شغل پاره‌وقت بهتر است یا تمام‌وقت؟ مزایا و معایب آن‌ها

مطالبه‌ی جهانی سال‌های اخیر کوتاه بود و تأثیرگذار: (ما خواهان کار کم تر و فراغت بیشتر هستیم.)

با گسترش این مطالبه، هفته‌های کاری چهار روزه در شرکت‌های جهان گسترش یافت و کم‌کم مفهومی با عنوان کار جانبی، شغل دوم، تجارت پاره وقت یا درآمد مکمل رواج پیدا کرد؛ مفهومی که هم‌اکنون موضوعی کاملا پذیرفته شده است و مردم وجود آن را باعث امنیت، آسایش و رفاه می‌دانند.

وقتی صحبت از کار پاره وقت می‌شود دیدگاه‌های مختلفی پیرامون آن شکل می‌گیرد. برخی می‌گویند: نباید دو خرگوش را  دنبال کرد و مدام از این شاخه به آن شاخه پرید. آن‌ها دنبال رسیدن به یک درآمد بالا هستند و تنها راه برآورده کردن نیازشان را هم ماندن در کار تمام وقت می‌بینند و ترجیح می‌دهند درآمد متوسط اما شغل ثابت و دولتی داشته باشند.

گروهی معتقدند که چندین کار و برنامه را باید هم‌زمان باهم پیش برد تا پیشرفت کرد و به وجود چندین کار پاره وقت اعتقاد دارند. بعضی از افراد هم یک شغل تمام وقت دارند اما به سمت شغل دوم می‌روند و علت میلشان صرفا نارضایتی از شغل اول نیست بلکه دلایل متعددی برای خود دارند. شاید به دنبال درآمد بیشتر هستند شاید هم می‌خواهند مهارت‌های خود را توسعه دهند. آن‌ها با کوله بار تجربه‌ای که از شغل ثابت خود کسب کردند حال می‌خواهند شانس خود را در حوزه‌ی مورد علاقه‌شان بسنجند و برای این منظور شغل پاره وقت را برمی‌گزینند.

شما کدام دیدگاه را دارید؟

آیا با شک و تردید می‌پرسید که: یک شغل پاره‌ وقت چقدر می‌تواند در درآمد من تغییر ایجاد کند؟ آیا فکر می‌کنید شناخت مناسبی نسبت به ویژگی‌ها و تفاوت‌های شغل پاره‌ وقت و تمام‌ وقت دارید یا خیر؟ برای رسیدن به پاسخ این سؤالات با ما همراه باشید.

ما در این مقاله در ابتدا چرایی داشتن شغل پاره وقت را از دید کارمند و کارفرما بررسی می‌کنیم سپس به سراغ  تفاوت‌های شغل پاره وقت و تمام وقت می‌رویم  و در آخر به بررسی مزایا و معایب هر یک از این مشاغل می‌پردازیم.

چرا شغل پاره وقت داشتن خوبه؟

برای شما به عنوان فرد جویای کار پاره وقت دو دلیل برای ماندن و ثبات در این مسیر می‌آوریم.

 دلیل اول تأیید و تأکید بر اهمیت داشتن یک شغل جانبی و کار پاره وقت برای همه و دلیل دوم دادن الگوی ساده برای تشخیص یک کار جانبی خوب، مطمئن و آینده‌دار است.

درواقع باید پذیرفت که با سرعت گرفتن تغییر سبک زندگی بشر، عمر مشاغل کوتاه‌تر از آنکه می‌اندیشیم شده است و ازطرفی اغلب مشاغل به گونه‌ای نیست که بتواند تمام پتانسیل‌های افراد را به کار گیرند. در وهله‌ی دوم عمدتا عدم آگاهی کافی و شناخت معیار‌های درست برای انتخاب فعالیت کار پاره وقت مناسب باعث می‌شود که اغلب افراد در انتخاب فرصت‌های پیش‌رو دچار خطا شوند. به همین خاطر می‌خواهیم به یک تعریف ساده از کار جانبی اشاره کنیم.

کار جانبی خوب کاری است که اگر یک بار درست و کامل انجام شود به شما درآمد تکرار شونده می‌دهد.

این یک معیار اصلی در کنار عدم نیاز به تخصص، سرمایه یا ابزار خاص و همچنین به‌روز بودن آن تجارت است. یعنی شما می‌توانید با یادگیری و کسب مهارت یک بار به صورت ساده و کامل کارها را انجام دهید ولی چندین بار از آن سود کسب کنید و این معیار است که به شما نشان می‌دهد کاری ارزش صرف زمان یا انرژی را دارد یا خیر.

اگر بخواهیم از دید کارفرمایان به این موضوع بنگریم متوجه می‌شویم که آن‌ها زمانی برای استخدام کارمندان پاره‌ وقت احساس نیاز می‌کنند که توانایی صرف زمان کامل و درآمدی زیاد را برای آن‌ها ندارند. افزایش تعداد شاغلان پاره‌‌‌ وقت نشان می‌دهد که کارفرمایان به تدریج متوجه می‌‌‌شوند که وفور نیروی کار دهه‌‌‌های پیشین ممکن است ادامه نداشته باشد. این موضوع را جفری کورزنیک، اقتصاددان ارشد بانک تجاری فیفز ترد عنوان می‌کند. او معتقد است: «زمانی که دسترسی شما به کارکنان مایل به پست‌‌‌های تمام‌‌‌ وقت کاهش می‌‌‌یابد، به تدریج ارائه فرصت‌‌‌های شغلی پاره‌‌‌ وقت را مدنظر قرار می‌دهید. در این صورت به طیف گسترده‌‌‌تری از متقاضیان شغلی دسترسی خواهید داشت.»

مطلب مرتبط: بدون سابقه‌ی کاری کار پیدا کنید!

تفاوت‌ها و شباهت‌های شغل پاره‌ وقت و تمام‌ وقت

انعقاد قرارداد

مطابق با ماده هفت قانون کار، تنظیم روابط میان کارمند و کارفرما مبتنی بر انعقاد «قرارداد» تعریف می‌شود تا در موارد لازم طرفین بتوانند با استناد به متن قرارداد از حمایت‌های قانونی بهره‌مند گردند. قرارداد می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد و هر دو دارای اعتبار هستند. هرچند چون امکان اثبات در قرارداد کتبی آسان‌تر است به همین دلیل بیشتر پیشنهاد می‌شود.

بین شغل پاره‌ وقت و تمام‌ وقت در این موضوع انعقاد قرارداد تفاوتی وجود ندارد و  همه‌چیز باید بر اساس قرارداد مشخص شود. طرفین قرارداد می‌توانند میزان ساعت کار را به‌شرط رعایت مقررات تنظیم کنند. می‌توان گفت که تنها تفاوت موجود میان قانون شغل پاره‌ وقت و تمام‌ وقت به همین میزان ساعت کار و پرداخت دستمزد برمی‌گردد.

در قرارداد کار پاره وقت، نیروی کار و کارفرما در آغاز همکاری مدت زمان کار را باهم توافق می‌کنند.

طبیعتا حقوق و مزایا آن‌ها باتوجه به ساعت کاریشان تعیین می‌گردد. اگر این زمان، روزانه کمتر از ۸ ساعت و در هفته کمتر از ۴۴ ساعت باشد به نوعی قرارداد ساعتی است. مزیت این نوع قرارداد این است که کارمند می‌تواند با کارفرمایش صحبت و هماهنگی کند تا زمان بیشتری را کار کند و در مقابل حقوق و مزایای بیشتری هم دریافت کند .ازطرفی برای کار کردن به یک شرکت محدود نمی‌شود و قابلیت این را دارد که هم‌زمان در چندین شرکت فعالیت داشته باشد.

کارفرما، قرارداد تمام وقت را باتوجه به نیاز و شرایط و قوانین شرکتش منعقد می‌کند. مطابق این قرارداد کارمند موظف است طبق ساعاتی که در قرارداد ذکر شده فعالیت کند و طبق آن هم حقوق و مزایا دریافت می‌کند.

کارکنان تمام‌ وقت به‌طورمعمول ۴۴ ساعت در هفته مشغول به کار هستند و اگر بیش از این مقدار سرکار بمانند حق اضافه کاری دریافت می‌کنند. یکی از مزیت‌های این نوع از قرارداد این است که ارتقای شغلی در آن برای افراد قابل پیش‌بینی‌تر است و ساده‌تر می‌توانند پیشرفت شغلی داشته باشند. هرچند اگر کار پاره وقت با هوشمندی انجام گیرد می‌تواند در حوزه‌ی پیشرفت شغلی از قرارداد تمام وقت هم پیشی بگیرد.

مشاغل پاره‌ وقت در ابتدای راه گزینه‌های جذابی به شمار می‌آیند. این مشاغل می‌توانند مهارت و تجربه لازم برای ورود به مشاغل آینده‌دار و باثبات را برای شما مهیا کنند. بنابراین امکان ارتقا و پیشرفت شغلی را در شغل پاره‌ وقت دست‌کم نگیرید. به شما پیشنهاد می‌کنیم برای یافتن راهکارهایی جهت دستیابی به پیشرفت شغلی مقاله‌ی جامعی را که در این خصوص برای شما تهیه‌کرده‌ایم را حتما مطالعه کنید.

مطلب مرتبط: چگونه ارتقا شغلی بگیریم؟

بیمه

بر اساس قانون کار، تمام فعالیت‌هایی که به ازای انجام آن‌ها به افراد دستمزد پرداخت می‌شود، مشمول قانون کار شده و نحوه و میزان همکاری تأثیری در این امر ندارد. بنابراین به مشاغل پاره‌ وقت حق بیمه تأمین اجتماعی تعلق می‌گیرد. همچنین ماده ۱۴۸ قانون کار بر لزوم پرداخت آن تأکید کرده است. البته پرداخت بیمه در قرارداد‌های تمام وقت با قرارداد‌های پاره وقت و ساعتی تفاوت دارند. در قرارداد‌های ساعتی کارفرما به ازای هر ۸ ساعت کار کارمند می‌بایست یک روز حق بیمه را محاسبه کند.

این نکته را در نظر داشته باشید که برخی کارکنان پاره‌وقت به جهت اینکه میزان دریافتی آن‌ها کاهش نیابد از پرداخت حق بیمه امتناع می‌کنند. حتی ممکن است حق بیمه بر اساس تعداد روزهای کاری آن‌ها پرداخت شود. درهرصورت این موضوع بستگی زیادی به توافق افراد با کارفرما دارد.

مرخصی

در بیشتر موارد افرادی که کار پاره‌ وقت انجام می‌دهند، مرخصی ندارند. اما فرد شاغل می‌تواند باتوجه به‌ روزهای کاری و وضعیت بیمه خود در این خصوص با کارفرما به توافق برسد. شخص شاغل می‌تواند بسته به میزان روزهای حضور و وضعیت بیمه خود (معمولا ۳ روز کار در هفته یا ۱۵ روز در ماه)، تقاضای مرخصی داشته باشد.

پرداخت عیدی، سنوات و پاداش

باتوجه به ماده ۳۹ قانون کار، دستمزد و مزایا افرادی که به‌صورت پاره‌ وقت مشغول به کار هستند متناسب با ساعت کاری آن‌ها محاسبه می‌شود. درخصوص عیدی و پاداش نیز به همین صورت عمل می گردد. قانون کارفرمایان را مکلف می‌کند که به هر کارمند به نسبت یک سال کار، معادل ۶۰ روز آخرین مزد به عنوان عیدی و پاداش بپردازند. مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارمندان نباید از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر باشد. همچنین مبلغ پرداختی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند، باید بر اساس ۶۰ روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه شود.

مطلب مرتبط: ۸ نکته‌ای که باید قبل از قبول یا رد کردن پیشنهاد شغلی به آن‌ها توجه کنید.

شغل پاره‌ وقت به چه سطحی از مهارت نیاز دارد؟

بسته به اینکه شما چه جایگاه شغلی را به‌عنوان شغل پاره‌ وقت خود انتخاب کنید، میزان دانش و مهارت لازم برای آن کار متفاوت است. در بعضی از مشاغل شما می‌توانید صرفا با داشتن حداقل دانش و مهارت مشغول به کار شوید. درحالی‌که برخی از جایگاه‌های شغلی به مدرک تحصیلی بالا و فراگیری مهارت‌های تخصصی نیازمند هستند. بنابراین لازم نیست نگران این موضوع باشید. شما حتی با داشتن حداقل‌ها هم می‌توانید صاحب شغل پاره‌ وقت و درآمد مضاعف شوید. این تجربه بارها برای بسیاری از افراد اتفاق افتاده است که شغل خود را با حداقل مهارت شروع کرده‌اند. منتهی با پشتکار و آموزش‌های تجربی در حین کار به یکی از افراد تأثیرگذار در این جایگاه تبدیل‌ شدند. ضمن اینکه داشتن شغل پاره‌ وقت این امکان را برای شما فراهم می‌کند که تجربه کار با افراد سرشناس با درآمدهای بالا را تجربه کنید.

جیم ران ،یکی از کارآفرینان و سخنرانان انگیزشی مطرح آمریکا در کتاب جادوی کار پاره وقت اینطور نوشته است:

نخستین هدفتان این باشد که کاری پاره وقت داشته باشید و سپس به اندازه درآمد شغل تمام وقتتان در کار پاره وقت سود ایجاد کنید. اگر شما برای ۱۰ یا ۱۲ یا ۱۵ ساعت در هفته با تمرکز واقعی کار کنید خیلی طول نخواهد کشید تا به سود برسید. اگر واقعاً به طور صحیح کار کنید آن وقت ایجاد ثروت برابر با درآمد شما از شغل تمام وقتتان شود. دومین هدفتان این باشد تا درآمد کار پاره وقتتان دو برابر درآمد شغل تمام وقتتان باشد.

کار پاره وقت وقتی در کنار کار تمام وقت پول بیشتری به زندگی شما می‌آورد سبک زندگی شما هم تغییر خواهد کرد. لزوماً پول نیست که موجب دگرگونی زندگی شما می‌شود بلکه شیوه مصرف کردن پول است که سبک زندگی را تغییر می‌دهد پس کار پاره وقت کمک می‌کند تا شما سبک زندگی را تغییر دهید.

مطلب مرتبط: ۱۰ راهکار مؤثر برای نجات از بیکاری

نقش شغل پاره‌ وقت در ایجاد یک رزومه قوی

رزومه همچون یک پازل می‌ماند. یکی از اصلی‌ترین قطعات این پازل سابقه کاری شماست. تکه‌های دیگر می‌توانند مواردی مثل: مهارت، دانش، مدرک تحصیلی، مقالات و سایر دستاوردهای فردی شما باشد. حسن بزرگ بسیاری از مشاغل پاره‌وقت این است که شما نیازی به رزومه مفصل نخواهید داشت. درحالی‌که همان مشاغل به شما در راستا تحقق یکی از مهم‌ترین فاکتورها یعنی سابقه کاری کمک قابل‌توجهی خواهند کرد. دوره‌های کارآموزی و کارهای داوطلبانه نیز در به دست آوردن یک شغل تمام‌ وقت می‌توانند تأثیرگذار باشند.

پس اصلا نترسید. حسابی توشه خود را از تجربه شغل‌های پاره‌ وقت و کسب مهارت پر کنید. همچنین می‌توانید با مطالعه مقاله سایت ما درباره رزومه و اصول رزومه نویسی بدون هیچ‌گونه نگرانی و با اعتمادبه‌نفس کامل برای این امر مهم اقدام کنید.

مطلب مرتبط: صفر تا صد رزومه‌نویسی؛ راهنمای کامل نوشتن رزومه‌ی کاری

مزایا و معایب شغل پاره‌ وقت

• خوشبختانه ساعت کاری شغل پاره‌ وقت بسیار انعطاف‌پذیرتر از شغل تمام‌ وقت است. شما می‌توانید با فهرست کردن تمام‌ کارهای روزانه خود و زمانی که به هرکدام از آن‌ها اختصاص می‌دهید زمان‌های آزاد خود را بیابید. مطمئن باشید با یک برنامه‌ریزی اصولی می‌توانید همین زمان اندک را به پول تبدیل کنید. بنابراین سعی کنید با انجام یک برنامه‌ریزی هدفمند به بهینه‌ترین شکل ممکن از اوقات شبانه‌روز خود استفاده نمایید.
• طبیعتا تجربه شغل پاره‌ وقت در کنار شغل اصلی می‌تواند منجر به یادگیری مهارت‌های جدید و افزایش امنیت شغلی چه به لحاظ مالی و چه از نظر روانی شود.
• شغل پاره‌ وقت یکی از بهترین گزینه‌ها برای تمام دانشجویانی است که رزومه و سابقه کار چندانی ندارند. در برخی مواقع عملکرد شما در شغل پاره‌ وقت بستری را برای رسیدن به یک کار تمام‌ وقت مطلوب فراهم می‌کند.
• داشتن شغل دوم مسلما برای شما درآمد و سود مازاد ایجاد می‌کند.
• شغل پاره‌ وقت این فرصت را برای شما فراهم می‌کند که بتوانید زمان مفید بیشتری را با خانواده و دوستان خود بگذرانید.

اما برویم سراغ معایب شغل پاره وقت

• تصور اشتباهی که در مورد شغل پاره‌ وقت وجود دارد این است که افراد صاحب مشاغل پاره‌ وقت، تعهد و مسئولیت‌پذیری کمتری در مقایسه با افراد شاغل تمام‌ وقت دارند. هرچند که معمولا این مشاغل استرس و فشار روانی کمتری را برای فرد ایجاد می‌کنند.
• امنیت شغلی در کار پاره‌ وقت در بسیاری از سازمان‌ها به‌ اندازه شغل تمام‌ وقت نیست. متأسفانه در زمان تعدیل نیرو کارفرمایان کاهش نیرو را از کارکنان پاره‌ وقت شروع می‌کنند.
• اگرچه در قانون کار و تأمین اجتماعی به حقوق افراد دارای شغل پاره‌ وقت پرداخته‌ شده است. ولی همه‌ی سازمان‌ها اجرای این قوانین را رعایت نمی‌کنند.

با همه‌ی این تفاصیل بسیاری از افراد به دلایل مختلفی در پی یافتن شغل دوم هستند. ممکن است اولین و جذاب‌ترین گزینه‌ای که به ذهن هرکسی خطور ‌کند راه‌اندازی یک کسب‌وکار شخصی و جمع‌وجور باشد. پیشنهاد می‌کنیم برای این کار عجله نکنید. بهتر است پیش از اقدام به‌اندازه کافی تحقیق کنید تا راه و روش کار دستتان بیاید. شما می‌توانید برای شروع به سراغ مشاغلی از این‌ دست بروید:

• تدریس آموزشگاهی
• تدریس خصوصی
• تولید محتوا
• راهنما تور
• طراحی صفحات وب
• فروشندگی
• ترجمه متون و کتب
• نگهداری از سالمندان و کودکان
• نوازندگی در رستوران
• تولید و بسته‌بندی مواد خوراکی
• نظافت منزل و …

حرف آخر

پیش از اقدام به هر کاری بهتر است در ابتدا تمام شرایط را بررسی کنید. به چه دلیلی می‌خواهید شغل پاره‌ وقت داشته باشید؟ چه میزان درآمد را برای خود متصور هستید؟ در طول روز چند ساعت را می‌توانید صرف شغل پاره‌وقت خود کنید؟ شما باید با دید واقع‌بینانه تمام توانایی‌ها، مهارت‌ها و محدودیت‌های خود را در نظر بگیرید تا  به خاطر تجربه شغل دوم، شغل اصلی خود را از دست ندهید.

مطالب مرتبط