ازدواج چطور سیستمی است؟ و چطور با مغز ما جور در میاد؟ و آیا ازدواج پدیده‌ای است که با ماهیت انسان مدرن سازگار است؟ آیا مشاوره قبل از ازدواج پیش‌بینی کننده آینده ازدواج ماست؟ در هر روز ۲۴ طلاق در ایران اتفاق می‌افتد. به‌راستی چه عواملی در انتخاب درست ما مؤثر هستند؟ آیا واقعا ازدواج هندوانه‌ای دربسته است ؟
انگار حیوان‌های رده پایین در این زمینه از ما خیلی بهتر عمل می کنند. مثلا ماهی‌ها وقتی به بلوغ می‌رسند در یک فصل باید رابطه زناشویی برقرار کنند. آن‌ها با جفتی که مناسب‌ترین گزینه برای آن‌هاست جفت‌گیری می‌کنند و تولید مثل انجام می‌دهند. نیاز جنسی و تولید مثل در حیوانات کمترین دردسر را دارد. روی ژن‌های آن‌ها نوشته شده چگونه جفت‌گیری کنند، با چه کسی و چه زمانی جفت شوند. حیوانات هم جفت خود را انتخاب می‌کنند و با هرکسی جفت نمی‌شوند.
اما خوش شانسی آن‌ها این است که تمام اطلاعات لازم روی ژن‌های آن‌ها ثبت شده است. پس آن‌ها طلاق نمی‌گیرند و دادگاه نمی‌روند. در انسان‌ها نیز نیاز به پیوند برقرار کردن با انسان‌های دیگر و ارضای نیاز جنسی و تولید مثل و بقای نسل بر روی ژن‌هایشان ثبت شده است. اما ژن‌ها نمی‌گویند با چه کسی و چه زمانی و چرا ازدواج کنیم؟ چه موقع بچه بیاوریم و چه موقع رهایش کنیم؟ ژن‌ها تا میانه راه ما را می‌آورند و رهایمان می‌کنند و این مشکلی جدی است.
جایگاه ازدواج در زندگی ما کجاست؟
اگر به روابط انسانی نگاه کنیم در جوامع مختلف، زندگی بشر دائما دچار تغییرات و تحولات بسیار زیادی شده است. ولی ساختار ازدواج دست‌نخورده باقی مانده است. یعنی نوع و شکل‌وشمایلی که ازدواج داشته با نیازهای انسان هم‌سطح نیست. ازدواج خوب روی کیفیت زندگی و رضایت ما از زندگی بسیار تأثیرگذار است. اما ازدواج بد اثرات عمیق‌تری به جا خواهد گذاشت.
تصور کنید زندگی همانند درختی باشد که برای سلامتی و طراوت نیازمند ۱۶ ریشه است. یکی از این ۱۶ ریشه ازدواج است. اگر ریشه سالم باشد که درخت زندگی پرطراوت خواهد بود. اما اگر ریشه بد باشد و قطع شود درخت مواد غذایی کمتری می‌گیرد اما همچنان پا برجاست. ولی اگر ریشه فاسد شود و باقی بماند به مرور سایر ریشه‌ها را فاسد می‌کند و سبب مرگ درخت می‌شود. ازدواج بد شبیه همان ریشه خراب است. اما به راستی ما چقدر درباره ازدواج می‌دانیم؟ چقدر خود را می‌شناسیم و از نیازهای خود آگاه هستیم؟ آیا می‌شود در دنیای مدرن امروز همچنان به روش سنتی احساس خوشبختی کرد؟
درحالی‌که برای کار با ساده‌ترین وسایل برقی دفترچه راهنما داریم ولی برای ازدواج که یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی است می‌خواهیم بدون هیچ‌گونه راهنما و مشاوری اقدام کنیم. به‌نظر شما یک مشاور چقدر می‌تواند خوشبختی ما را در آینده تضمین کند؟
مطلب مرتبط: با چه تیپ شخصیتی ازدواج موفق‌تری خواهید داشت؟
یک مشاور ازدواج یا زوج درمانگر چه کمکی به ما می‌کند؟
هدف اصلی مشاوره پیش از ازدواج، کمک به افراد برای انتخاب زوج مناسب است؛ این مرحله مهم‌ترین مرحله مشاوره ازدواج است. زیرا جنبه پیشگیری دارد و در صورت هدایت صحیح، موجب تأمین بهداشت روانی خانواده می‌شود. خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که با ازدواج تشکیل می‌شود. لذا آموزش و مشاوره در مراحلِ قبل، حین و پس از ازدواج می‌تواند بسیار مؤثر و مفید باشد. آموزش در مراحل مختلف ازدواج می‌تواند از آمار ازدواج‌های ناموفق و به تبع آن آسیب‌هایی همچون طلاق، کودک آزاری، خشونت‌های خانوادگی، اعتیاد، همسرآزاری و… را کاهش دهد.
یکی از علل اختلاف و طلاق در میان خانواده‌ها که در دادگاه‌ها مشاهده می‌شود، این است که زوجین بدون شناخت از یکدیگر و مشاوره وارد زندگی مشترک می‌شوند و درنتیجه یکی از راه‌ها برای ضمانت پایداری زندگی چند جلسه مشاوره و آزمون‌های شخصیت شناسی است. مشاور در جلساتی به‌صورت انفرادی و زوجی، به هریک از طرفین مشاوره می‌دهد؛ گاهی اوقات بعضی از مشاوران آزمون‌های معتبری را به‌صورت کتبی از طرفین می‌گیرند که احتمال موفقیت‌آمیز بودن ازدواج را بررسی می‌کنند.
آیا تست‌های شخصیت شناسی و رفتارشناسی می‌توانند به داشتن ازدواج موفق کمک کنند؟
البته احتمال به‌‌معنی قطعیت نیست؛ این آزمون‌های شناختی به‌منظور شناخت زیرساخت‌های شخصیتی طرفین به‌کار می‌رود. به‌عنوان مثال، در نظر بگیرید از طریق این آزمون‌ها، فردی درون‌گرا شناسایی شود که تمایل به کناره‌گیری، سکوت، تنهایی و خلوت دارد. درمقابل فردی که برونگرا است و حضور در جمع، خرید کردن و مهمانی رفتن را ترجیح می‌دهد. مسلماً این دو نفر در ارتباط باهم به مشکلاتی برخورد خواهند کرد، چراکه خصوصیات زیرساختی شخصیتشان باهم متفاوت است، به این معنی که یک نفر همیشه باید گذشت کند و خواسته‌های خود را نادیده بگیرد. تست‌هایی همچون تست شخصیت شناسی MBTI و تست پنج عامل شخصیت نئو NEO جز تست‌هایی هستند که در شناخت شخصیت زوجین به مشاوران کمک شایانی می‌کنند.
از طرفی رفتار افراد هم بسیار مهم است. چراکه رفتار درواقع نمود بیرونی ویژگی‌های شخصیتی است. برای شناخت رفتار زوجین، مشاور می‌تواند از تست رفتارشناسی دیسک DISC کمک بگیرد.
مطلب مرتبط: افزایش تفاهم در زندگی مشترک به سبک مدل رفتارشناسی دیسک DISC
در جلسات مشاوره قبل از ازدواج چه می‌گذرد؟
مشاور در مشاوره پیش از ازدواج توانایی سنجش و شناخت تفاوت‌های زیر‌بنایی شخصیت را دارد و نظر زوجین را نسبت به این تفاوت‌ها جلب می‌کند. موارد دیگری که در جلسات مشاوره پیش از ازدواج بررسی می‌شوند عبارتنداز آرزوها، تمایلات، توقعات، خط قرمزها، نیازهای اساسی، شدت و میزان این نیازها در طرفین، ارزش‌ها و اولویت‌های اصلی زندگی طرفین و رمزورازهای آنان است. مشاوره قبل از ازدواج به‌طورکلی مشاوره برای انتخاب مناسب‌ترین فرد برای یک عمر زندگی است نه الزاما بهترین فرد!
همه ما می‌دانیم که ازدواج هدفی جز ارضای نیازهای ما ندارد و همه ما انسان‌ها پنج نیاز اساسی: ۱ـ عشق ۲ـ بقا ۳ـ آزادی ۴ـ پیشرفت ۵ـ قدرت را داریم. مشاور در جلسات مشاوره به کمک تست زبان عشق و مصاحبه به اولویت‌های شما و پارتنرتان پی می‌برد و اگر تعارضی در شدت و میزان این نیازها باشد به شما آگاهی و آموزش می‌دهد.
مطلب مرتبط: ۱۵ باور اشتباه در ازدواج؛ چگونه نقش آن‌ها را در زندگی‌مان خنثی کنیم؟
مشاوره یا پیش‌گویی؟
کار یک مشاور چیزی کمتر از پیش‌گویی نیست. سال‌ها زوجین بسیاری در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی روانشناسان بررسی شدند تا مشاوران امروزه بتوانند معیارهای درستی برای پیش‌بینی یک رابطه موفق داشته باشند. آن‌ها می‌دانند زبان بدن زوجین، علایقشان، نیازهایشان، شخصیت و رفتارشان یا دوران کودکی و طرحواره‌هایشان و یا روش حل‌مسئله‌ای که به‌کار می‌برند چه نقشی در آینده ازدواج آن‌ها بازی خواهند کرد و چقدر رابطه‌ای در آینده موفق خواهد بود؟
مشاوران توصیه نمی‌کنند یا چیزی را به‌صورت قطعی حکم نمی‌کنند. آن‌ها فقط آگاهی می‌دهند و درصورت لزوم برای کمتر شدن تضادها و اختلافات آموزش می‌دهند. اما آیا پیش‌بینی مشاوران تضمینی است؟ باید بگوییم خیر به‌هیچ‌عنوان. چون آدم‌ها قابلیت تغییر و پیشرفت دارند. حتی زوج‌هایی که در ابتدای ازدواج بسیار مناسب برای هم تشخیص داده شده‌اند می‌توانند با مرور زمان تغییر کنند و درنتیجه علایق و نیازهایشان نیز دچار تغییروتحول شوند. ممکن است یکی از زوجین درس بخواند و یا شخصیتش به کلی رشد کرده و تغییر یابد. پس تنها می‌شود گفت مشاوره پیش از ازدواج کمکی برای انتخاب بهتر است و هرگز نمی‌توان نقش مؤثر آن را در انتخاب درست نادیده گرفت.
مطلب مرتبط: ازدواج موفق و معیارهای داشتن ازدواج موفق
آیا تست‌های شخصیت شناسی و رفتارشناسی به‌تنهایی کافی هستند؟
خیر کافی نیست. اما شنیده‌اید که می‌گویند کاچی به از هیچی؟ اگر به هر دلیلی مشاوره قبل از ازدواج نمی‌روید به خود لطف کنید و حداقل خودتان را بشناسید. شما درون‌گرا هستید یا برونگرا؟ شهودی هستید یا جزئی‌نگر؟ منطقی هستید یا احساسی؟ قضاوت‌گرا هستید یا ملاحظه کننده؟ برای فهمیدن پاسخ این سوالات تنها کافی است که تست شخصیت شناسی MBTI را انجام دهید.
آیا میزان روان‌رنجوری در شما بالاست؟ گشودگی‌به‌تجربه، میزان نظم و مدیریت در شما چگونه است؟ با تست پنج عامل شخصیت نئو NEO می‌توانید با مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی خود آشنا شوید.
به من بگویید شما یک D قدرتمند و عاشق ریاست هستید یا یک C منطقی و محافظه‌کار؟ میزان ریسک‌پذیری یا وظیفه‌شناسی و نظم در شما چقدر است؟ برای شناخت بهتر ابعاد رفتار خود می‌توانید تست رفتارشناسی دیسک DISC را انجام دهید. اصلا اولویت شما عشق است یا قدرت؟ چقدر پیشرفت کردن در زندگی برای شما مهم است؟ پول چه نقشی در زندگی شما دارد؟ حاضرید مطیع همسرتان باشید یا هرگز نمی‌توانید حرف شنوی داشته باشید؟ آزادی فردی شما در حدی هست که بتوانید زیر یک سقف زندگی مشترک را تجربه کنید؟
ورود به تست رفتارشناسی دیسک DISC
سخن آخر
مشاوره پیش از ازدواج تضمینی برای خوشبختی شما نیست. اما تا مرزی نزدیک ۹۰ درصد می‌تواند روابط شما را پیش‌بینی کند. ازدواج دیگر هندوانه در بسته نیست. با شناخت خود و دیگری و فهمیدن تعارضات و شباهت‌های خود می‌توانید به داشتن رابطه موفق و پایدار امیدوار باشید. مشاوره قبل از ازدواج را دست‌کم نگیرید.
