از مهم‌ترین عناصر انتخاب شغل یعنی ارزش‌ها و چارچوب‌های شخصیتی کمک نمایند. چراکه شما با فکر کردن در مورد این سؤالات می‌توانید هر شغلی که با ارزش‌هایتان مطابقت ندارند را کنار بگذارید. ارزش‌هایتان تکیه‌گاه احساسی شغلی است که شما انجام می‌دهید. معمولاً در شغل‌هایی که نتیجه خوبی دارند، بین ارزش‌های شخصی فرد و کاری که انجام می‌دهند، هماهنگی وجود دارد. درنتیجه سعی کنید که همیشه ارزش‌های خود را تحت‌نظر داشته باشید تا حدود زیادی بتوانند مسیر درست را به شما نشان دهند.
۱۰ـ با اعتمادبه‌نفس بالا گام بردارید
قطعاً بسیاری از افرادی که دچار سردرگمی در انتخاب شغل می‌شوند، بر این باور هستند که آن‌ها ارزش رسیدن به موفقیت را نداشته و یا ممکن است در شرایط جدید چندان خوب عمل نکنند. بدین سبب یکی از راهکارها برای رهایی از سردرگمی در انتخاب شغل این است که بر روی اعتمادبه‌نفستان کار کنید و به خودتان ایمان داشته باشید. حتماً باور داشته باشید که شما نیز مانند هر فرد دیگری توانایی و شایستگی این را دارید که به موفقیت دست پیدا نمایید.
فقط کافی است که استعدادهای خودتان را ببینید و بشناسید. زیرا زمانی می‌توانید آرزوهای شغلی خود را پیگیری کنید که به این نتیجه برسید که داشتن استعداد یا تلاش مستمر و سخت کار کردن رمز پیروزی شما است. بدین سبب هنگامی‌که با اعتماد کامل به خود وارد یک شغل جدید می‌شوید، ترس و نگرانیتان از شکست خوردن هم کاهش خواهد یافت. درنتیجه به‌جای اینکه از کارهایی که هنوز به اتمام نرسیده‌اند دست بکشیم، به خود اعتماد داشته و از آن‌ها به‌عنوان فرصتی برای تقویت استقامت و موفقیت در شغل استفاده نماییم.
سخن نهایی
یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی هر فردی، انتخاب شغل است. اهمیت این مرحله به قدری است که بیشتر افراد دچار سردرگمی و بلاتکلیفی می‌شوند. از طرفی، ترس از شکست و استرس نیز مانعی برای انتخاب درست شغل است. بدون شک همه افراد برای انتخاب شغل متناسب و رهایی از سردرگمی در انتخاب آن باید استعداد یا تلاش کافی را داشته باشند.
ما در این مقاله چند مورد از مهم‌ترین نکاتی که در مسیر خلاص شدن از بلاتکلیفی و وسواس در انتخاب شغل به آن‌ها نیاز دارید را مطرح کردیم. این نکات به شما کمک خواهند کرد تا به‌‌درستی استعدادهای خود را شناسایی کرده و بر اساس آن‌ها و تلاش کافی بتوانید بهترین شغل را برای خود برگزینید. حواستان باشد که در انتخاب شغل هرگز وسواس بیش‌ازحد به خرج ندهید و اگر دریافتید که باید در فلان شغل فعالیت کنید چراکه بیشترین تناسب را با روحیه شما دارد، بدون درنگ آن کار را شروع نمایید.
