آیا تابه‌حال در محیط کاری دچار آزار و اذیت شده‌اید؟ آیا تعریف دقیق و مشخصی از آزار جنسی دارید؟ آیا می‌دانید که آزار و اذیت در محیط کاری چه شکل و شمایلی دارد یا شامل چه رفتارهایی می‌شود؟ برخلاف تصور برخی از افراد آزار جنسی تنها شامل تعرض جنسی نیست. هرگونه کلام نامربوط و ناخوشایند که ماهیت جنسی داشته باشد، جزء این نوع آزار به‌حساب می‌آید. این نوع اذیت‌ها ممکن است به مدل‌های مختلف و شیوه‌های متفاوتی بروز کنند. لمس کردن عمدی بدن افراد، رعایت نکردن فاصله و نزدیکی بیش‌ازحد در هنگام صحبت، حرکات دور از شخصیت و نگاه‌های شهوت‌آلود نمونه‌های بارز این نوع آزارها است.
اذیت و آزار در محیط کاری علاوه بر اینکه بر روح و روان کارمند تأثیر می‌گذارد و کارایی فرد را پایین می‌آورد، امری خارج از عرف و غیرقانونی است. رفتارهای نادرست یک کارمند و تأثیرات سوء آن بر سایر کارمندان موضوعی است که ممکن است دغدغه‌ی ذهنی تمام صاحبان کسب‌وکار و مدیران باشد.
با توجه به فرهنگ شرقی و فرهنگ حاکم در جامعه ما بحث «آبرو» سبب شده است که بسیاری از افرادی که قربانی تجاوز شده‌اند، نتوانند از این مورد شکایت کنند و تا پایان عمر، سنگینی این تجربه تلخ را به همراه داشته باشند.
قربانیان آزار جنسی باید چه اقداماتی انجام دهند؟
همان‌طور که می‌دانید افرادی که قربانی آزار جنسی شده‌اند مستعد افسردگی و گوشه‌گیر شدن هستند و دلیل آن هم ترس، اضطراب، نگرانی و… ناشی از آن است. آسیب‌ها و عواقبی که ممکن است گریبان گیر قربانیان شود، کاملا جدی و غیرقابل‌تصور بوده و تمام روابط او ازجمله روابط فردی، اجتماعی و کاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. گاهی افراد به دلیل شوک و ترس ممکن است هیچ اقدامی انجام ندهند. در این صورت جهت پیشگیری از اتفاقات ناگوار لازم است شخص قربانی برخی اقدامات را انجام دهد. در زیر به تعدادی از این اقدامات اشاره خواهد شد.
به‌هیچ‌عنوان سکوت نکنید.
سکوت کردن و اطلاع ندادن آزار جنسی توسط قربانیان سبب می‌شود که فرد متجاوز حریص‌تر شده و از این سکوت سوءاستفاده کند. فرد متجاوز به دلیل اینکه شخصی متوجه عمل او نمی‌شود در این امر کثیف پیشروی می‌کند. در این شرایط ممکن است افراد زیادی را قربانی خود کند.
آزار جنسی را گزارش کنید.
در اکثریت سازمان‌ها و ارگان‌ها دستورالعمل و قانونی در رابطه با تعرض جنسی وجود دارد که بخش منابع انسانی مسئول رسیدگی و برخورد با آن است. اگر شخصی در محیط کاری به هر طریقی مورد تعرض قرار گرفت. باید بلافاصله به مسئول مربوطه اطلاع دهد و درخواست کمک نماید. یا حتی به همکاران صمیمی و دوستان خود در محیط کاری گزارش دهد. بهتر است این نوع گزارش‌ها به‌صورت کتبی و مستند باشند.
مطلب مرتبط: چرا باید در محیط کار دوست صمیمی داشته باشیم؟
با پلیس تماس بگیرید.
قربانی آزار جنسی شدن در محیط کاری موضوعی است که نباید در برابر آن سکوت کرد. درصورتی‌که افراد مورد این نوع تعرض‌ها قرار گیرند. باید بدون ترک محل با پلیس تماس گرفته و گزارش دهند. ترک محل سبب می‌شود که نیروهای پلیس شواهدی را که علیه فرد متجاوز وجود دارند، از دست بدهند. پلیس معمولا بلافاصله بعد از حضور در محل از بدن و لباس قربانی نمونه‌برداری می‌کند.
به روانشناس مراجعه کنید.
مورد تجاوز قرار گرفتن سبب می‌شود که شخص دچار افسردگی، اضطراب و ترس از برقراری رابطه جنسی یا ازدواج شود. مطمئنا تأثیری که این اتفاق بر روح و روان فرد خواهد گذاشت غیرقابل‌تصور خواهد بود. این‌گونه تألمات روحی تنها به کمک روانشناس و افراد متخصص در این حوزه قابل‌حل خواهند بود.
از چه طریقی می‌توانیم به قربانیان آزار جنسی کمک کنیم؟
تجاوز یا آزار در محیط کاری ممکن است برای هر فردی پیش بیاید. افراد زیادی این درد را در خود یا همسر و حتی خواهر و برادر خود حس کرده‌اند. یقینا چنین حوادثی آثار مخربی بر روی روابط خواهند داشت. حتی ممکن است حس سرخوردگی یا حس انتقام را در افراد ایجاد کند. اگر عزیزانتان دچار آزار جنسی شدند. بهترین راه برای کمک به آن‌ها درک و حمایت شماست. اینکه به عزیزتان این حس را القا کنید که هنوز هم دوستش دارید و به او بفهمانید که می‌دانید او مقصر نیست، کمک بسیار بزرگی به قربانی برای فراموش کردن و بهبودش کرده‌اید.
به او اجازه دهید در صورت تمایل در مورد اتفاقات و حمله‌ها توضیح دهد و هیچ‌گاه نخواهید در این مورد سکوت کند. همچنین می‌توانید از دیگران کمک بگیرید. این امر مانع از تصمیمات هیجانی و لحظه‌ای خواهد شد. به‌طورکلی بهتر است کنارش باشید و به بهترین حالت ممکن و همان‌طور که خودش می‌خواهد، حمایتش کنید.
مطلب مرتبط: با هیجانات منفی چیکار کنیم؟
۶ توصیه برای پیشگیری و مقابله با آزار جنسی در محیط کار
۱ـ برای مقابله با هرگونه بدرفتاری تعهد دهید.
برای پیشگیری از تعرض جنسی در محیط کاری باید بر رفتارهایی که دوست دارید در محیط سازمان رواج پیدا کنند تأکید کنید. هیچ‌گاه بر رفتارهای نادرستی که نباید انجام گیرند تمرکز نکنید. این رفتار به‌نوعی فرهنگ‌سازی نیز به‌حساب می‌آید و کارمندان را به سمت احترام و رفتارهای صحیح هدایت می‌کند. کلیشه‌ها را دور و مسیر اصلی را نشان می‌دهد. توماس می‌گوید: «مشکل، مردان نیستند. مشکل سوگیری است. زنان هم ممکن است در مورد بعضی از سوگیری‌های متداول نسبت به زنان دیگر به همین اندازه خطرناک باشند.»
مطلب مرتبط: مقاله رفتارهای نادرست یک کارمند بد و تأثیر آن بر سایر کارمندان
۲ـ افراد را به پاسخگویی تشویق کنید.
آسیب فردی و تجاوز جنسی در محیط کار یک مسئله سیستمی است و در هر صنعت و شغلی ممکن است اتفاق بیفتد. زمانی این موضوع کمرنگ خواهد شد که افراد مسئولیت رفتارهای خود را بپذیرند و حاضر به پاسخگویی باشند. این امر در برابر تداوم سوگیری جنسیتی به صنعت خاصی خلاصه نشده و رفته‌رفته باید عملیاتی شود. اینکه در سازمانی این اطمینان و اعتماد به وجود بیاید که منابع انسانی می‌تواند از فرد آسیب‌دیده حمایت کند، از نگرانی قربانیان برای صحبت کردن در این مورد می‌کاهد.
۳ـ روش‌های گوناگونی را جهت اعلام شکایت در نظر بگیرید.
اعلام شکایت در یک سازمان نباید صرفا به یک فرد خاص محدود شود. محدودیت به مدیر و رئیس امری کاملا اشتباه است. زیرا این امکان وجود دارد که همان شخص، فرد خاطی و مزاحم باشد. به همین خاطر در یک شرکت باید دو فرد جدا به‌عنوان مسئول رسیدگی به شکایت‌ها معرفی‌شده باشند. این افراد می‌توانند از بین مدیر، مدیرعامل، مدیریت واحد منابع انسانی یا وکیل و مشاور حقوقی باشند.
۴ـ در مواجهه با فردی که مورد آزار جنسی قرار گرفته همدلی کنید و رفتاری منطقی داشته باشید.
ثبت اتفاقات با جزئیات تمام، موردی است که باید به‌طور دقیق و منطقی انجام گیرد. این اتفاق توسط کارفرما و پس از تکمیل ثبت شکایات و اتمام رسیدگی‌ها انجام می‌گیرد. در ثبت نتیجه‌گیری باید رفتار منطقی دخیل باشد. به این صورت که تمام آسیب‌های وارده و آثار خشونت، میزان اذیت و آزار از طرف ادعای مطرح‌شده مشخص گردد.
مطلب مرتبط: چرا همدلی کردن یک مهارت ضروری برای مدیران منابع انسانی است؟
۵ـ در مورد روابط عاطفی کارمندان سیاست‌های شفافی درنظر بگیرید.
شفاف بودن روابط عاطفی در سازمان‌ها ارتباط مستقیم با سیاست‌های شرکت دارد. برخی شرکت‌ها روابط خارج از ارتباطات کاری را به‌شدت سرکوب می‌کنند تا آسیب‌های آزار جنسی را کاهش دهند. برخی قراردادهایی را بر اساس سیاست‌های شرکت تنظیم می‌نمایند. درصورتی‌که اشخاص بخواهند روابط عاطفی برقرار کنند این قرارداد را امضا می‌کنند که نشان می‌دهد رابطه‌شان بر اساس میل باطنی بوده و تابع قوانین شرکت هستند.
۶ـ مراحل، یافته‌ها و نتایج را با جزئیات بررسی کنید.
شکایاتی که به‌عنوان آزار و اذیت جنسی به مسئول مربوطه منتقل می‌شوند، ممکن است موضوعی برای دادخواه بعدی باشد. به همین علت تمام مراحل باید با جزئیات دقیق و تاریخ‌های دقیق در پرونده درج شود.
سخن نهایی
تعهد و احساس مسئولیت نسبت به کارمندان و ایجاد محیط امن برای آن‌ها مسئله‌ای است که تمام مدیران کم‌وبیش با آن دست‌به‌گریبان هستند. ایجاد محیط امن برای جلوگیری از آزار جنسی توسط کارفرما و مدیران می‌تواند آن‌ها را تا ۲۵درصد کمتر در مسیر شکست قرار دهد. کافی است راهکارهای پیشگیری را بشناسید و محیط کاری خود را به محیطی امن و دوستانه تبدیل کنید.
مطلب مرتبط: مقاله ۱۰ استراتژی کاربردی مهارت حل اختلاف در محیط کار
