همین ابتدا اگر قرار باشد تنها به پنج شایستگی شغلی مهم برای استخدام اشاره کنید چه مواردی به ذهنتان متبادر می‌شوند؟
شما در زمان استخدام به چه فاکتورهایی توجه می‌کنید؟ به نظر شما آیا خواندن رزومه و ترتیب دادن یک مصاحبه شغلی چنددقیقه‌ای برای اطمینان یافتن از صلاحیت متقاضی کفایت می‌کنند؟ در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی و وجود تناسب بین شغل و شخصیت کارجو تا چه میزان برای شما اهمیت دارد؟
در زمانه‌ای که پیشرفت جامعه وابسته به استفاده‌ی بهینه از سرمایه انسانی است باید اندکی توجه و تمرکزتان را از مقوله‌ی حقوق و مزایا و قوانین دیکته شده برای سازمان برداشته و به دیگر ابعاد مدیریت منابع انسانی همچون شایستگی‌های شغلی و معطوف کنند.
در بازار به‌شدت رقابتی این روزها و به‌کارگیری انواع و اقسام تکنولوژی‌های به‌روز، سازمان‌ها و نیروی انسانی مشغول در آن‌ها متحمل فشار زیادی برای عقب نماندن از رقبا و افزایش بهره‌وری خود می‌شوند. در چنین شرایطی نیروی انسانی چاره‌ای ندارد به‌جز اثبات اثرگذاری خود در مسیر تحقق اهداف سازمان و این امر اتفاق نمی‌افتد مگر با اهمیت دادن به مقوله شایستگی شغلی.
ما در این مقاله برای جلوگیری از سردرگمی از میان صدها ویژگی و مهارت لازم برای استخدام تنها پنج مورد از مهم‌ترین و جامع‌ترین شایستگی‌های شغلی را جمع‌آوری کردیم تا با تمرکز بیشتری به اهمیت این موضوع پی ببرید.
چرا توجه به شایستگی شغلی قبل از فرآیند استخدام اهمیت دارد؟
به زبان ساده شایستگی شغلی مجموعه‌ای از دانش، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که افراد را قادر می‌سازند که به نحوی کارآمد و مؤثر به انجام وظایف خویش بپردازند.
در نظر گرفتن شایستگی‌ها قبل از فرآیند استخدام درواقع به‌نوعی ارزیابی لیاقت، کفایت، مسئولیت‌پذیری، تعهد کاری، کارایی و تناسب بین شغل و شخصیت آن‌هاست. تعریف مقیاس‌های شایستگی از این جهت اهمیت دارد که سازمان‌ها می‌توانند از این طریق انتظارات و چشم‌اندازهای خود را به‌طور شفاف مشخص کنند و متناسب با اهداف تعیین‌شده برای به کار گرفتن بهترین استراتژی‌ها و مناسب‌ترین کارمندان برنامه‌ریزی لازم را انجام دهند.
به‌طور مثال مواردی همچون کار تیمی، مسئولیت‌پذیری و وظیفه‌شناسی، تصمیم‌گیری، برقراری ارتباطات کارآمد، رهبری، حل مسئله و… ازجمله پراهمیت‌ترین شایستگی‌های شغلی عمومی به شمار می‌روند. مدیران منابع انسانی با توجه به شرح شغلی جایگاه مدنظرشان مجموعه‌ای از مهم‌ترین ویژگی‌ها، مهارت‌ها و الگوی رفتاری که به اثربخشی هر چه بیشتر آن موقعیت کمک می‌کند، فراهم کرده و بر اساس آن‌ها به ارزیابی کیفیت و میزان تأثیرگذاری هر یک از کارجویان می‌پردازند.
۱ـ روان رنجوری
اولین شایستگی شغلی موردنیاز برای هر کارمندی سطح انطباق‌پذیری و سازگاری او با شرایط مختلف محیطی است. تصور کنید به هر دلیلی از کیفیت عملکرد کارمندتان رضایت ندارید و تصمیم گرفتید این نارضایتی را در قالب یک انتقاد سازنده با او در میان بگذارید. درحالی‌که شما تمام تلاش خود را به کار گرفتید تا به بهترین شکل ممکن و فارغ از هرگونه تعصب و غرض‌ورزی انتقادتان را مطرح کنید ناگهان با واکنش‌های پرخاشگرانه و تکانشی کارمندتان مواجه می‌شوید.
افرادی که تکانش گری بالایی دارند نمی‌توانند در مواجهه با اتفاقات ناخوشایند کوچک و بزرگ احساسات و خشم خود را به‌درستی مدیریت کنند. حضور افرادی که فاقد این شایستگی شغلی هستند می‌تواند برای محیط و فرهنگ سازمانی شما خطرآفرین باشند. این گروه از افراد با تمام خاطرات و تجربه‌های نامطلوبی که در طول عمر کاری خویش تجربه کرده‌اند وارد کسب‌وکار شما می‌شوند.
ممکن است کوچک‌ترین محرکی در محیط سازمان یادآور تمام خاطرات تلخ و آزاردهنده گذشته برایشان باشد و به دلیل عدم توانمندی این افراد در کنترل و مدیریت هیجانات منفی دیگر قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود. قرار گرفتن در شرایط مشابه گذشته که منجر به برانگیختن هیجانات منفی همچون اضطراب در آن‌ها می‌گردد کیفیت عملکردشان را به طرز چشمگیری تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مطلب مرتبط: چگونه به شیوه‌ای مؤثر به انتقاد دیگران پاسخ دهیم؟
۲ـ برونگرایی
دومین شایستگی شغلی ضروری برای هر کارمندی برونگرایی است. در اینجا منظور از برونگرایی توانمندی افراد در برقراری ارتباطات مؤثر و تعاملات اجتماعی سازنده است. کارمندانی که از برونگرایی بالایی برخوردار هستند می‌توانند ظرف مدت‌زمان کوتاهی با سایر هم‌تیمی‌ها و همکاران خود ارتباطی محکم و صمیمانه برقرار کنند.
ویژگی جمع‌گرایی این گروه از کارمندان به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌محض اینکه در یک سازمان یا تیم کاری جدید قرار گرفتند بتوانند با فرهنگ سازمانی موجود به‌آسانی سازگار شوند و بدون هیچ‌گونه گارد و مقاومتی خودشان را یکی از اعضای اثرگذار آن تیم بدانند.
به‌عنوان مدیر یک سازمان اگر کارمندانی را استخدام کرده‌اید که از این شایستگی شغلی به میزان بالایی برخوردار هستند باید به شما تبریک بگوییم. چراکه قاطعیت و مهارت آن‌ها در نه گفتن آن‌ها را به کارمندانی متمایز تبدیل می‌کند. این افراد با اولویت قرار دادن وظایف و اهداف خود و پایمال نکردن حقوق و اهداف و دستاوردهای دیگران به‌موقع و با قاطعیت نه می‌گویند تا بتوانند کیفیت عملکرد و کارایی خود را روزبه‌روز افزایش دهند.
اما کارمندانی که از این شایستگی شغلی چندان بویی نبرده‌اند با پرخاشگری و خودخواهی منافع و نیازهای دیگران را پایمال می‌کنند و درنهایت منافع کل تیم را به خطر می‌اندازند.
ضرب‌آهنگ تند زندگی این دسته از کارمندان خبر از بالا بودن سرعت عملکرد آن‌ها و کارایی و بهره‌وری قابل‌ملاحظه‌ای که دارند، می‌دهد. ضمن اینکه انرژی مثبت این قبیل کارمندان بر احساس رضایت و شادمانی تمام اعضای گروه تأثیرگذار خواهد بود.
۳ـ گشودگی به تجربه
از اسمش تعجب نکنید. گشودگی به تجربه درواقع همان باز بودن ذهن نسبت به تجربیات جدید است. اجازه دهید بدون تعارف به شما بگوییم که استخدام کارمندانی با آموزش پذیری پایین یعنی پذیرش رویارویی با چالش‌ها و تعارضات بی‌انتها!
اشخاصی که از این شایستگی شغلی به میزان کمتری برخوردار هستند هرگز به سهولت زیر بار تغییر و ریسک‌پذیری نمی‌روند. آن‌ها همواره تمایل دارند که تفکرات و اصول ذهنی خودشان را پیاده‌سازی کنند و شک نکنید که به‌کرات شاهد این صحنه خواهید بود که مقابلتان می‌ایستند و حاضر به پذیرش و یادگیری هیچ‌چیز جدیدی نیستند.
یکی دیگر از مزیت‌های برخورداری از این شایستگی شغلی شناخت و درک مناسب افراد از عواطف و احساسات خویش است. این کارمندان به‌واسطه هوش هیجانی بالایی که دارند می‌توانند به‌درستی بین احساسات و هیجانات مختلف خود مانند خشم، اندوه، شادی، نارضایتی، اضطراب، ترس و… تمایز قائل شوند. درنتیجه قادر خواهند بود در زمان مناسبی و با انجام اقداماتی کارآمد به کنترل و مدیریت آن‌ها بپردازند. اما کارمندانی که فاقد این شایستگی شغلی هستند یا بهتر بگوییم به میزان کمتری از آن بهره برده‌اند ذهن گشوده‌ای در مقابل کنش‌ها و دیدگاه‌های جدید ندارند.
به‌طور مثال پذیرش جایگاه شغلی جدید با شرح وظایف متفاوت یا عضویت در یک تیم کاری تازه برای آن‌ها سخت‌ترین کار دنیاست. پافشاری افراطی آن‌ها بر مواضع و ارزش‌های شخصی آن‌ها را به یک ساز مخالف همیشگی در سازمان تبدیل می‌کند.
۴ـ توافق پذیری
چهارمین شایستگی شغلی برای هر کارمندی میزان توافق پذیری یا انعطاف‌پذیری اوست. منظور از این ویژگی میزان تمایل و انعطاف‌پذیری افراد در روابط بین فردی است. جالب است بدانید اگر کارمندانی با توافق پذیری بالا داشته باشید دیگر نیازی نیست چندان نگران سلامت روان آن‌ها باشید. نگرش مثبت و خوش‌بینی این افراد نه‌تنها منجر به این می‌شود که خودشان افرادی قابل‌اعتماد باشند بلکه می‌توانند به‌راحتی در تعاملات به دیگران اعتماد کرده و روابط مؤثری را شکل دهند.
اما در مقابل استخدام کارمندانی با توافق پذیری پایین به معنای به‌کارگیری افرادی است که قرار است همیشه ساز مخالف تیم شما باشند و به تمام اعمال، رفتار و اهداف دیگران با عینک بدبینی و شک و تردید بنگرند. نکته مهم‌تر اینکه در جایگاه یک مدیر کسب‌وکار هیچ‌گاه تکلیفتان با این گروه از افراد مشخص نیست. چراکه آن‌ها افرادی پیچیده و غیرقابل‌پیش‌بینی هستند.
یکی دیگر از دلایل اصلی در نظر گرفتن توافق پذیری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شایستگی‌های شغلی، کیفیت عملکرد آن‌ها در کار تیمی است. کارمندانی با توافق پذیری بالا در هنگامی‌که تیم با چالش‌ها و تعارضات مختلفی مواجه می‌شود سعی می‌کنند به‌جای مقابله و پرخاشگری همراه و همسو با تیم حرکت کنند تا مشکل به وجود آمده در کمترین زمان ممکن برطرف شود.
روحیه نوع‌دوستی این قبیل افراد آن‌ها را به یک هم‌تیمی همراه و دلسوز تبدیل می‌کند. تواضع و فروتنی این گروه کارمندان سرعت رسیدن به موفقیت را افزایش می‌دهد. چراکه آن‌ها همواره منافع تیم را به منافع فردی ترجیح می‌دهند.
و اما نقطه عطف شخصیت آن‌ها چیزی نیست به‌جز توانمندی بالا در همدلی کردن و درک متقابل دیگران. در نظر گرفتن وجوه انسانی و اجتماعی همواره برای آن‌ها در اولویت قرار دارد و سعی می‌کنند در هر شرایطی از کمک کردن به اعضای تیم و همکاران از هیچ تلاشی دریغ نکنند.
۵ـ وظیفه‌شناسی
و اما رسیدیم به مهم‌ترین و اثرگذارترین شایستگی شغلی. وظیفه‌شناسی یا همان مسئولیت‌پذیری به معنای تمایل افراد برای انجام دقیق، درست و به‌موقع امور است. افراد دارای این شایستگی شغلی خود را برای انجام فعالیت‌های سخت و پیچیده شایسته و توانمند می‌دانند. نظم و انضباط فردی از ارکان اصلی زندگی شخصی و زندگی شغلی آن‌ها به شمار می‌رود.
وجود خصلت وظیفه‌شناسی در این افراد، آن‌ها را به کارمندانی باوجدان و قابل‌اعتماد تبدیل می‌کند که به دور از بی‌ثباتی و آشفتگی به انجام صحیح و مسئولانه وظایف خویش می‌پردازند. به شما قول می‌دهیم کارمندانی که دارای این شایستگی شغلی هستند در تلاش کردن برای کسب موفقیت کم نمی‌گذارند. آن‌ها تمام قدرت و تمرکز خود را برای تحقق اهداف کسب‌وکارتان به کار می‌گیرند. حتی اگر روزی زمین بخورند و با شکست مواجه شوند به‌سرعت و با تمام قدرت از زمین بلند شده و به مسیرشان ادامه می‌دهند.
ولی کارمندانی که به میزان کمتری از این ویژگی بهره برده‌اند به دلیل پایین بودن نظم درونی‌شان می‌توان به آن‌ها لقب پروردگار کارهای ناتمام را داد. آن‌ها به‌سختی می‌توانند هر کاری را به سرانجام برسانند. به‌عنوان آخرین ویژگی کارمندان با وظیفه‌شناسی بالا می‌توانیم بگوییم که آن‌ها قدرت بالایی در گرفتن تصمیم‌های هوشمندانه و مدیریت بحران دارند. این گروه از کارمندان قادر خواهند بود متناسب با هر نوع وضعیتی بهترین و هوشمندانه‌ترین عملکرد را به‌منظور بهبود شرایط داشته باشند.
پیشنهاد: بهترین و آسان‌ترین روش برای تشخیص و ارزیابی این پنج شایستگی شغلی در کارجویان و متقاضیان انجام
۲ دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
بسیار عالی
سپاس از توجه و همراهی ارزشمند شما