۵ تکنیک استفاده از هوش هیجانی در محیط کار برای رسیدن به موفقیت شغلی

این روزها بحث داغی در محیط‌های شغلی و آموزشی در جریان است. این بحث به تفاوت IQ و EQ اشاره دارد. طبق جدیدترین مطالعات، افراد موفق الزاما هوش (IQ) بالاتری ندارند. بلکه فاکتور دیگری باعث موفقیت و پیشرفت آن‌ها می شود. این افراد از توانایی‌هایی ماورای ضریب هوشی برخوردار هستند. آن‌ها شناخت، ارزیابی و کنترل بیشتری روی احساسات خود داشته درنتیجه عملکرد بهتری در محیط‌های شغلی از خود نشان می‌دهند. درست در همین نقطه است که اهمیت هوش هیجانی در محیط کار مشخص شده و موفقیت یا شکست افراد را رقم میزند.

اما هوش هیجانی چیست؟ و چرا تا این اندازه مهم است؟ آیا شما از میزان هوش هیجانی خودتان باخبرید؟ چقدر از هوش هیجانی در محیط‌های کاری استفاده می‌کنید؟

در سال ۱۹۹۵ دنیل گلمن کتابی باعنوان هوش هیجانی را منتشر کرد. این کتاب به‌منزله‌ی یک انقلاب در حوزه‌ی روانشناسی بود. در این کتاب توضیح داده شده که چطور می‌توان از هوش هیجانی در محیط کار استفاده کرد و نتایج خارق‌العاده‌ی آن را دید. امروزه نیز سازمان‌ها سعی دارند افرادی را استخدام کنند که هوش هیجانی و عاطفی بالاتری داشته باشند. چراکه به وسیله‌ی آن‌ها پیشرفت سازمان خود را تضمین کرده‌اند. اگر شما نیز به دنبال استفاده از هوش هیجانی در محیط‌های کاری هستید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا ۵ تکنیک کاربردی را با شما درمیان بگذاریم.

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی یا Emotional Intelligence به معنای توانایی تشخیص و مدیریت احساسات خود و واکنش نشان‌دادن به احساسات دیگران است. اینکه شما بتوانید آگاهی بیشتری نسبت به احساسات خود داشته باشید و به درک عمیقی از رفتار دیگران برسید، هوش هیجانی شما را نشان می‌دهد. EQ یا هوش عاطفی به شما کمک می‌کند تا ارتباطات بهتری با جامعه و اطرافیان خود برقرار کنید و در این راه نیز موفق باشید.

مطلب مرتبط: هوش هیجانی چیست و چهار راهکار تقویت هوش هیجانی

بگذارید با یک مثال ادامه دهیم. فردی را تصور کنید که به‌شدت بی‌حوصله و بی‌انگیزه است. زمانی‌که از این فرد علت رفتارش را می‌پرسید، هیچ دلیلی برای آن ندارد. یعنی این فرد از احساسات درونی خود آگاهی نداشته و علت رفتارش را نیز نمی‌داند. مسلما این دسته از افراد هوش هیجانی پایینی دارند و نمی‌توانند واکنش‌های درستی از خود نشان دهند. درنتیجه در جامعه و محیط‌های کاری شکست می‌خورند.

رفتارهایی شامل انگیزه‌دادن به خود، پشتکار در شرایط بحرانی، غلبه بر استرس و اضطراب، همدلی و… همگی از هوش هیجانی نشأت می‌گیرند. این رفتارها در جامعه و مخصوصا محیط‌های کاری موفقیت افراد را تضمین می‌کنند. به همین دلیل هوش هیجانی در محیط کاری بسیار حائز اهمیت است.

چرا هوش هیجانی عامل مهمی برای رسیدن به موفقیت شغلی است؟

مطالعات و تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که عامل اصلی برتری افراد موفق نسبت به سایر افراد جامعه، هوش هیجانی آنان است. درواقع ارتباطی مستقیم و قوی میان هوش هیجانی و موفقیت وجود دارد. به طوری که ۹۰ درصد افراد موفق، هوش هیجانی بالایی دارند.

هوش هیجانی در همه‌ی افراد وجود دارد اما قابل مشاهده نیست. عملکرد شما در شرایط پیچیده‌ی اجتماعی، رفتارتان در محیط‌های کاری و تمامی تصمیمات شما از هوش هیجانی‌تان تأثیر می‌پذیرند. این عملکردها در محیط‌های کاری نمود بیشتری می‌یابند. چراکه شما زمان طولانی‌تری سر کار بوده و با انواع استرس‌ها سروکله می‌زنید. مسلما در این شرایط خود واقعیتان بروز پیدا می‌کند و می توانید با کوچکترین محرک‌ها، خرابی‌های بزرگی به بار بیاورید.

مدیری را تصور کنید که بسیار زود عصبانی می‌شود. هیچ کس از ترکش‌های رفتاری این فرد در امان نبوده و در زمان عصبانیت دلخوری‌های بسیاری را ایجاد می‌کند. قطعا این شخص مدیر و رهبر ایده آلی نیست. اگر هم به این جایگاه شغلی برسد زیاد دوام نمی‌آورد. موفقیت یا شکست این افراد هیچ ربطی به هوش آنان نداشته و تنها عملکردشان در این موضوع دخیل است. اینجاست که اهمیت هوش هیجانی در محیط کار مشخص شده و علت موفقیت افراد و سازمان‌ها را روشن می‌سازد.

مطلب مرتبط: نشانه‌های هوش هیجانی رهبران کسب‌وکار

۵ راهکار طلایی برای ارتقاء هوش هیجانی در محیط کار

هوش هیجانی تنها مختص مدیران ارشد سازمانی نیست. شما در هر رده‌ی شغلی به این توانمندی احتیاج دارید. مسئولیت‌پذیری، کنترل خشم، خلاقیت و… مهارت‌هایی هستند که برای پیشرفت شغلی به آن‌ها نیاز دارید و این موارد در سایه‌ی هوش هیجانی ایجاد شده و رشد می‌کنند. اما آیا می‌توان EQ را افزایش داد؟ آیا می‌توان از آن در محیط‌های شغلی به نحو احسن استفاده کرد؟

اگر شما نیز ترغیب شده‌اید تا شانس موفقیت خود را در کار و زندگی افزایش دهید، ما به شما ۵ راهکار طلایی برای استفاده از هوش هیجانی در محیط کار معرفی می‌کنیم. با کمک این موارد می‌توانید موفقیت‌های کاری خود را بیمه کنید.

مطلب مرتبط: اهمیت هوش هیجانی در مدیریت کسب و کار

۱ـ خودآگاهی خود را افزایش دهید

خودآگاهی به معنای شناخت نقاط قوت و ضعف، توانایی درک حالت‌های روحی و محرک‌های درونی شما است. به زبان ساده‌تر، خودآگاهی این است که شما بدانید چگونه روی مردم اثر می‌گذارید و آن‌ها چه تأثیری روی شما دارند. افرادی که شناخت کافی از خود داشته و احساساتشان را درک کرده باشند، با اعتمادبه‌نفس بیشتری در جامعه و محیط کاری ظاهر شده و ارزشمندتر جلوه می‌کنند.

چطور می‌توان خودآگاهی را تقویت کرد؟

به‌طور جدی تلاش کنید نقاط ضعف خود را بهبود ببخشید. برای این کار می‌توانید به سوابق و گذشته‌ی خود نگاهی بیندازید یا از افراد قابل اعتمادی بخواهید نظراتشان را در مورد عملکرد شما بیان کنند.
روش‌هایی را بیابید که به کنترل احساسات شما کمک کنند تا از واکنش‌های آنی و سخنان نسنجیده جلوگیری به‌عمل آید.
دقت کنید رفتارهای بد گذشته‌ی شما چه تأثیری روی اطرافیانتان داشته است و این نتایج را به یاد داشته باشید.

۲ـ مهارت‌های ارتباطی خودتان را بهبود ببخشید

هوش هیجانی در محیط کار باعث می‌شود روابط بهتری با همکاران یا مشتریان خود داشته باشید. این مورد از هوش هیجانی به‌شدت با هوش اجتماعی مرتبط است. اگر این مهارت را در خود تقویت کنید، کارهای گروهی را نیز به‌خوبی انجام داده و در موفقیت کل سازمان اثرگذار خواهید بود.

چطور می‌توان مهارت‌های ارتباطی را تقویت کرد؟

گوش دادن فعال و مؤثر را بیاموزید، سؤال‌های به‌جا بپرسید و اطلاعات دقیق ارائه دهید.
به فردی همه فن حریف تبدیل شوید. به‌طوری‌که برای حل هر مشکلی به شما مراجعه کنند. برای این کار باید امانت‌دار باشید، منصفانه عمل کنید و راه‌حل‌های منطقی در چنته داشته باشید.
شخصیت افراد را بشناسید. زمانی که بتوانید نوع نگرش و دلیل رفتار سایر افراد را درک کنید، برقراری ارتباط به امری سهل و آسان تبدیل می‌شود. شما باید بتوانید با ظرافت و دقت بر اساس تیپ شخصیتی و مدل رفتاری افراد ارتباطات خود را شکل دهید.

۳ـ عواطف و احساسات دیگران را همان‌گونه که هستند درک کنید و حس همدلی خود را نشان دهید

همدلی یعنی قابلیت درک و پاسخ‌گویی مناسب به عواطف دیگران. داشتن این خصلت به‌معنای برخورد محترمانه، مهربانانه و حرفه‌ای با دیگر افراد است. این خصوصیت در محیط‌های کاری باعث می‌شود شما احساسات، خواسته‌ها و نقطه نظرات اطرافیانتان را شناخته و آن‌ها را درک کنید. رفتار کلیشه‌ای با آنان نداشته باشید و از قضاوت دوری کنید. این‌گونه است که می‌توانید هوش هیجانی در محیط کار را پدیدار نمایید.

چطور می‌توانیم مهارت همدلی کردن را در خودمان تقویت کنیم؟

با هر کس همان‌گونه رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود.
از زاویه دید دیگران به دنیا نگاه کنید. اگر به کشمکشی در سازمان برخورد کردید که به یک گره‌ی کور تبدیل شده‌است، تنها کافی است از قضاوت دیگران دست بردارید و دید خود را عوض کنید. آن‌گاه خود را فردی دارای هوش هیجانی در محیط کار معرفی کرده‌اید.
صحت نظرات دیگران را نیز بررسی کنید. به آن‌ها نشان دهید استدلال پشت حرف هایشان را می‌فهمید و برای آن‌ها ارزش قائل هستید.

۴ـ فاکتورهای انگیزشی خود را بالا ببرید

انگیزه داشتن به‌معنای داشتن شور و اشتیاق برای انجام کارهاست. این اشتیاق ورای موقعیت، وضعیت و درآمد شماست. در این نقطه است که سختی کار نمایان می‌شود. انرژی و علاقه‌ی شما باید در هر شرایطی محرکتان باشد. در محیط‌های شغلی نیز افرادی که خوش‌بین و باانگیزه بوده، به‌راحتی از شکست‌های گذشته می‌گذرند و عزمشان را برای موفقیت‌های آتی جزم می‌کنند. آن‌ها هدف‌های والای بلندمدت را به هدف‌های کوچک نمی‌فروشند و مشوق دیگران هستند. آیا شما همان فردی هستید که این چنین هوش هیجانی‌اش را در محیط کار به رخ دیگران می‌کشد؟

چگونه انگیزه خود را بالا ببریم؟

مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی را تمرین کنید. درست است که خوش‌بینی ذاتی است. اما می‌توان با کلمات مثبت آن را بهبود داد. یادتان باشد حتی اگر مجبور به تظاهر هم بودید این کار را انجام دهید تا به یک عادت برای شما تبدیل شود.
برای خود اهداف انگیزه‌بخش تعیین کنید. برای هر نقطه‌ی عطف در طول مسیرتان پاداشی هر چند کوچک در نظر بگیرد .
به یاد داشته باشید که افراد مثبت، باانرژی و الهام‌بخش، جذاب هستند و همه جذب این گروه از افراد می‌شوند. شما نیز با افزایش انگیزه در خود شاهد توجه بیشتر از سوی همکاران و اطرافیانتان خواهید بود.

۵ـ خود مدیریتی را به یکی از مؤلفه‌های اصلی شخصیتتان تبدیل کنید

خودنظم‌دهی به معنای قابلیت کنترل و هدایت آنی احساسات است. این قابلیت به این معناست که شما خود را بالاتر از جروبحث‌های کوچک، خطاها و ناکامی‌ها می‌دانید. در سازمان‌ها زمانی‌که یک مشکل یا خطایی روی می‌دهد، عکس‌العمل‌ها چیست؟ تنبیه فرد خاطی. اما نمود هوش هیجانی در محیط کار چیز دیگری می‌گوید. افرادی با هوش هیجانی بالا به‌دنبال علت مشکل می‌گردند و از هیچ تغییری در این راه نمی‌هراسند.

۳ راهکار برای پرورش مهارت خود مدیریتی

راهی برای تخلیه‌ی استرس‌های کاری پیدا کنید. ورزش کردن، معاشرت با دوستان یا خانواده و انجام سرگرمی‌های موردعلاقه‌تان از راه‌های تخلیه‌ی استرس شغلی هستند. درهرصورت شما نباید اجازه دهید استرس و اضطراب روی EQ شما در محیط کاری تأثیر بگذارند.
شکست‌ها، ناکارآمدی‌ها و ناامیدی‌ها را به‌عنوان بخشی از کار بپذیرید. به جای شکایت کردن یا مقابله‌به‌مثل، به راه‌حل بیندیشید. می‌توانید این ایده‌ها را با رفتاری حرفه‌ای به اطلاع دیگر افراد سازمان نیز برسانید و کارکرد هوش هیجانی در محیط کار را به دیگران نشان دهید.
در موقعیت‌های دشوار یا زمان‌های درگیری عاطفی، پیش از هرگونه تصمیمی به خودتان زمان بدهید. چند ساعت یا چند روز را به‌خوبی فکر کرده سپس تصمیم بگیرید.

مطلب مرتبط: معجزه توسعه فردی سریع به روش خود مدیریتی

سخن آخر

در دنیای رقابتی امروز شما برای موفقیت به چیزی بیشتر از نمره‌ی هوشی نیاز دارید. برای آن‌که در محیط‌های پرفشار کاری دوام بیاورید باید خودتان را شناخته و دیگران را نیز درک کنید. تنها از این راه است که می‌توانید ارتباطاتی مؤثر برقرار کرده و به‌عنوان فردی موفق خودی نشان دهید. اما قبل از هر چیز باید از میزان این توانایی در خودتان اطلاع یابید. تست هوش هیجانی بار-آن جوابگوی سؤالات شما در این راه خواهد بود.