احتمالا شماهم در اطرافتان با این گروه از افراد مواجه شده‌اید. همان‌هایی که بسیار متعهد و مسئول هستند و در قبال وظایفی که به آن‌ها محول می‌شوند، آگاهانه عمل می‌کنند. تعامل خوبی با خانواده، دوستان و همکاران برقرار می‌کنند. می‌دانند چه موقع کدام رفتار را انجام دهند. به‌خوبی قادر به شناسایی احساسات خود و دیگران هستند و بلد هستند چه زمانی در چه موقعیتی و در مقابل چه کسی چه رفتار و واکنشی انجام دهند. به زبان ساده این افراد هوش هیجانی بالایی دارند.
اگر دقت کرده باشید دربین همکاران از همه موفق‌تر عمل می‌کنند و ارتباط خوبی با دیگران دارند. در مذاکره و مهارت متقاعدسازی قوی هستند. به‌طورکلی در هرجایی که هستند حضورشان امتیاز بزرگی محسوب می‌شود. برای مثال در جمع خانواده و یا در محیط کار و درمیان همکاران محبوبیت خاصی دارند. چراکه می‌توانند همدلانه به صحبت‌های دیگران گوش کنند. حتی اگر نتوانند در آن لحظه راهکار مناسبی ارائه دهند.
در هر موقعیتی که فکرش را بکنید هوش هیجانی اهمیت زیادی دارد. فردی را تصور کنید که رفتاری خشک و غیرمنعطف دارد. قاعدتا این فرد نه در روابط عاطفی موفق خواهد بود و نه در روابط اجتماعی. در سازمان با همکاران مجادله دارد و به‌نوعی ناسازگار عمل می‌کند. به‌دلیل ناآگاهی از ماهیت احساسات خود و دیگران تعامل درستی با اطرافیان ندارد. روابط عاطفی ناپایداری دارد و همواره با داشتن واکنش‌های نامناسب پارتنر خود را فراری می‌دهد. چنین فردی در تصمیم‌گیری همواره مردد است و معمولا دیر تصمیم می‌گیرد و یا دست به تصمیم اشتباه می‌زند. خلاصه که هوش هیجانی پایین باعث آسیب زدن به خودمان و دیگران می‌شود.
اگر هوش هیجانی پایینی دارید به شما پیشنهاد می‌کنیم هرچه سریع‌تر برای تقویت آن قدمی بردارید. صرفا با ضریب هوشی بالا نمی‌توانید موفق عمل کنید. بلکه لازم است بیش‌ازپیش به تقویت هوش هیجانی بپردازید. امروزه دیگر ثابت شده است که هوش هیجانی به‌مراتب نقش پررنگ‌تری نسبت به ضریب هوشی در کسب موفقیت خواهد داشت.
منظور از هوش هیجانی چیست؟
هوش هیجانی به بیان ساده به‌معنای شناخت، درک و مدیریت احساسات خود و دیگران است. درواقع اثر گذاشتن بر احساسات دیگران، تسلط داشتن به احساسات و عواطف خود و سایر افراد در تعریف هوش هیجانی گنجانده می‌شوند. هوش هیجانی یکی از ابعاد مهم هوش انسانی است که به توانایی درک، مدیریت و استفاده از احساسات خود و دیگران اشاره دارد. این نوع هوش دربرگیرنده‌ی توانایی‌هایی است که فرد را قادر می‌سازد تا با احساسات خود آشنا شود، آن‌ها را درک کرده و در مواقع مختلف به موقعیت‌ها و افراد واکنش نشان دهد. هوش هیجانی شامل دسته‌های مختلفی از مهارت‌هاست که شامل خودآگاهی، تنظیم هیجانات، تشخیص هیجانات در دیگران، هماهنگی با احساسات دیگران و مدیریت روابط اجتماعی می‌شود. افراد با هوش هیجانی بالا معمولاً در مواجهه با فشارها و چالش‌های زندگی بهتر واکنش نشان می‌دهند و در روابط اجتماعی موفق‌تر هستند. با توسعه هوش هیجانی، افراد قادر به بهبود کیفیت زندگی شخصی و حرفه‌ای خود می‌شوند.
هوش هیجانی به افراد کمک می‌کند تا با مشکلات، انتظارات و احساسات منفی بهتر کنار بیایند و در مواجهه با موقعیت‌های چالش‌برانگیز، تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند. همچنین این نوع هوش به افراد این امکان را می‌دهد تا در ارتباطات خود با دیگران، بهترین رفتارها و واکنش‌ها را انتخاب کنند و از مهارت‌های ارتباطی مؤثر بهره‌مند شوند.
ورود به تست هوش هیجانی بار-ان Bar-On
هوش هیجانی چه تأثیری بر زندگی فردی و شغلی ما دارد؟
تقویت هوش هیجانی یکی از مهارت‌های کلیدی در بهبود کیفیت زندگی و موفقیت فردی است. این نوع هوش، شامل شناخت و مدیریت احساسات، درک احساسات دیگران و توانایی ارتباط مؤثر با آن‌ها می‌شود. اهمیت تقویت هوش هیجانی به دلیل تأثیر بسیار مثبت آن بر روابط اجتماعی است. افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، معمولاً در مواقع دشوار بهتر با احساسات خود و دیگران سازگاری پیدا می‌کنند و توانایی حل مسائل و مواجهه با چالش‌ها را دارند.
تقویت هوش هیجانی همچنین تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر عملکرد شغلی و موفقیت در حیطه‌های مختلف زندگی دارد. افراد با هوش هیجانی بالا، معمولاً در مدیریت استرس، افکار منفی و انرژی خود مهارت بیشتری دارند که این امر به بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری منجر می‌شود. این مهارت همچنین در مسیر رسیدن به اهداف شخصی و حرفه‌ای کمک می‌کند، زیرا فرد قادر است با چالش‌ها و شکست‌ها به بهترین شکل ممکن برخورد کند و هدف خود را با انگیزه و انعطاف‌پذیری بالاتری دنبال نماید.
درکل، تقویت هوش هیجانی به فرد کمک می‌کند تا زندگی را با ارتباطات بهتر، مدیریت احساسات هوشمندانه‌تر و اندیشه مثبت‌تر تجربه کند. این مهارت به عنوان یک عامل اساسی در توسعه فردی و حرفه‌ای مطرح شده و تأثیرات بسزایی در ارتقاء کیفیت زندگی و موفقیت فردی ایفا می‌کند. هوش هیجانی تأثیر بسزایی بر زندگی افراد دارد و می‌تواند در طیف گسترده‌ای از بخش‌های زندگی تأثیرگذار باشد. در زیر برخی از تأثیرات مهم هوش هیجانی بر افراد را بررسی می‌کنیم:
موفقیت فردی و شغلی
افراد با هوش هیجانی بالا ممکن است بهترین نتایج را در زندگی حرفه‌ای خود به دست آورند. این افراد قادر به مدیریت استرس، ارتباط برقرار کردن با دیگران و انعطاف‌پذیری در مواقع چالش برانگیز هستند.
مدیریت استرس
افراد با هوش هیجانی بالا می‌توانند با موقعیت‌های استرس‌زا بهتر کنار بیایند و راه‌حل‌های بهتری برای حل مشکلات پیدا کنند. آن‌ها قادر به ارتقاء مهارت‌های مدیریت استرس و احتمالاً کاهش اثرات منفی استرس بر سلامت روانی و جسمی خود هستند.
ارتباطات موفق
ارتباطات مؤثر یکی از جوانب مهم هوش هیجانی است. افرادی که در این زمینه قوی‌تر هستند، بهترین روابط اجتماعی را تجربه می‌کنند و ممکن است در فرآیندهای ارتباطی خود بهترین نتایج را به دست آورند.
رهبری مؤثر
رهبران با هوش هیجانی بالا معمولاً بهترین تصمیمات را می‌گیرند و موظف به تشویق و الهام بخشیدن به تیم‌های خود هستند. آن‌ها می‌توانند مسائل چالش‌برانگیز را به عنوان فرصت‌ها برای رشد و بهبود ببینند.
خودآگاهی و توسعه فردی
افراد با هوش هیجانی بالا معمولاً از خودآگاهی بیشتری برخوردار هستند. این خودآگاهی می‌تواند آن‌ها را به سوی توسعه فردی و بهبود مستمر خود بکشاند.
مقابله با مشکلات
هوش هیجانی می‌تواند به افراد کمک کند تا در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات، راه‌حل‌های مؤثری پیدا کنند. این مهارت در حل مسائل، موجب انعطاف‌پذیری بیشتر و تدبیر در مواجهه با مواقع دشوار می‌شود.
برای تقویت هوش هیجانی باید چیکار کنیم؟
۱ـ برای تقویت هوش هیجانی باید بتوانید منابع استرس‌زا را کشف کنید.
اگر دقت کرده باشید مواردی در زندگی‌تان وجود دارند که باعث تنش و استرس‌های مکرر می‌شود. قطعا پیش آمده که از استرس شدید کارها را با تأخیر انجام دهید. سعی کنید موارد استرس‌زا را بنویسید و برای مدیریت این هیجانات ناخوشایند از طریق درست قدم بردارید. برای مثال با گفتن قاطعانه‌ی نه خودتان را از شر احساسات ناخوشایند بعدی خلاص کنید.
اگر نمی‌توانید کاری را بیش از توانتان انجام دهید از قبل برای خود و اطرافیان مشخص کنید. مسئولیت‌های سنگین نه‌تنها باعث استرس می‌شوند، بلکه چندبرابر انگیزه و انرژی‌تان را می‌گیرند. از کسانی که به شما استرس می‌دهند دوری کنید. هم‌نشینی با بعضی از افراد جز اینکه حالتان را بد کند هیچ منفعتی نخواهد داشت. اخبار بد را نبینید و هیجاناتتان را سرکوب نکنید. چراکه خشم پنهان باعث می‌شود از افراد کینه به دل بگیرید.
نگرش مثبت داشته باشید و بدانید که شرایط نامساعد پایدار نخواهد بود.
قدردان باشید و از مواردی که قابل تغییر نیستند توقع نابجا نداشته باشید. گاهی همین پذیرش باعث می‌شود که سطح استرس به‌طرز قابل‌توجهی پایین بیاید. انسان موفق کسی است که آماده رویارویی با ناخرسندی‌ها را داشته باشد. اگر شخصیتی با ملاک‌های سخت‌گیرانه دارید و فکر می‌کنید که باید کنترل همه‌چیز را در دست بگیرید، دست نگه دارید و اجازه دهید که دیگران هم بخشی از مسئولیت‌ها را برعهده بگیرند.
اگر بیش‌ازحد مسئولیت قبول کنید در آخر احساس خمودگی خواهید کرد. شتاب زیاد را کنار بگذارید و فست‌فودی عمل نکنید. به خودتان و دیگران فرصت دهید و بی‌قراری نکنید.
۲ـ ماهیت احساسات خودتان را بشناسید.
شما نمی‌توانید از احساساتتان فرار کنید. بلکه باید در وهله‌ی اول ماهیت آن‌ها را بشناسید و آن‌ها را همان‌گونه که هستند بپذیرید و وجودشان را انکار نکنید. چه چیزهایی منجربه ناراحتی شما می‌شوند؟ از چه چیزی می‌ترسید؟ علائم جسمی‌تان را بررسی کنید. برای مثال عرق می‌کنید؟ صورتتان سرخ می‌شود و نبضتان تند می‌زند؟ با آگاهی از این علائم می‌توانید تکنیک‌های آرام‌سازی و ذهن آگاهی را به‌کار بگیرید.
بهتر است آرام در جایی بنشینید و با نفس‌های عمیق از خودتان بپرسید که درحال‌حاضر چه احساسی دارید؟ متأسفانه بسیاری از افراد احساسات خود را به‌درستی نمی‌شناسند و نمی‌توانند در موقعیت‌های مختلف نام صحیحی بر روی آن‌ها بگذارند. سؤال کردن از خود، شما را به سمت پاسخ‌های شفاف رهنمود می‌سازد. با این کار جسمتان کمی آرام می‌شود و واکنش تکانشی نشان نمی‌دهید. اگر از چیزی خشمگین هستید دنبال کلمات مناسب بگردید و از بیان احساستان خجالت نکشید.
گنجینه لغاتتان را بیشتر کنید.
به‌جای کلمات تکراری مترادف‌های مناسب‌تری را جایگزین کنید. اگر حس می‌کنید غمگین هستید از خودتان بپرسید نیاز هست گریه کنید؟ به چه دلیل؟ رفتارِ چه کسی شما را ناراحت کرده است؟
همین‌طور با چرا شروع و با دلیل قانع‌کننده ادامه دهید تا به پاسخ مناسب‌تری برسید. این سؤالات باعث می‌شوند احساس خودتان را کشف کنید. احساسات را باهم مخلوط نکنید و به هرکدام جداگانه بپردازید. برای مثال فرزند بیماری داشته‌اید که به‌تازگی فوت شده است. وقتی به خلاص شدن او از بیماری فکر می‌کنید خوشحال می‌شوید که دیگر دردی را تحمل نمی‌کند، اما غم از دست دادن برایتان قابل قبول نیست. اگر نتوانید این دو احساس را ازهم جدا کنید حالتان بدتر می‌شود.
اگر دوست دارید در مورد احساستان صحبت کنید خودتان را سرزنش نکنید. فقط باید احساستان را به‌طور واضح بیان کنید. مثلاً بگویید من خیلی از این موضوع ناراحت هستم و یا برعکس از دوستتان خیلی راضی هستید و تمایل دارید که احساستان را بیان کنید. بهتر است با این جمله شروع کنید که من از هم‌نشینی با تو لذت می‌برم. با این کار وارد تعامل سازنده خواهید شد.
مطلب مرتبط: با هیجانات منفی چیکار کنیم؟ ۹ ترفند کنترل هیجانات منفی در محیط کار و زندگی شخصی
۳ـ برای تقویت هوش هیحانی از چالش‌های پیش‌رو اسقبال کنید.
اگر عادت دارید در نقطه‌ی امن خود باقی بمانید عملکردتان افت می‌کند. بنابراین از چالش‌ها استقبال کنید. شاید به‌خاطر ترس از شکست دوست ندارید حرکتی کنید. شاید مواجه شدن با مسائل و موانع کار راحتی نباشد. اما اگر با برنامه پیش بروید و هدف‌گذاری دقیقی داشته باشید چالش‌ها برایتان سبک خواهند شد. مثلا قرار است در حرفه‌ای موفق شوید با خودتان قرار بگذارید که عادت جدیدی ایجاد کنید.
برای مثال روزی ۴۵ دقیقه در زمینه‌ی حرفه‌ای که علاقه دارید مطالعه داشته باشید. لیستی از تمام مسئولیت‌هایتان تهیه کنید و ببینید کدام کارها را به تعویق انداخته‌اید. افراد با هوش هیجانی بالا برای خود استراتژی شغلی دارند. انگیزه داشته باشید و برای خودتان پاداش تعیین کنید.
تا اینجا متوجه شدید که مسیر رسیدن به موفقیت پر از درس و رمزوراز است. رفتن به دل ریسک‌ها و پذیرفتن چالش‌ها نشان از هوش هیجانی بالا دارد.
۴ـ تا می‌توانید مهارت گوش دادن فعال را در خودتان تقویت کنید.
بعضی‌ها عادت کرده‌اند وسط حرف دیگران شیرجه بزنند. یاد بگیرید که به‌جای جواب‌های فوری کمی سکوت کنید و با طمأنینه به صحبت طرف مقابلتان گوش کنید. وقتی کسی با شما حرف می‌زند حواسش را پرت نکنید و همدلانه گوش فرادهید. صبوری کنید و زودرنج نباشید. این‌طوری فردی که با شما صحبت می‌کند به این نتیجه می‌رسد که شما انسان با درک و فهمی هستید. چراکه تمام‌قد خودتان را جای او قرار داده‌اید و به‌راحتی می‌توانید احساساتش را کشف کنید.
به لحن بیان گوینده دقت کنید و بعد از خوب گوش کردن از او سؤالاتی بپرسید که به درک بهتر کمک کند. اگر مقدور است حین گوش دادن یادداشت‌برداری کنید. این مهارت بسیار مهم است و لازم است برای موفقیت آن را یاد بگیرید. چراکه انواع تعاملات و مذاکرات با همین گوش کردن مؤثر به نتیجه‌ی مطلوب می‌رسد.
مطلب مرتبط: مهارت گوش دادن فعال چیست؟
۵ـ اندکی منعطف‌تر باشید.
همه‌ی ما در موارد زیادی دچار هیجان می‌شویم. مثلا همین روبه‌رو شدن با چالش‌ها، حل مسائل و یا شکست‌ها. موفقیت‌ها و پیروزی‌ها پر از احساس و هیجان هستند. تمام این هیجانات در زندگی طبیعی‌اند. نکته‌ی مهم اینجاست که این احساسات و هیجانات نباید آسیبی به شما و دیگران وارد کنند.
ممکن است کوچک‌ترین سختی شما را از پا در بیاورد و احساساتتان را دگرگون کند. باید بتوانید در مقابل تمام ناراحتی‌ها و سختی‌ها تاب‌آوری خوبی داشته باشید. اهمیت انعطاف‌پذیری ازاین‌جهت است که در روزهای پر از فشار و استرس می‌توانید متعادل برخورد کنید. هوش هیجانی بالا در افرادی که روان‌رنجوری کمتری دارند کاملا مشهود است. چراکه در اغلب موارد توافق‌پذیری بالایی دارند.
مثبت‌اندیش باشید و به اتفاقات با این نگرش نگاه کنید که قرار است رشد کنید. هراندازه که انعطاف‌پذیر باشید دشواری راه را کمتر حس می‌کنید و توانمندی‌هایتان با تسلیم نشدن روشن می‌شود. برای اینکه انعطاف‌پذیری را در خودتان تقویت کنید باید فکر آرامی داشته باشید. فراموش نکنید برای این کار باید بپذیرید که در زندگی همواره اتفاقاتی اجتناب‌ناپذیر وجود دارند و شما هرگز قادر نخواهید بود که کنترل همه‌چیز را به‌دست بگیرید. شما چقدر انعطاف‌پذیر هستید؟
ورود به تست پنج عامل شخصیت نئو
جمع‌بندی
هوش هیجانی بالا باعث می‌شود که روابط بهتری با افراد داشته باشید. تقویت این هوش شما را در کار تیمی موفق می‌کند و کیفیت زندگی‌تان مطلوب‌تر می‌شود. مدیریت احساسات یک مهارت است. اگر تا به الان در این زمینه موفق عمل نکرده‌اید نگران نباشید. آگاهی از این موضوع نشان می‌دهد که می‌توانید هوش هیجانی خود را تقویت کنید.
زمانی‌که احساسات خود را درک کنید یاد می‌گیرید که به‌جای سرکوب به شیوه‌ی درست آن‌ها را ابراز کنید. تعارض‌ها را به‌راحتی پشت‌سر می‌گذارید و اعتمادبه‌نفستان افزایش پیدا می‌کند.
