انتخاب شما کدام است؟ مدیر خانم یا مدیر آقا؟ به نظر شما زنان تا چه حد می‌توانند در موفقیت کسب‌وکارها اثرگذار باشند؟ جالب است بدانید باوجوداینکه نیمی از جمعیت کره‌ی زمین را زنان تشکیل می‌دهند و دو سوم ساعات کار جهان به فعالیت خانم‌ها اختصاص دارد. اما فقط یک درصد از درآمد دنیا متعلق به زنان است.
موضوع مدیریت زنان بحث امروز و دیروز نیست. چراکه سال‌هاست به یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان اجتماعی، سازمان‌ها و بانوان تبدیل شده است. درحالی‌که قانون اساسی زنان را محق تصاحب مناصب مدیریتی دانسته؛ اما تعبیر و تفسیرهای نادرست قوانین، موانع فرهنگی و تفکر مرد سالارانه و باورهای ناکارآمد کلیشه‌ای موجود در جامعه موجب شده تا این امر آن‌طور که شایسته است در جامعه مورد پذیرش قرار نگیرد.
در این مقاله تصمیم گرفتیم به بررسی یکی از بحث‌وجدل‌های همیشگی در دنیای مدیریت و کسبوکار بپردازیم. اینکه چرا برای زنان در بسیاری از کشورها امکان رسیدن به رده‌های بالای سازمانی و سطوح عالی مدیریتی کمتر از مردان فراهم است؟ آیا ایراد از قوانین سازمانی است یا فرهنگ و عرف جامعه؟ خود زنان تا چه میزان مانع اشاعه این فرهنگ می‌شوند؟
مدیر خانم یا مدیر آقا؟ کدام‌یک موفق‌تر هستند؟
جک زنگر Jack Zenger مدیر و نویسنده مجله فوربز در طی ۵۰ سال که به‌صورت تخصصی رفتار مدیران جهان را مورد بررسی قرار داده است بیان می‌کند که مدیران خانم در مقایسه با آقایان در ۸۴ درصد از شاخص‌های مدیریتی به‌مراتب عملکرد بهتری دارند.
نتایج مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که مدیران زن در مقایسه با مدیران مرد کیفیت عملکرد بسیار بالاتری را از خود نشان می‌دهند و این موضوع آن‌ها را تبدیل به مدیرانی قدرتمند و حتی بهتر از همتایان مرد خود می‌کند.
همچنین در گزارشی که توسط مؤسسه گالوپ با موضوع زنان در مدیریت منتشر شده است، ۲۷ میلیون کارمند در مدت‌زمان تقریبا بیش از چهار دهه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و نتایج حاکی از آن بود که عملکرد مدیران خانم به‌مراتب بهتر از مدیران مرد در به‌کارگیری پتانسیل کارمندانشان بوده است.
اما در بحث مدیریت زنان نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که آن‌ها بسیار دیرتر از مردان به خودباوری و پذیرش توانمندی‌های خود در عرصه مدیریت می‌رسند.
چه موانعی بر سر راه مدیریت زنان وجود دارد؟
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که سال‌های پیش رو تأثیر زنان در عرصه مدیریت همانند اثرگذاری چین و هند بر اقتصاد جهانی است. در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ چیزی در حدود ۲۹ درصد حضور زنان در جایگاه مدیریت افزایش یافته است.
این نکته شایان ذکر است که باوجود تمام قابلیت‌ها و تأثیرگذاری که زنان می‌توانند در نقش رهبری داشته باشند اما عدم حضور آن‌ها در جایگاه‌های مدیریتی تنها به جامعه ما ختم نمی‌شود. بلکه این موضوع گریبان گیر بسیاری از جوامع مدرن و غیر مدرن است. در استرالیا فقط ۳۳ درصد از مدیران ارشد را مدیران خانم تشکیل می‌دهد. همچنین در هند تنها ۸ درصد سمت‌های مدیریتی متعلق به زنان است. اما اعداد و ارقام نشان می‌دهد که در ژاپن، اروپا و ایالات‌متحده آمریکا اختصاص سمت‌های مدیریتی به زنان روبه افزایش است.
ممکن است شما مخاطب گرامی نیز به‌عنوان یک مدیر خانم موفق یا شخصی که به دنبال اثبات توانمندی خویش در مشاغل مدیریتی هستید بارها این جمله به گوشتان خورده باشد که «مگر ما از یک زن کمتر هستیم؟» شاید بتوان این‌گونه گفت که مهم‌ترین پیام این جمله این است که اساسا آقایان تصویر صحیحی از یک زن قدرتمند ندارند. یا از آن مهم‌تر زنی که از همکار مرد خود توانمندتر باشد.
اگر بخواهیم به یکی دیگر از موانع حضور گسترده و پررنگ زنان در عرصه مدیریت اشاره کنیم می‌توان از مقوله‌ی ریسک‌پذیری در شغل نام برد. ازآنجایی‌که یک مدیر خانم در مقایسه با مدیر آقا تمایل بیشتری برای انجام دادن کارها به‌طور دقیق و درست دارد و همواره کمال‌گرایی، آن‌ها را دچار این اضطراب می‌کند که مبادا اشتباهی از آن‌ها سر بزند. درنتیجه این دقت و وسواس بیش‌ازحد سطح ریسک‌پذیری را در خانم‌ها کاهش می‌دهد. درصورتی‌که اگر نتوانید به‌عنوان یک مدیر خانم یا یک کارآفرین به‌اندازه‌ی کافی ریسک‌پذیر باشید هرگز نمی‌توانید به پله‌های بالاتر قدم بگذارید.
مطلب مرتبط: چگونه با کمال‌گرایی خود مقابله کنیم؟
مزایا مدیریت زنان در کسب‌وکارها
- زنان در سمت‌های مدیریتی، انگیزه دستاورد بیشتری در مقایسه با همتایان مرد خود دارند.
- مدیران خانم برای برقراری ارتباط و همکاری و تعامل با همتایان مرد خود ارزش قائل هستند تا به‌تبع آن بتوانند برای قدرتمند ساختن تیمشان اقدامات سودمندی انجام دهند.
- رهبران زن تمایل بیشتری برای روابط توسعه یافته و اشتراک‌گذاری مسئولیت‌ها بین اعضای تیم دارند. تا جایی که تمام اعضای تیم اثرگذاری و ارزشمندی حضور خود را در گروه احساس کنند.
- مدیران خانم در مقایسه با مردان شنونده‌های بهتری هستند و هراسی از سؤال پرسیدن ندارند.
- زنان برای تشویق و جبران خدمات در محیط کار از یکدیگر سبقت می‌گیرند و نسبت به اهمیت حفظ فضای سالم و انگیزه‌بخش در محیط کار به‌خوبی آگاه هستند.
- ازجمله خصیصه‌های مثال‌زدنی زنان در مدیریت، سخت‌کوشی و کارایی قابل‌توجه آن‌هاست. آن‌ها می‌توانند ظرف مدت‌زمان کوتاهی حجم زیادی از وظایف را به سرانجام برسانند.
- مدیران خانم همواره گرایش بیشتری به یادگیری و کسب مهارت دارند. آن‌ها با افزایش تعاملات خود با افراد متخصص و بهره‌مندی از تجربیاتشان دانش لازم را در مورد کسب‌وکارشان به دست می‌آورند و پیوسته خود را به‌روز نگه می‌دارند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به حل مسئله‌ی مشکلات احتمالی بپردازند.
- زنان از هر فرصتی برای پیشرفت و ارتقا در شغلشان استفاده می‌کنند.
- آن‌ها توانایی بیشتری در همدلی کردن دارند و همین امر موجب می‌شود تا بتوانند با اعضا تیم خود احساس همدلی و همراهی بهتری داشته باشند.
- مدیران خانم ابتکار عمل بالاتری دارند.
- کیفیت عملکرد مدیران زن به دلیل وجود صداقت و شفافیت بیشتر به‌عنوان ارزش‌های اصلی، بالاتر است.
- ازآنجایی‌که زنان می‌توانند به شکل بهتری با دیگران ارتباط بگیرند؛ بنابراین شناخت روحیات و اینکه چه کسی چه مسئولیتی را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد منجر به شکل‌گیری بهترین تیم‌های کاری می‌گردد.
۵ عامل مهم برای تبدیل شدن به یک مدیر خانم موفق
۱ـ اشتیاق به همکاری و ایجاد تعاملات سازنده
نتایج بررسی‌ها نشان داده است که زنان بیشتر از همتایان مرد خود تمایل به همکاری و مشورت دارند. هنگامی‌که زنان در جایگاه‌های مدیریتی قرار می‌گیرند تمام تلاش و تمرکزشان را به کار می‌گیرند تا در مدت‌زمان کوتاه‌تری با فرهنگ سازمانی سازگار شوند.
آن‌ها به‌سرعت تصمیمات و کارهای غیرضروری را به زمانی دیگر موکول می‌کنند و همواره زمانی را برای یادگیری و ارتقا مهارت‌های شغلی‌شان اختصاص می‌دهند. همچنین زنان روابط عمیق‌تری را در محیط کار تجربه می‌کنند و تمایل آن‌ها برای همکاری متقابل به‌مراتب بیشتر از مردان است. همین روحیه همکاری و روابط کارآمد منجر به این می‌شود که پروژه‌ای به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسد.
یک مدیر خانم برجسته باید بداند برقراری ارتباط با چه کسانی می‌تواند مسیر دستیابی به اهدافش را تسهیل کند. عدم وجود جرئت ورزی برای گسترش دایره‌ی ارتباطات و محدود کردن خود به جهانی که برای خودتان ساخته‌اید نه‌تنها منجر به تضعیف عزت نفستان می‌شود. بلکه شما را روزبه‌روز از دسترسی به اطلاعات به‌روز، شکوفایی خلاقیت و پیشرفت دور می‌سازد.
شما به‌عنوان یک مدیر زن موفق باید پیوسته از خودتان بپرسید که ارتباط با چه کسانی تحقق اهداف سازمان را تسریع می‌کند؟ تعامل با چه کسانی می‌تواند سودآوری بیشتری برای کسب‌وکارتان به همراه آورد؟
مطلب مرتبط: ۱۸مهارت ارتباطی مؤثر در محیط کار که شما را به موفقیت شغلی می‌رساند
۲ـ تا می‌توانید عزت نفس یا احساس خود ارزشمندی را در خودتان تقویت کنید
به‌هرحال ورود به دنیای مدیریت و رهبری به‌خودی‌خود سخت است. حال اگر به‌عنوان یک خانم بخواهید قدم در این عرصه رقابتی بگذارید این سختی نیز مضاعف می‌گردد. در مواجهه با تمام ناملایمات و شرایط دشوار و بحرانی چیزی که به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب و تصمیم‌گیری را داشته باشید، عزت نفس است.
تقویت قابلیت‌ها، مهارت‌های شغلی، دانش تخصصی مرتبط به حوزه کسب‌وکارتان و پذیرش تمام جنبه‌های مثبت و منفی شخصیتتان و تلاش برای بهبود آن‌ها همه و همه شما را به یک مدیر خانم قدرتمند تبدیل می‌کند که به‌راحتی جا نمی‌زند و ثابت قدم به مسیرش ادامه می‌دهد.
۳ـ برقراری ارتباط به شکلی مؤثر را بیاموزید
بدون شک قرار گرفتن در جایگاه مدیریت همواره به معنای فریاد زدن و دستور دادن نیست. شناخت تیپ‌های شخصیتی گوناگون و آشنایی با انواع مدل‌های رفتاری شما را به فردی ماهر در ایجاد تعاملات سازنده تبدیل می‌کند.
اینکه بتوانید منطبق بر ارزش‌های خود و سازمان دیگران را در مسیر موفقیت کسب‌وکارتان هدایت کنید چندان کار پیچیده‌ای نیست. تنها کافی است با تقویت مهارت‌های مذاکره روش اثرگذاری بر هر فردی را بیاموزید و با هر یک از کارمندانتان به نحوی منحصربه‌فرد وارد ارتباط شوید.
۴ـ همدلی کردن و گوش دادن فعال را به ارکان اصلی سبک مدیریت خود تبدیل کنید
به‌طورکلی مهارت همدلی کردن و گوش دادن فعال مزیت مهم مدیران خانم در مقایسه با مردان هم‌رده خود است. اغلب اوقات مدیران علی‌الخصوص مدیران کم‌تجربه چنین تصور می‌کنند به دلیل اینکه در جایگاهی بالاتر نسبت به سایر افراد قرار گرفته‌اند دیگر لزومی ندارد که خارج از روابط رسمی و کاری با کارکنانشان به گفتگو بنشینند. یادتان نرود که دغدغه‌ها و مشکلات شخصی ممکن است کارایی و بهره‌وری کارکنان را به طرز چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد.
هیچ اشکالی ندارد اوقاتی را به برگزاری جلسه دوستانه اختصاص دهید. تا با کمک و همفکری یکدیگر مشکلات احتمالی را به بهترین شکل ممکن حل‌وفصل کنید. البته به‌شرط اینکه این دو مهارت را به نحو احسن آموخته باشید.
مطلب مرتبط: مهارت گوش دادن فعال چیست؟
۵ـ هوش هیجانی بالا یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت شماست
به‌عنوان یک مدیر خانم هوش هیجانی بسیار در چگونگی مدیریتتان اثرگذار است. مدیران با هوش هیجانی بالا هیچ‌گونه واهمه‌ای از ابراز احساسات و هیجانات خود ندارند. رشد و ارتقا کارمندان و فراهم کردن بسترهایی برای شنیدن نگرانی‌ها و دغدغه‌های ذهنی کارکنان اولویت کار آن‌هاست. مدیران موفق مشوق‌های خوبی هستند و همیشه حواسشان به دستاوردها و اقدامات مؤثر و کوچک و بزرگ کارمندان است. چراکه آن‌ها به‌خوبی می‌دانند ایجاد حال خوب و انتقال حس ارزشمندی و تأثیرگذار بودن، انگیزه‌ی کارمندان را به طرز قابل‌ملاحظه‌ای بالا می‌برد.
توانمندی آن‌ها در کنترل تکانه‌ها و داشتن انعطاف‌پذیری بالا منجر به این می‌شود که بتوانند ارتباطات مؤثری را با زیردستان خود برقرار کنند. هوش هیجانی به رهبران کسبوکار این امکان را می‌دهد که محیطی پویا و صمیمی را برای کارمندان مهیا نموده تا آن‌ها با انگیزه و لذت بالاتری، بیشترین ساعات عمرشان را در آنجا سپری کنند.
مطلب مرتبط: نشانه‌های هوش هیجانی رهبران کسبوکار
با ۶ مدیر زن موفق و تأثیرگذار در دنیا آشنا شوید
به‌محض اینکه صحبت از مدیران موفق و ثروتمند می‌شود ناخودآگاه تمام ذهن‌ها به سمت مردان نام‌آشنا حوزه کسبوکار می‌روند. بااینکه تا به امروز علی‌رغم تمام موانع و نابرابری‌های شغلی و اجتماعی مدیران خانم بسیاری توانسته‌اند جایگاهی مطلوب و ممتاز در بازار کسبوکار برسند. به‌طور مثال:
- آیرن روسنفلد: مدیر شرکت هرشیز که بعد از «نستله» و «پپسی» سومین شرکت مطرح جهان در این زمینه است.
- چینی رومتی: کارآفرین و مدیرعامل اجرایی و رئیس هیئت‌مدیره شرکت IBM
- ایندرا نویی: مدیرعامل اجرایی و رئیس هیئت‌مدیره شرکت «پپسی کو» دومین کمپانی تولیدکننده نوشیدنی و مواد غذایی
- مری بارا: مدیرعامل اجرایی شرکت «جنرال موتورز». او اولین زنی است که تاکنون به جایگاه ریاست یکی از اصلی‌ترین خودروسازی‌های جهان رسیده است.
- انوشه انصاری: بنیان‌گذار شرکت Prodea Systems اولین خانم و چهارمین مسافر فضا بود که هزینه سفرش را خودش پرداخت نمود.
- گلی عامری: دیپلمات و تاجر ایرانی-آمریکایی و مدیرعامل Global Engagement
حرف آخر
بدون شک حضور مدیران خانم در کسب‌وکارهای مختلف یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های توسعه جوامع است. بودن در منصب مدیریت در جامعه ما شاید به‌نوعی عبور کردن از هفت‌خان رستم است. چراکه مدیران خانم علاوه بر اینکه باید هرروزه در تلاش برای حل‌وفصل مشکلات سازمانی و مسائل مرتبط با کسب‌وکارشان باشند مجبورند تا با این قبیل موانع فرهنگی نیز دست‌وپنجه نرم کنند.
درهرصورت چه بخواهیم چه نخواهیم آینده‌ی اقتصاد ما در گرو برابری جنسیتی و افزایش حضور مؤثر زنان در حوزه کسبوکار خواهد بود.
پیشنهاد: نشانه‌های ضعف در مدیریت و چگونگی تبدیل آن‌ها به نقاط قوت
