تا حالا فکر کردید که چند درصد از آسیب‌هایی را که تاکنون تجربه کرده‌اید نشئت گرفته از ویژگی‌های شخصیتی شما بوده‌اند؟ آیا شخصیت و اضطراب ارتباطی باهم دارند؟ به نظر شما شخصیت بر اضطراب تأثیر می‌گذارد یا اضطراب بر شخصیت؟ قطعاً همهی ما در زندگی زمانی‌که در موقعیت یا مکانی جدید قرار می‌گیریم، ابتدا احساسی را تجربه می‌نماییم که ترکیبی از ترس و نگرانی است. این حس اضطراب، یک احساسی قدیمی در بدن و روان هر فردی است که دربرابر مشکلات و عوامل خطرآفرین از او محافظت می‌نماید. چراکه سبک زندگی مدرن به گونه‌ای طراحی شده است که علاوه‌بر مشکلات کاری و زندگی شخصی، روزانه انبوهی از اخبار و تحولات ناگهانی نیز روان و افکار ما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند و موجب اضطرابمان می‌گردند.
امروزه اضطراب فراگیر یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است. بدین سبب در صورت وجود احتمالی ارتباط بین شخصیت و اضطراب می‌توان اقداماتی در جهت سلامت روان افراد جامعه انجام داد. ازطرفی ویژگی‌های شخصیتی نقش مهمی در تعیین رفتارها و عادات اشخاص ایفا می‌کنند. زیرا این الگوی رفتاری، فکری و احساسی هر شخصی است که از او فرد متفاوتی با دیگری می‌سازد.
به‌عنوان مثال برخی افراد برونگرا هستند و همراهی دیگران را می‌پسندند و برخی دیگر از افراد درونگرا هستند و تنهایی را ترجیح می‌دهند. بدین سبب جای هیچ‌گونه تعجبی نیست که تیپ شخصیتی که دارید با سلامت شما ارتباط داشته باشد. درنتیجه بهتر است ابتدا تیپ شخصیتی خود را بشناسید و سپس به‌دنبال راهکارهایی باشید تا خود را از اضطراب و استرس دور نگه‌دارید.
چرا مدام اضطراب داریم؟
آیا عدم وجود اعتمادبه‌نفس و کمبود عزت‌نفس موجب ایجاد اضطراب می‌شود؟ آیا شما همواره نگاه مثبتی نسبت به وقایع ندارید؟ اضطراب، دلشوره و یا استرس عبارت است از یک احساساما گسترده، ناخوشایند و مبهم ترس و نگرانی با منشأ ناشناخته که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است. به زبان ساده اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم به صورت دلواپسی است که همهی انسان‌ها آن را کم‌وبیش تجربه می‌کنند.
اما استرس‌زا بودن یک موقعیت به‌شدت به این موضوع بستگی دارد که چگونه آن را ارزیابی و تعبیر و تفسیر کنیم و در ادامه چه واکنش و رفتاری نسبت به آن نشان دهیم.
رویداد مجدد موقعیت‌هایی که قبلاً استرس‌زا بوده‌اند یا طی آن‌ها به فرد آسیب رسیده است موجب اضطراب در افراد می‌شود. اضطراب زمانی در فرد بروز می‌کند که شرایط استرس‌زا در زندگی او بیش از حد طولانی گردد و یا به‌طور مکرر رخ بدهند. بدون شک همه انسان‌ها در دوران زندگی خود دچار اضطراب می‌شوند، اما اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکل‌ساز است. به‌طوری‌که اگر دستگاه عصبی بدن نتواند به مرحله مقاومت تنیدگی پایان دهد و بدن برای مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند، در این صورت بدن فرسوده شده و دربرابر بیماری‌های جسمی و روانی همچون اضطراب آسیب‌پذیر می‌گردد.
تجربه کردن اضطراب خوبه یا بد؟
در این صورت هنگامی‌که شدت این نگرانی و ترس بیش‌ازحد طبیعی نباشد و زندگی روزانه شخص را مختل کند، می‌گوییم فرد دچار بیماری اختلال اضطراب شده است. ازطرفی در سیر تکاملی بشر، وجود اضطراب و استرس امری طبیعی و مفید بوده است. زیرا در طول زمان به حفظ بقا و زنده ماندن او کمک بسیاری کرده است.
با انواع اضطراب آشنا شوید:
اضطراب فراگیر
در اضطراب فراگیر بین شخصیت و اضطراب ارتباط وجود دارد. هنگامی‌که فرد مدام نگران وقوع حوادث ناگوار همچون مرگ نزدیکان، تصادف یا بیماری فرزندان خود است و بدترین اتفاقات را در ذهنش می‌سازد، می‌گوییم دچار اضطراب فراگیر شده است.
اضطراب اجتماعی
در اضطراب اجتماعی، شخص در موقعیت‌های گوناگون از اشتباه کردن، صحبت کردن، سخنرانی کردن و غذا خوردن در جمع هراس دارد. چراکه نگران این است که دیگران او را قضاوت کنند یا مورد تمسخر قرار دهند.
وسواس
اضطراب بیمارگونه می‌تواند سبب بروز اختلال وسواس گردد. به‌طورکل ۲ نوع وسواس فکری و عملی وجود دارد که ممکن است فرد دچار یکی یا هر دو مدل وسواس شود. به‌طور مداوم در وسواس فکری، افکاری تکراری به ذهن خطور می‌کنند که معمولاً ناراحت‌کننده یا وحشت‌آور هستند. در وسواس عملی نیز انجام اعمال تکراری همچون شستن دست‌ها، چک کردن وسایل، خاراندن سر و … وجود دارند که بدون هیچ‌گونه دلیل منطقی مدام تکرار می‌شوند.
فوبیا
معمولاً فوبیا یا ترس بیمارگونه در وضعیت و شرایط خاصی همانند ترس از ارتفاع یا تاریکی، قرار گرفتن در مکان‌های بسته، دیدن برخی حیوانات و… بروز می‌کند که موجب ایجاد حمله‌های اضطرابی در فرد نیز می‌گردد.
استرس بعد از حادثه
سندرم موج انفجار یا سندرم بعد از حادثه استرس‌زا که نوعی اختلال اضطرابی به‌شمار می‌رود، معمولاً بعد از وقوع حادثه‌ای دردناک و هراس‌انگیز اتفاق می‌افتد و به علت استرس و هیجان شدیدی که به فرد وارد شده، دچار پرخاشگری، عصبانیت و کابوس می‌شود.
چرا برخی از افراد اضطراب بیشتری را تجربه می‌کنند؟
شما تا چه اندازه از ویژگی‌های شخصیتی خودتان آگاهی دارید؟ آیا نقاط قوت و ضعف شخصیتتان را می‌شناسید؟ چندان آسان نیست که بیان کنیم منظورمان از معنی کلمه شخصیت دقیقاً چیست. آنچه به‌نظر کاملاً روشن می‌آید، اما بیان آن توسط لغات سخت است. قسمتی از دلیل آن این است که بسیاری از لغاتی که ما برای توضیح اشخاص مختلف به‌کار می‌بریم معانی وسیعی دارند و این معانی اغلب باهم هم‌پوشانی دارند. به‌طوری‌که این کلمات می‌توانند بیش از یک ناحیه از تجربه را پوشش دهند.
در سلامت روان، کلمه شخصیت به اجتماع خصوصیات یا ویژگی‌هایی که هر کدام از افراد را به‌عنوان یک شخص منحصربه‌فرد می‌سازد، گفته می‌شود. پزشکان و محققان مدت‌ها است که سعی کرده‌اند میان شخصیت و اضطراب ارتباط برقرار نمایند. علاقه به این موضوع تا به امروز ادامه دارد و تحقیقات نشان داده است که ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند پیش‌بینی‌کننده‌های مهمی برای سلامتی هر فردی باشند. محققان دریافته‌اند که ویژگی‌های شخصیتی نشان داده شده در دوران کودکی با سلامت فرد در آینده نیز مرتبط هستند.
مطالعات نشان داده است که ویژگی‌های شخصیتی نقش مؤثری در افزایش آسیب‌پذیری افراد دارند. تفاوت‌های فردی در الگوهای فکری، احساسی، رفتاری و شخصیتی می‌توانند بر چگونگی واکنش و رفتار اشخاص در موقعیت‌های گوناگون اثرگذار باشند.
کدام تیپ‌های شخصیتی اضطراب بیشتری را تجربه می‌کنند؟
افراد کمال‌گرا
اجازه دهید گروه اول را به‌طورکلی این‌گونه نام‌گذاری کنیم. آن‌ها اغلب به‌عنوان فردی سخت، منضبط، کنترل‌کننده و کمال‌گرا شناخته می‌شوند. کسانی که ویژگی‌های این نوع شخصیتی را نشان می‌دهند، بیشتر بی‌حوصله، پرتنش، رقابتی، قاطع و پرخاشگر هستند. این گروه از افراد اغلب به‌عنوان معتادان کار سخت درنظر گرفته می‌شوند که هر کاری را برای پیشبرد اهداف خودشان انجام می‌دهند و غالباً احساس تسلط چه در محل کار و چه در تعاملات شخصی می‌نمایند. به‌طوری‌که ممکن است احساس ارزشمندی خود و تصور از خودشان را از دستاوردهای درک شده خود دریافت کنند.
در این گروه بین شخصیت و اضطراب ارتباط مثبتی وجود دارد. به‌گونه‌ای که بیشتر دچار استرس و اضطراب هستند و حتی طی تحقیقات آن را با تعدادی از پیامدهای منفی سلامتی مرتبط دانسته‌اند. یعنی بعضی از مطالعات رابطه‌ای بین افراد کمال‌گرا و فشار خون بالا، بیماری قلبی، افزایش استرس شغلی و انزوای اجتماعی نشان داده‌اند. این افراد برای مقابله با اضطراب می‌توانند تکنیک‌های مقابله و مدیریت استرس را تمرین نمایید. این تکنیک‌ها می‌توانند به شما کمک نمایند تا یاد بگیرید که چگونه با استرس زندگی روزمره بهتر کنار بیایید. همچنین یادگیری نحوه مدیریت احساس خشم و خصومت و جستجوی راه‌هایی برای بهبود ارتباطات اجتماعی نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
مطلب مرتبط: نشانه‌های اعتیاد به کار چیست و چگونه از آن رهایی یابیم؟
افراد انعطاف‌پذیر یا توافق‌پذیر
اغلب اشخاص متعلق به این گروه افرادی با شخصیتی آرام شناخته می‌شوند که نسبت به گروه قبلی بسیار آرام‌تر و راحت‌تر عمل می‌نمایند. برخلاف گروه قبلی، معمولاً این اشخاص استرس کمتری تجربه کرده و رقابت کمتری دارند. به‌طوری‌که این افراد تمایل بیشتری دارند تا بر انجام وظایف برای لذت بردن از انجام این کار تمرکز نمایند تا اینکه به علت نیاز به دستیابی، برنده شدن یا تسلط بر انگیزه باشند. این بدان معنا نیست که آن‌ها برای موفقیت ارزش قائل نیستند، بلکه آن‌ها به‌طور پیوسته در جهت اهدافشان کار می‌کنند. اما از این روند لذت برده و در صورت پیروزی استرس کمتری را تجربه می‌نمایند.
افراد انعطاف‌پذیر احتمالاً کمتر در معرض ابتلا به مشکلات سلامتی مرتبط با اضطراب هستند. چراکه در مقابله با استرس بسیار خوب عمل کرده و کیفیت زندگی مطلوبی دارند. این افراد برای مقابله با اضطراب می‌توانند با آرام ماندن بر روی نکات مثبت تمرکز کنند و رفتارهای سالم را حفظ نمایند و هرگز عادات سالم خود را از دست ندهید.
مطلب مرتبط: با هیجانات منفی چیکار کنیم؟ ۹ ترفند کنترل هیجانات منفی در محیط کار و زندگی
افراد روان‌رنجور
این گروه دارای ویژگی‌های پریشانی همانند تمایل بیشتر به تجربه احساسات منفی ازجمله غم، اندوه، نگرانی، احساس گناه، نفرت، اضطراب و عدم بیان خود هستند. اضطراب، استرس، افسردگی، عصبانیت و تنهایی نیز با روان‌رنجوری بالا ارتباط دارند که می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامتی این افراد به‌همراه داشته باشند. درواقع می‌توان این‌گونه بیان کرد که ویژگی شخصیتی روان‌رنجوری از عوامل مهم و اساسی در شخصیت است که فرد را در معرض تجربه‌ی اضطراب بیشتر قرار می‌دهد.
در افراد با روان‌رنجوری بالا رابطه مثبتی بین شخصیت و اضطراب وجود دارد!
مطالعات و تحقیقات نشان داده است که افراد دارای روان‌رنجوری بالا در مقایسه با افرادی که دارای روان‌رنجوری پایین هستند، چهار برابر بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند. زیرا بین شخصیت و اضطراب این افراد ارتباط قوی‌تری وجود دارد و آن‌ها بیشتر دچار استرس هستند. کسانی که نمره‌ی بالایی در عامل روان‌رنجوری تست پنج عامل شخصیت نئو می‌آورند به دلیل اینکه محرک‌های منفی ناچیز را درست همانند فشارهای منفی شدید تلقی می‌کنند و به‌خاطر ارزیابی‌های شناختی اشتباهی که نسبت به محرک‌ها و موقعیت‌های مختلف دارند فرصت اندیشیدن و مرور مسئله را از خود دریغ کرده و هر اتفاقی را به‌طرز اغراق‌آمیزی تعبیر و تفسیر می‌نمایند.
درنتیجه اگر به‌دنبال یافتن رابطه‌ای بین شخصیت و اضطراب هستیم ویژگی شخصیتی روان‌رنجوری به‌روشنی نشان‌دهنده‌ی آن خواهد بود.
ورود به تست پنج عامل شخصیت نئو
افراد درونگرا
حدود یک سوم تا نیمی از جمعیت جامعه را افراد درونگرا تشکیل می‌دهند و متأسفانه باید بگوییم که شناخت درون‌گرایی همواره با تعبیر و تفسیر نادرستی همراه بوده است. عموماً افراد درونگرا افرادی خجالتی، تنبل و به دور از روابط اجتماعی هستند و منزوی بودن و گوشه‌گیری را به هر چیز دیگری ترجیح می‌دهند. ارتباط بین شخصیت و اضطراب این افراد به گونه‌ای است که از جامعه و برقراری ارتباط فراری هستند. چراکه در جمع‌های شلوغ بیشتر در معرض ترس و اضطراب قرار دارند و حضور در جمع سطح انرژی آن‌ها را کاهش می‌دهد.
درحالی‌که هرچه برون‌گرایی، گشودگی نسبت به تجربه‌های جدید، توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی در افراد بالاتر باشد به‌طرز قابل توجهی اضطراب کمتری را نیز تجربه خواهند کرد. چراکه آن‌ها درک روشن‌تر و واقع‌بینانه‌تری نسبت به وقایع دارند.
این افراد برای مقابله با اضطراب می‌توانند حمایت اجتماعی ایجاد نمایند. زیرا جستجوی حمایت اجتماعی قوی یکی از راه‌های کمک به کاهش خطرات احتمالی سلامتی مرتبط با درون‌گراها است. همچنین اگر فرد درونگرا احساس کند که شخصیت، وضعیت روحی یا رفتارهایش باعث بیماری خواهد شد و یا علائم فعلی او را بدتر خواهد کرد، بهتر است از مشاور و یا پزشک کمک بگیرد.
سخن نهایی
درحال‌حاضر بسیاری از ما آگاهانه یا ناآگاهانه از استرس و اضطرابی شدید رنج می‌بریم که همین موضوع زندگی روزمره‌مان را دچار مشکل کرده است. ارتباط بین شخصیت و اضطراب در زندگی تاحدودی امری طبیعی به‌نظر می‌رسد. مشکل از آنجایی شروع می‌شود که اگر شما فردی حرفه‌ای نباشید تا با آن مبارزه کنید، نتایج تلخ و جبران‌ناپذیری را تجربه خواهید کرد. تعامل داشتن با دیگران امری بسیار ضروری است و برای اینکه بتوانید در اکثر موقعیت‌ها پیروز میدان باشید باید این مهارت را به‌خوبی یاد بگیرید. اینکه اضطراب چیست و راه‌های مقابله با آن کدام است، باید شما را وادار سازد که ابتدا این بیماری را به‌درستی بشناسید و سپس باتوجه به ویژگی‌های شخصیتی خود، بتوانید برای درمان و بهبودی آن اقدام نمایید.
