اصلا همدلی سازمانی به چه معناست؟ چرا همدلی با کارکنان ابزاری نیرومند برای مدیران منابع انسانی است؟ آیا همدلی سازمانی از قدرت و اقتدار یک مدیر می‌کاهد؟ همدلی با کارکنان چه مزایایی برای شما به‌همراه دارد؟ اگر به‌دنبال یافتن پاسخ این سؤالات هستید در ادامه مقاله با ما همراه شوید. همه افراد شاغل به‌خوبی میدانند که روزانه حداقل ۸ ساعت حضور در محیط کار، تاچه‌حد باعث خستگی روحی و جسمی آن‌ها می‌شود. در این بین، اگر فرد درحال دست‌وپنجه نرم کردن با برخی مشکلات شخصی هم باشد از میزان تمرکز و اثربخشی او نیز به‌شدت کاسته خواهد شد.
ازهمین‌رو، برخی از مفاهیم در میان مدیران و کارکنان هر سازمان وجود دارند که باعث افزایش رضایت شغلی و همچنین بالا رفتن انگیزه کارکنان می‌شود. همدلی سازمانی یکی از همان مفاهیم باارزشی است که در دسته‌بندی علم مدیریت منابع انسانی جای دارد و در ادامه مقاله راجع‌به آن به‌طورمفصل خواهیم گفت. همراه قطبینو باشید.
همدلی سازمانی به چه معناست؟
قبل از آشنایی با مفهوم همدلی سازمانی بایستی با مفهوم همدلی آشنا شویم. همدلی به‌معنای درک دنیای شخصی طرف مقابل انگار که دنیای خودتان است و البته قید انگار مهم است و نباید از بین برود. همدلی یعنی حس کردن خشم، ترس و سردرگمیِ فرد مقابل؛ چنانکه انگار حس خودتان بوده؛ بدون اینکه خشمگین شده، بترسید، یا اینکه سردرگم شوید.
می‌توانیم بگوییم همدلی یعنی اینکه به شکلی به دنیای اطراف نگاه کنیم که انگار از چشم فرد دیگری به‌جهان می‌نگریم. همدلی یعنی اینکه به درون وجود من بیایی و بکوشی به نیابت من و از طرف من، درون من را جست‌وجو کنی و دنیای اطراف را آنچنان که من می‌بینیم، ببینی و بفهمی.
همدلی سازمانی از موضوعات پیچیده‌ای است که تحقیقات گسترده‌ای هم راجع‌به آن انجام شده است. به‌طورکلی همدلی، نقشی اساسی در بهبود ارتباطات میان انسان‌ها داشته و دارای ماهیتی مثبت و سازنده است. در همین راستا، همدلی با کارکنان باعث شکل‌گیری همکاری و اتحاد درون سازمان می‌شود و مانع ایجاد تعارضات و انزوای کارکنان خواهد شد.
همدلی یا Empaty توانایی درک هیجانات و احساسات افراد است.
هرچند این درک کردن بایستی همراه با توجه کردن نسبت به احساسات طرف مقابل باشد و بتوانید موضوعات را از همان زاویه‌ای که دیگری به آن می‌نگرد، نگاه کنید. در مباحث سازمانی، بیشتر به همدلی از سوی مدیران اشاره می‌شود. درحالی‌که همدلی سازمانی، بایستی هم در میان کارکنان و هم در رابطه میان مدیر و کارمند وجود داشته باشد. درنتیجه نباید پای‌بندی به آن را محدود به مدیران دانست.
همدلی سازمانی مهارتی است که با استفاده از آن به‌راحتی می‌توانید خود را به جای دیگران فرض کنید. همدلی با کارکنان به‌مرور، از ما یک رهبر یا یک مدیر خبره می‌سازد. اگر برای شناخت و درک دیگران و کشف رفتارها زمان بگذارید، بهتر می‌توانید اطرافیانتان را مدیریت و کنترل کنید و اگر نقش مدیریت مجموعه را ندارید، بدون شک یک کارمند حرفه‌ای‌تر خواهید بود و در شناخت و خواسته‌های مشتریان توانمندتر عمل خواهید کرد.
مطلب مرتبط: حدومرزهای صمیمیت در محیط کار؛ بررسی مزایا و معایب ارتباط صمیمانه با کارمندان
چرا همدلی با کارکنان مهارتی ضروری برای مشاغل موفق است؟
اکثر مدیران روزی خودشان هم کارمند بوده‌اند. آیا تابه‌حال اشتباهی انجام داده‌اید که به‌خاطر آن توبیخ شده باشید؟ آیا تابه‌حال به‌خاطر توبیخ و عدم همدلی مدیرتان از او انتقام گرفته‌اید؟ هنوز هم احساس بدی که از توبیخ شدن تجربه کردید را به یاد می‌آورید؟
به باور پروفسور «آدام گرنت»، استاد مدرسه کسب‌و‌کار «وارتون»، سرزنش یا تحقیر یک کارمند در مقابل دیگران بلایی است که نهایتا دامان خودتان را خواهد گرفت. او هرگز رفتار تحقیرآمیز شما را فراموش نخواهد کرد و اگر پس از مدتی به کمک او نیاز پیدا کردید، ممکن است دیگر مثل سابق خالصانه به شما کمک نکند. «مقابله به مثل» یکی از قوانین زندگی اجتماعی است.
کارمندان یک مدیر قابل اعتماد را بیشتر دوست دارند و از نظر آن‌ها دلسوزی یکی از ویژگی‌های اصلی یک مدیر قابل اعتماد است. به بیان ساده‌تر، بر اساس نتایج تحقیقات هنگام برخورد با یک مدیر مهربان، مغز شما به‌طور اتوماتیک به شما فرمان می‌دهد تا واکنش مثبت نشان دهید. پس موارد زیر از مزایای همدلی سازمانی یا همان همدلی با کارکنان است:
۱ـ اعتمادسازی و کسب نتایج بهتر:
کارمندانی که به مدیر خود اعتماد دارند در محیط کار عملکرد بهتری دارند و در این بازی همه برنده‌اند. جیمز دوتی که مدیر مرکز تحقیقات و آموزش نوع‌دوستی دانشگاه استنفورد نیز است، خاطره اولین تجربه‌اش از حضور در اتاق جراحی را به‌یاد می‌آورد: «آن‌قدر استرس داشتم که عرق از سر و صورتم می‌ریخت. ناغافل، یک قطره عرق از صورتم روی وسایل چکید. جراحی ساده‌ای بود و خطری زندگی بیمار را تهدید نمی‌کرد. اما پزشک جراح که یکی از مشهورترین جراحان آن دوران بود، با دیدن این صحنه به‌شدت خشمگین شد و مرا از اتاق عمل بیرون کرد.
به‌خاطر دارم که آن روز از بیمارستان تا خانه را پیاده رفتم و گریه کردم. انگار شخصیتم تخریب شده بود.» سال‌ها از آن روز می‌گذرد. اما جیمز که حالا جراحی باتجربه است، هنوز تلخی آن را از یاد نبرده. کارشناسان معتقدند که هر چه با کارمندی که مرتکب اشتباهی شده است بیشتر احساس همدلی کنید و همدلی با کارکنانتان بالاتر باشد، به نتایج بهتری دست خواهید یافت. همدلی یک مهارت است و ابراز همدلی باعث می‌شود تا کارمندان بیشتر به شما اعتماد کنند.
۲ـ افزایش وفاداری کارکنان:
تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی صحبت از وفاداری کارکنان در میان باشد، محیط دوستانه و همدلی با کارکنان عامل مؤثرتری است تا میزان درآمد. این به آن معناست که برای جلب وفاداری و اعتماد کارکنان اگر آن‌ها را درک کنید به نتایج بهتری خواهید رسید.
مطالعات «جاناتان هایت» از دانشگاه نیویورک نشان داده است که هرچه رهبران یک سازمان نسبت به کارکنان خود دلسوزتر و مهربان‌تر باشند، میزان وفاداری کارکنان نسبت به آن‌ها بیشتر است. فراموش نکنید که احساسات مثبت به‌سرعت میان افراد سرایت می‌کنند و به این ترتیب چیزی نخواهد گذشت که روابط درون سازمانی شما بر پایه اعتماد متقابل شکل خواهد گرفت. از سوی دیگر، ابراز خشم یا ناامیدی هنگام برخورد با یک کارمند خاطی، باعث می‌شود تا او از شما فاصله بگیرد.
اما چه می‌شد اگر پزشک جراح در اتاق عمل، با جیمز برخورد مناسب‌تری داشت؟ جیمز پاسخ می‌دهد: «اگر به‌جای ابراز خشم و تحقیر من جلوی چشم دیگران، با لحن آرام‌تری سخن می‌گفت، گفته‌هایش تأثیر بیشتری روی من می‌گذاشت. نحوه بیان یک مطلب عامل مهمی است و گاهی بیان یک موضوع با لحنی آرام می‌تواند جادو کند.» می‌توانست بگوید: «گوش کن مرد جوان! تو محیط جراحی را آلوده کردی. می‌دانم که این اولین تجربه توست و احتمالا فشار زیادی را تحمل می‌کنی. اما اگر می‌خواهی یک جراح موفق باشی، باید به خود مسلط شوی. شاید بهتر باشد چند دقیقه اتاق را ترک کنی تا آرامش خود را دوباره به‌دست بیاوری. کلاهت را جوری روی سرت بگذار که عرق روی پیشانی‌ات نچکد. برخورد پرخاشگرانه با کارمندان نه‌تنها آن‌ها را نسبت به شما بی‌اعتماد می‌کند، بلکه خلاقیت آن‌ها نیز تحت تأثیر محیط پراسترسی که شما ایجاد کرده‌اید، به‌شدت کاهش می‌یابد.
مطلب مرتبط: ۸ استراتژی افزایش وفاداری کارکنان به سازمان
۳ـ افزایش انگیزه و خلاقیت در محیط کار:
به باور جیمز، در محیط‌های پراسترس که کارمندان از مدیر خود می‌هراسند، ابتکار عمل و انگیزه‌ای وجود ندارد. بر اساس شواهد به‌دست آمده در تحقیقات عصب‌شناسی، در چنین محیط‌هایی افراد احساس می‌کنند در خطرند و سیستم کنترل هیجانات آن‌ها به‌سرعت واکنش نشان می‌دهد. درنتیجه، خلاقیت و بازدهی افراد به‌کمترین میزان خود می‌رسد. جیمز در ادامه می‌گوید: «اگر کارمند خود را تحقیر کنید، او از ترس اینکه مبادا در آینده دوباره مرتکب خطا شود، دیگر دست به ریسک نخواهد زد. به‌عبارت‌دیگر شما تنها با یک رفتار، الگوی رفتاری کارمند خود را تغییر می‌دهید. لازمه یادگیری و ابتکار عمل، آزمودن و خطا کردن است. کسی که اشتباه نکند، چیزی یاد نمی‌گیرد.»
او در ادامه با اشاره به نتایج تحقیقات «فیونا لی» از دانشگاه میشیگان تأکید می‌کند که ایجاد محیطی امن و بی‌وحشت برای کارکنان، برای شکوفایی خلاقیت آن‌ها امری ضروری است.
۴ـ اقتدار و قدرت شما به نحو مطلوبی حفظ می‌شود:
البته گاه عصبانی شدن کاملا طبیعی است. مطالعات نشان داده‌اند که ابراز خشم دارای مزایایی نیز هست. مثلا اگر خشم خود را ابراز کنید، قدرتمندتر به‌نظر می‌رسید و دیگران از شما حساب خواهند برد. از سوی دیگر با ابراز عصبانیت می‌توانید دربرابر کسی که به شما ظلم کرده بایستید و حق خود را بگیرید. اما اگر به‌عنوان یک مدیر نتوانید خود را کنترل کنید و دائما از کوره در بروید، دیدگاه کارکنان نسبت به شما منفی خواهد شد.
مطلب مرتبط: بهترین روش‌های ارتباط با کارمندان چیست؟
۵ـ همدلی با کارکنان بهترین روش برای حل مشکلات است:
یکی از عناصر کلیدی کار تیمی، همدلی است. مذاکره و اختلاف‌نظر با افرادی که درباره راه‌حل مشکلات، ایده‌های متفاوتی دارند، اجتناب ناپذیر است. اگر واقعا بتوانید دیگران را درک کنید و با آن‌ها همدلی داشته باشید، این درگیری‌ها و اختلاف نظرها خیلی راحت‌تر قابل حل خواهند بود.
مطلب مرتبط: ۱۰ استراتژی کاربردی مهارت حل اختلاف در محیط کار
۶ـ افزایش تعامل سازنده میان مدیران و کارمندان:
ارتباطات مستقیم و چهره‌به‌چهره بین مدیران عالی و زیردستان، نشانه توسعه و وابستگی نگرش ارتباطی است. تصمیم برای افزایش تعاملات میان مدیریت و کارکنان باعث بهره‌برداری از دانش موجود در سطح پایین سازمان و کارکنان می‌شود. اغلب کارکنان دارای ایده‌های خوبی درباره‌ی عملکرد سازمان هستند که آن‌ها را بیان می‌کنند. در سازمان‌هایی که تعامل بین مدیریت و کارکنان وجود دارد و همدلی سازمانی بالاست هر دو گروه به‌طور باز درباره‌ی کیفیت و بهره‌وری بحث و گفت‌وگو کرده و نظرات خود را بیان می‌نمایند.
در برخی سازمان‌ها مدیران عالی به‌طور غیررسمی از حوزه‌های کاری بازدید کرده و بدین وسیله فیدبک‌هایی راجع‌به بهبود فرآیند کار از کارکنان به‌دست می آورند. به‌علاوه در این نگرش پایین به بالا، کارکنان به‌طور باز به گفت‌وگو درباره‌ی وظایف مختلف می‌پردازند و همدلی با کارکنان به‌شدت بالاست.
مطلب مرتبط: ۱۸ مهارت ارتباطی مؤثر در محیط کار که شما را به موفقیت شغلی می‌رساند
پس حالا به من بگویید که مدیریت به روش سنتی را ترجیح می‌دهید یا مدیریت مدرن؟ قبول دارید که روانشناسی به تأثیرگذاری و قدرتمند شدن شیوه‌های مدیریتی کمک کرده است؟ آیا اگر از کارمند شما خطایی سر زد، می‌توانید او را درک کرده و از تنبیه او صرف‌نظر کنید؟ اگر مدیریت مدرن را انتخاب کرده‌اید رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کنند تا از بحران ناشی از اشتباهات کارکنان با موفقیت عبور کنید. از طرفی اگر کارمند هستید با روش همدلی سازمانی آشنا خواهید شد و پله‌های موفقیت را سریع‌تر طی خواهید کرد.
چگونه همدلی با کارکنان را به تأثیرگذارترین روش ممکن انجام دهیم؟
کمی تأمل کنید و سریع واکنش نشان ندهید:
نخستین گام همدلی سازمانی کنترل احساسات و هیجانات است. کمی به خودتان زمان بدهید و سعی کنید خشم خود را کنترل کنید. این به شما کمک می‌کند تا واکنشی منطقی و عاقلانه نشان دهید. سپس می‌توانید موقعیت را خوب بررسی کنید و برای حل مسئله یک رویکرد مناسب برگزینید.
مطلب مرتبط: ۱۶ تکنیک ضروری برای مهار و کنترل خشم در محیط کار
خودتان را جای کارمندتان بگذارید:
اگر کمی به خودتان زمان دهید و جوانب مختلف را بررسی کنید می‌توانید به‌خوبی با کارمندتان همدلی کنید. تلاش کنید به خود مسلط شوید و با کارمند خود با آرامش برخورد نمایید. کارمند خود را سرزنش یا تحقیر نکنید. درعوض تمام حواس خود را متمرکز کنید تا مشکل پیش آمده را حل نمایید. این حرکت برای کارمند شما درس بزرگی است. شما باید زاویه دید خود را تغییر دهید و سعی کنید خود را جای کارمندتان بگذارید.
این یک مهارت است که به کمک آن می‌توانید ابعاد پنهان یک مسئله را کشف کرده و مشکلات ارتباطی خود با سایرین را حل کنید. البته اگر در موضع قدرت باشید، به‌سختی می‌توانید با دیگران احساس همدلی کنید. بنابراین به‌عنوان یک مدیر لازم است که به درجه‌ای از خودآگاهی دست یابید تا بتوانید احساسات و انگیزه‌های اطرافیان را بهتر درک کنید. اما قبل از همه این‌ها باید خودتان را بشناسید.
شما تابه‌حال تست رفتارشناسی دیسک را انجام داده‌اید؟ تمایل به حفظ قدرت چقدر در شما بالاست؟ قبل‌ازاینکه همدلی با کارکنان را تمرین کنید پیشنهاد می‌دهیم این تست را انجام داده و با شناخت کامل خود در جهت بهبود توانایی همدلی سازمانی قدم بردارید. به‌طورمثال اگر شما D بالایی در تست دیسک داشته باشید ممکن است در همدلی به مشکل بخورید.
ورود به تست رفتارشناسی دیسک DISC
انعطاف‌پذیری و احترام را فراموش نکنید:
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ صورت گرفت، بیش از ۹۰ درصد کارکنان بر این باورند که رفتارهای زیر در همدلی سازمانی مهم هستند:
- زمانی را برای هر کارمند به‌صورت جداگانه برای گفت‌وگو درباره مسائل کاری درنظر بگیرید.
- نیاز کارمندان به انعطاف‌پذیری در کار برای رسیدگی به مسائل شخصی، خانوادگی و پزشکی را درک کنید.
تیم‌هایی که اساس آن‌ها بر همدلی سازمانی استوار است، معمولا مولدتر هستند. اگر قرار باشد در یک تیم وظایف به‌بهترین شکل ممکن و مؤثرتر انجام شوند، نیازی نیست که تک‌تک اعضای گروه هوش سرشاری داشته باشند، بلکه آن‌ها باید به‌خوبی به مهارت‌های ارتباط اجتماعی مسلط باشند و بتوانند با اطرافیان خود ارتباط مؤثر برقرار کنند. محققان این حوزه، مهارت‌های اجتماعی را با آزمون (توانایی تشخیص احساسات در دیگران) بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که این موضوع بسیار شبیه به همدلی سازمانی است و تفاوتی با آن ندارد.
بنابراین اگر شما به‌عنوان یک رهبر قصد استخدام کارمندان جدید را دارید، باید به‌دنبال کسانی که به مهارت برقراری ارتباط و همدلی سازمانی مسلط هستند، باشید و نه صرفا کارمندان باهوش! همان‌طورکه گفتیم همدلی سازمانی باید هم از سمت مدیران و هم کارکنان انجام شود. پس اگر کارمندان همدل داشته باشید توانمندی سازمان شما بسیار افزایش خواهد یافت. اما چطور به این توانایی کارمندان خود پی ببریم؟ جواب بسیار ساده و در دسترس است. کافی است به میزان هوش هیجانی آن‌ها پی ببرید. میزان هوش هیجانی توانایی همدلی یک کارمند را نشان می‌دهد. برای این کار انجام تست هوش هیجانی بار-ان Bar_On پیشنهاد می‌شود. این تست را به‌راحتی و به‌صورت آنلاین در قطبینو می‌توانید انجام دهید. حتی خودتان هم می‌توانید آن را انجام دهید و به میزان همدلی با کارکنان در خود پی ببرید.
ورود به تست هوش هیجانی بار-ان Bar_On
به‌موقع به کارکنانتان بازخورد دهید:
هرچند مفهوم قدردانی بیشتر درمورد مدیران سطوح بالای سازمان‌ها صدق می‌کند. اما اگر شما یک کارمند ساده هم باشید، لازم است به‌منظور تقویت همدلی سازمانی، در قبال کوچک‌ترین کارهایی که از جانب همکارانتان انجام می‌شود، تشکر و قدردانی کنید. قدردانی کردن نشانه رشد شخصیتی شماست و احترام به فرد مقابلتان را می‌رساند.
مطلب مرتبط: ۱۲ روش ارائه بازخورد مؤثر به کارکنان برای افزایش بهره‌وری آن‌ها
زبان بدن مناسب را بیاموزید:
زبان بدن و قانون ۹۳ درصد را هیچ‌گاه از یاد نبرید. (هنگام انتقال یک حس، پیام یا هیجان، طرف مقابلتان فقط ۷ درصد آن را از طریق گفتار و کلام دریافت می‌کند و ۹۳ درصد آن را از طریق زبان بدنتان درک می کند. بنابراین با زبان بدنتان آشنا شوید و آن را بهبود ببخشید.)
صمیمیت را افزایش دهید:
جلساتی برگزار کنید که در آن سخنی از کار و مسائل سازمان نباشد. به تبادل تجربیات و گفت‌وگو درمورد موضوعات مفید اما غیرکاری بپردازید.
یکدیگر را همان‌گونه که هستید بپذیرید:
به سبک شخصی افراد در کار کردن احترام بگذارید. (اگر همکارتان درونگرا است، به اجبار او را به ارتباطات و جلسات غیرضروری سازمانی نکشانید.)
هنر خوب گوش کردن را بیاموزید:
گوش دادن فعال بهترین راه درک و همدلی با کارکنان و همدلی سازمانی است که باید آن را بیاموزید.
مطلب مرتبط: مهارت گوش دادن فعال چیست؟
صبور باشید:
دربرابر بروز رفتارهای غیرمنطقی همکاران همچون خشم ناگهانی، صبور باشید و به‌سرعت آن‌ها را قضاوت نکنید. ممکن است در بخشی از زندگی خود دچار مشکل باشند و شما از آن مطلع نباشید.
تفاوت همدلی با همدردی را بیاموزید:
ما به‌دنبال همدلی با کارکنان هستیم نه همدردی. اکثر نویسندگان در زمینه‌ی مدیریت و هوش هیجانی ترجیح می‌دهند به‌جای همدلی شناختی و همدلی احساسی، از دو اصطلاح همدلی و همدردی استفاده کنند. دغدغه‌ی اصلی ما همدردی نیست:
- ما نمی‌خواهیم به مدیری که حقوق کارمندان خود را نداده است، بگوییم خودت حقوق نگیر تا حس همدردی‌ات تقویت شود.
- به یک پزشک بگوییم خودت تک‌تک بیماری‌ها را تجربه کن، تا توانایی همدردی‌ات افزایش یابد.
- بگوییم قاضی که خود جرمی انجام نداده باشد، هرگز نمی‌تواند همدردی کند و از این منظر، قاضی ضعیفی است.
تقریباً هرچه در کتاب‌های مدیریت، هوش هیجانی و کاریزما درباره‌ی همدلی می‌بینید به جنبه شناختی (Cognitive) آن پرداخته‌اند. پس لطفا همدلی را با همدردی اشتباه نگیرید.
سخن آخر
ارتباط، ابزاری ضروری است که از طریق آن به مقاصد خود دست می‌یابیم و بدین دلیل جنبه پاداش‌دهنده پیدا می‌کند. تعاملات مثبت به سلامت کارکنان یک سازمان می‌انجامد. سلامت کارکنان حتی موجب افزایش کیفیت خدمات‌رسانی و رضایت مشتریان نیز می‌شود. به‌هرحال کارمندان باید متوجه شوند که اشتباه آن‌ها ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد اما تحقیر و سرزنش راه درستی نیست.
اگر با کارکنان خود مهربان باشید، انگیزه آن‌ها برای پیشرفت بیشتر می‌شود و چیزی نمی‌گذرد که مهربانی شما به شما بازمی‌گردد. ازطرفی کارمندانی که همدلی بالایی دارند قطعا ارتباطات گسترده‌تر و مؤثرتری برقرار می‌کنند. آن‌ها به‌واسطه همدلی بالای خود حتی با مدیریت هم همدلی دارند و برای بهبود و پیشرفت کار او همانند کار خود تلاش می‌کنند. در این مقاله سعی کردیم درباره همدلی با کارکنان و همدلی سازمانی صحبت کنیم. به‌نظر شما همدلی سازمانی چه مزایای دیگری دارد و چگونه می توان آن را افزایش داد؟ آیا شما به‌عنوان یک مدیر همدلی با کارکنان را قبول دارید؟
