در گذشته باور شغلی بر این فرض استوار بود: کارمند هرچه سخت‌کوش‌تر، دیده شدنش در محیط کار بیشتر!
آدم‌ها به‌خصوص پس از عصر رنسانس و انقلاب صنعتی مبتنی بر این باور کوشاتر شدند و تمام انرژی و تمرکز خودشان را بر روی کار گذاشتند. خیلی‌ها معتاد به کار بودند و ساعت‌های زیادی را صرف کارشان می‌کردند اما دیدند که بازدهی کمتری از خیلی از افراد دارند و آن‌طورکه باید و شاید توانمندی‌هایشان در محیط کار دیده نمی‌شود. علت چی بود؟
اصلا بگذارید یک سؤال مهم‌تر بپرسیم:
چرا باید دیده شدن در محل کار برای ما مهم باشد؟ شاید شمایی که در حال خواندن این مقاله هستید در ابتدای مسیر شغلی خود باشید و سابقه کار چندانی هم ندارید. فکر می‌کنید شما باید چه رفتار حرفهای را در محیط کار در پیش بگیرید؟ ما قطبینویی‌‌ها در این مقاله سعی کردیم با آوردن یک سری نکات و زدن مثال‌هایی از مدل‌های رفتاری گوناگون به شما کمک کنیم تا به جواب این سؤالات برسید و بفهمید که چگونه می‌توانید در محل کار جذاب باشید؟
چرا دیده شدن در محیط کار اهمیت دارد؟
اگر فرد باهوش و زرنگی باشید و بتوانید در محل کار خود بدرخشید این می‌تواند فواید کوتاه مدت و بلندمدتی را برای شما به ارمغان بیاورد ازجمله اینکه:
- شما را تبدیل به یک آدم اثرگذار می‌کند و به شما قدرتی می‌دهد که بر عواطف، نظرات و اقدام‌های دیگران بیشتر و راحت‌تر اثرگذاری داشته باشید.
- برای شما فرصت‌های جدیدی برای پیوستن به پروژه‌های سودآور و ثمربخش می‌آفریند.
- ارتباطات و شبکه‌ی کاری شما را تقویت می‌کند.
- به شما معنایی برای انجام دادن در محیط کارتان می‌بخشد.
- و در آخر اینکه دیده شدن جزء عمیق‌ترین احساساتی است که هر کسی دوست دارد آن را تجربه کند.
داشتن رفتار و تفکرات حرفهای به هر فردی کمک می‌کند تا سریع‌تر در محل کارش دیده شود.
مطلب مرتبط: در مقابل رفتار بد همکاران چه واکنشی داشته باشیم؟
حرفهای بودن به چه معناست؟
محال است که شما وارد دنیای شاغلی شده باشید اما به گوشتان مفهوم اخلاق کاری یا رفتار حرفهای در محیط کار نخورده باشد. اما چرا تا این حد برای کارفرماها مهم است که ما حرفهای باشیم؟ شاید شما هم شنیده باشید که می‌گویند فلانی خیلی حرفهای است. این یعنی او مجموعه‌ای از رفتار، اهداف و ویژگی‌هایی دارد که معرف حرفهای بودن اوست و در مقایسه با دیگران مزیتی از خودش نشان داده که باعث دیده شدن او در محیط کار و درخشیدنش شده است.
کارفرماها به دنبال چنین افرادی هستند چراکه آن‌ها دارای قدرت شخصیت و کاریزماتیک هستند و باعث آرامش در محیط کار، پیشبرد سریع کارها و جذب مشتری می‌شوند. درنتیجه سازمان هم می‌تواند از این ویژگی آنان بهره ببرد و پیشرفت کند. اکنون که دانستیم حرفهای بودن در محیط کار مهم است چگونه می‌توانیم آن را در خودمان تقویت کنیم؟ ما در این بخش مواردی را بیان می‌کنیم تا رفتار حرفه‌ای‌تری در سازمان داشته باشید و در ادامه رفتار حرفهای مورد نیاز را در مقابل دو گروه همکاران و رئیسان شرح می‌دهیم.
چطور در محیط کار به فردی حرفهای تبدیل شویم؟
۱ـ صادق باشید.
در محیط کار خود همیشه صراحت عمل و شفافیت داشته باشید و این روش را در مقابل رئیس، همکاران و حتی مشتریان به کار بندید. وقتی صداقت نداشته باشید مسلما دیگران هم به شما اعتماد نمی‌کنند. یکی از مصداق‌های رفتار صادقانه این است که هرگز اطلاعات محرمانه مربوط به مشتریان را با بخش‌های غیرمرتبط و غیرضروری به اشتراک نگذارید. این کار جلوی بسیاری از شایعات، خبرچینی و حاشیه‌ها را می‌گیرد.
۲ـ مسئولیت‌پذیر باشید.
یک مسئولیت‌پذیری تمام و کمال این حس را در دیگران به وجود می‌آورد که اگر کاری را به شما بسپارند دیگر خیالشان راحت است و نیاز مجددی به بازبینی و کنترل کار شما نیست. بنابراین برای دیده شدن در محیط کار، در مقابل وظایف و اقداماتی که انجام می‌دهید مسئول باشید و پیامدهای خوب و بد آن را بپذیرید. اگر کاری به شما محول شده است آن را به دوش همکاران دیگر خود نیندازید و خودتان آن را به سرانجام برسانید.
در صورتی که نکته‌ای را فراموش کردید یا اشتباه انجام دادید مسئولانه درصدد اصلاح آن باشید. اگر نمی‌توانید کاری را که به شما محول شده است در زمان‌بندی مقرر شده به پایان برسانید اطلاع دهید و کمک بگیرید. درصورتی که بخواهیم به موضوع مسئولیت‌پذیری از نگاه تست رفتارشناسی دیسک DISC نگاه کنیم خوب است به این توجه کنیم که ما در قبول مسئولیت و انجام وظایف خود باید تعادل را رعایت کنیم. یعنی این‌طور نباشد که مانند کسانی که بعد رفتاری وظیفه‌گرایی (C) بالایی دارند زیاد از حد کمال‌گرا باشیم و به خودمان فشار آوریم. یا مانند کسانی که بعد رفتاری تأثیرگذاری I بالایی دارند بیش‌ازحد توان خود مسئولیت قبول کنیم و نتوانیم از عهده‌ی آن‌ها بربیاییم چراکه با این کار کسانی را که از ما انتظار بالایی دارند مأیوس می‌کنیم.
۳ـ مدیریت زمان داشته باشید.
اگر به دنبال ارتقا در محیط کار خود هستید به موقع در محل کار خود حاضر شوید و وظایفتان را به موقع انجام دهید. این کار امر نیازمند این است که مدیریت زمان داشته باشید. از بین ابعاد تست دیسک افرادی که بعد رفتاری ثبات در آن‌ها پررنگ است (I) در این مورد مشکل دارند زیرا درست برنامه‌ریزی نمی‌کنند و قبل از تصمیم‌گیری برای هر کاری، بدون چک کردن برنامه‌ها و قرار‌های قبلی خود به دیگران وعده می‌دهند و همیشه زمان کم می‌آورند. همچنین آن‌ها به فردی نیاز دارند که ملاقاتشان را کنترل و به آن‌ها یادآوری کند.
برعکس آن‌هایی که بعد تسلط گرایی (D) بالایی دارند طرفدار سرعت در انجام کارهای خود هستند و هیچ‌وقت زمان خود را تلف نمی‌کنند. برای شما چند پیشنهاد جهت مدیریت زمان بهتر داریم:
- لباس‌ها و کیف اداری خود را از شب قبل آماده کنید.
- شب زودتر بخوابید و ساعت دارای آلارمی برای بیدار شدن تنظیم کنید.
- چند دقیقه زودتر از خانه حرکت کنید.
- برای هر روز کاری خود برنامه داشته باشید، ساعت شروع ملاقات‌ها و جلسات را یادداشت کنید تا فراموش نکنید.
- قبل از رسیدن به محل کار یادداشت‌ها را مرور کنید تا بدانید در طول ساعت کاری چه حجم از آن‌ها را باید انجام دهید.
- سعی کنید ایمیل‌های فوری را در اولین ساعات کاری خود پاسخ دهید تا در جریان روز فراموش نکنید.
- بیهوده وقت تلف نکنید و هیچ‌وقت به بهانه‌ی استراحت، ناهار یا دلایل دیگر از کار خود نزنید.
۴ـ قوانین محل کار خود را بشناسید و به آن‌ها عمل کنید.
در هر شرکتی فرهنگ سازمانی و قوانینی خاص حکم‌فرماست. مشغول کار شدن در هر محیط کاری به معنای قبول و اجرای تمامی قوانین آنجاست. افراد دارای بعد بالای ثبات (S) در تست رفتارشناسی دیسک اغلب به بالادستی‌های خود و قانون‌های جاری احترام گذاشته و از آن‌ها پیروی می‌کنند. شما هم در قدم اول بهتر است قوانین و فرهنگ سازمانی شرکت خود را شناسایی کنید و در قدم بعدی به آن ها احترام بگذارید و متعهد باشید تا بتوانید از هرج‌ومرج جلوگیری کنید.
۵ـ به سبک ظاهری و نوع پوشش خود اهمیت دهید.
ممکن است محل کار شما لباس فرم داشته باشد یا نداشته باشد. درهرحال برای تحت تأثیر قرار دادن مشتریان، همکاران و رئیس خود همیشه به ظاهر خود توجه کنید و مرتب و آراسته و رسمی لباس بپوشید. از پوشیدن لباس‌هایی با تصاویر و عبارات ناشایست، کثیف و شلخته، استفاده از شلوارهای پاره یا لباس‌هایی بسیار تنگ و چسبان و نامناسب دوری کنید.
مطلب مرتبط: چگونه در محیط کار بی‌حاشیه باشیم؟
چطور با همکاران خود درست رفتار کنیم؟
برای شکل‌گیری یک ارتباط مؤدبانه و محترمانه با همکاران خود باید اصولی را در ییش بگیرید تا بتوانید روابط کاری خود را با آن‌ها به بهترین نحو تنظیم کنید. عمل به نکاتی که در ادامه آورده‌ایم می‌تواند برای شما در این زمینه الهام‌بخش و کمک کننده باشد.
به آن‌ها احترام بگذارید.
مهم نیست در سازمان چه سِمَت و منصبی دارید. احترام گذاشتن شما به دیگران یک رفتار حرفهای محسوب می‌شود. این کار باعث ایجاد علاقه و افزایش اعتبار شما نزد دیگران شده و واکسنی پیشگیری کننده برای بروز ناراحتی و تنش‌های غیرقابل کنترل است.
افرادی که دوست دارند بر دیگران سلطه داشته باشند اغلب با طعنه و کنایه با دیگران صحبت می‌کنند و شاید خودشان متوجه نباشند اما به احساسات دیگران لطمه می‌زنند. این افراد باید بدانند که نیازی نیست تا تمام آنچه که به ذهنشان خطور می‌کند یا نظرات و عقیده‌های شخصی خود را در مورد دیگران رک بیان کنند. پس برای خطاب کردن همکارانتان از ادبیات سخیف استفاده نکنید و در صورت اشتباه کردن از عذرخواهی کردن فرار نکنید.
کار تیمی را جدی بگیرید.
تصور کنید با فردی همکار هستید که در محیط کار احساساتش را ابراز نمی‌کند و میل شدیدی دارد تا محیطش را کنترل کند. ازآنجا که بسیار تیزبین است حاضر به پذیرش روش‌های حل مسئله دیگران نیست و دوست دارد همیشه برحق باشد. او در شرایط بحرانی سخت‌گیر و انتقادی و گریزان از اجتماع می‌شود و به دلیل تعصب بالایی که دارد حاضر نیست ایده‌های کسی را بشنود. این‌ها ویژگی‌های فردی است که نمره‌ی وظیفه‌شناسی (C) بالایی در تست دیسک دریافت کرده است.
به نظر شما انجام دادن کار تیمی با چنین فردی راحت است؟
این‌طور به نظر نمی‌رسد اما اگر شما این نشانه‌ها را درون خودتان دیدید یا نمره‌ی وظیفه‌شناسی شما هم در تست دیسک بالا بود نگران نباشید. اگر این توصیه‌هایی که در ادامه آورده‌ایم را جدی بگیرید و خصلت‌های منفی خود را اصلاح کنید شما هم می‌توانید یک هم تیمی خوب باشید.
- شما باید بتوانید با سایر همکاران خود که در یک تیم هستید ارتباط بگیرید و با آن‌ها تعامل و همکاری داشته باشید. پس معاشرت‌هایتان را زیادتر کنید تا مهارت‌های ارتباطی بیشتری یاد بگیرید.
- به دنبال این باشید که برای عملکرد بهتر خوب است چه مهارت‌هایی را یاد بگیرید تا همگی باهم پیشرفت کنید.
- سعی کنید تا جای ممکن سازگار با نظر جمع باشید و اگر اکثریت یه نظری دارند اما نظر شما با آن‌ها مخالف است همسو با نظر جمع باشید و بدانید که ناسازگاری داشتن در کار تیمی هم به خودتان آسیب می‌زند و هم به سازمان. بنابراین انعطاف‌پذیری و تاب آوری خود را بالا ببرید.
- اگر دچار اختلاف و تعارضی با سایر اعضای تیم شدید سریعا آن را به بیرون تیم منتقل نکنید و سعی کنید تا مشکلات را بین خودتان حل‌وفصل کنید.
- در زمان اختلافات از درگیری لفظی و فیزیکی با همکاران خود دوری کنید و طبق اصول حرفهای راهی منطقی و سازنده را برای مذاکره پیدا کنید.
- در تمام این مراحل حتما آرامش خود را حفظ کنید.
مطلب مرتبط: کار تیمی به سبک مدل رفتارشناسی دیسک DISC
در کارهای دیگران دخالت نکنید.
هر فردی در محیط کار مسئولیت‌ها و اختیاراتی دارد. زیباترین و حرفه‌ای‌ترین اتیکت رفتاری در محیط کار این است که اگر پیشنهادی دارید به صورت کاملا دوستانه با همکار خود درمیان بگذارید. شما می‌توانید در صورت درخواست کمک دیگران آن‌ها را راهنمایی کنید اما تحت هیچ شرایطی نباید در حوزه‌ی کاری دیگران دخالت کنید. این اشتباهی است که افرادی که نمره‌ی بالایی در بعد سلطه‌گریِ تست دیسک می‌گیرند مرتکب می‌شوند.
این گروه از افراد ازآنجایی که خودشان را در قبال هر کاری مسئول می‌دانند به خودشان اجازه می‌دهند از حدود اختیارات خود پا فراتر بگذارند و در کار دیگران دخالت کنند. چراکه می‌خواهند دیگران را به پیروی از حرفهای خود وادار کنند. در صورتی که این کار نه تنها باعث پیشرفت در کارها نمی‌شود بلکه یک مانع است و می‌تواند بهانه‌ای باشد که دیگران در محل کار به شما احترام نگذارند.
فردی با نگرش مثبت و رو به پیشرفت باشید.
هیچ‌کس را پیدا نمی‌کنید که بگوید من از مصاحبت با فردی خوش‌بین و مثبت دوری می‌کنم. همه افراد باانگیزه و خوش انرژی را دوست دارند زیرا باعث انگیزه گرفتن خودشان می‌شود. چرا این فرد شما نباشید؟ کسی باشید که در محیط کار روی خوش دارد و با همکارانش سلام و احوالپرسی دارد. این کار باعث بالا رفتن روحیه‌ی خودتان و دیگران می‌شود. در فرآیند انجام پروژه‌ها و کارها به همکاران خود بازخورد مثبت دهید و از پیشرفت آن‌ها تعریف کنید. غر نزنید و در صورتی که در محل کار با چالشی مواجه شدید به جای سرزنش دیگران و شکایت کردن به دنبال راه‌حل مشکلات باشید.
بین زندگی شخصی و کاریتان مرز بگذارید.
به دلیل ساعت‌های بسیاری که در محیط کارتان هستید ممکن است بین خود و همکارانتان نزدیکی خاصی را حس کنید. شما می‌توانید با آن‌ها رفتار دوستانه داشته باشید اما تا حد ممکن از صمیمیت‌های بیهوده دوری کنید. درددل کردن و صحبت از مسائل شخصی و خصوصی خود در محیط کار رفتاری حرفهای و منطقی نیست.
مطلب مرتبط: ۷ قدم تا رسیدن به ایجاد تعادل بین کار و زندگی
چگونه توانمندی‌هایمان را در مقابل رئیس ابراز کنیم؟
همان‌طور که می‌دانید برقراری ارتباط موثر با رئیس و مدیر می‌تواند تأثیر بسزایی بر روی آینده‌ی شغلی شما داشته باشد. اگر دوست دارید در چشم او بیایید باید ویژگی‌ها و خصوصیاتی را کسب کنید که به عنوان یک کارمند نمونه مدنظر اوست. ما پیشنهاداتی برای شما داریم.
به یادگیری هرچه بیشتر علاقه‌مند باشید.
شما به عنوان یک کارمند باید طبق فضای یادگیری سازمانی که مدیر طراحی کرده است قدم بردارید. یعنی ذهنیتی یاد گیرنده و خلاق داشته باشید که مدام در پی این است که متواضعانه کارها و مهارت‌های بیشتری یاد بگیرد تا بتواند با دست پر و ایده‌هایی بکر برای کسب‌وکار، سود به همراه بیاورد. پس یکی از راه‌های دیده شدن در محل کار همین است که داوطلب یادگیری مهارت‌های جدید باشید و این را به دیگران و مخصوصا مدیر خود نشان دهید که در پی توسعه‌ی دانش و توانایی‌های خود در حوزه‌هایی هستید که آن‌ها هم با رشد شما سود خواهند برد.
دقیق باشید.
ریزبینی ، دقت و جزئیات را دست کم نگیرید. یکی از راه‌های دیده شدن در محل کار همین است. کسانی که بعد رفتاری وظیفه‌شناسی یا C در آن‌ها بالاست این را خوب فهمیده‌اند و به مرحله‌ی عمل در آورده‌اند. این افراد در محیط کار خود بسیار دقیق هستند و استاندارد‌های بالایی دارند. شاید به همین خاطر باشد که خیال رئیس خود را از بابت خود راحت کرده‌اند و به عنوان افرادی شناخته می‌شوند که امین و مورد اعتماد رئیس خود هستند.
با اعتمادبه‌نفس باشید.
پیش‌نیاز درخشیدن و دیده شدن در محل کار داشتن اعتمادبه‌نفس است. این ویژگی است که در افراد با بعد تأثیرگذاری بالا یا I در تست دیسک زیاد مشاهده می‌شود. از این افراد به عنوان عضوی از گروه کاری یاد می‌شود که مذاکره کننده‌ی خوبی هستند، به راحتی سخنرانی می‌کنند و نظرات و پیشنهادات خود را به گوش همگان می‌رسانند، در شرایط بحرانی خوب خودشان را جمع‌وجور می‌کنند و دقیقا به خاطر داشتن اعتمادبه‌نفس بالا توانایی زیادی در متقاعد کردن دیگران دارند و می‌توانند در نقش رهبر ظاهر شوند.
آیا با خواندن پیامدهای مثبت داشتن اعتمادبه‌نفس شما هم به فکر بالا بردن این ویژگی مهم در خودتان افتادید؟ آیا شما هم دیده شدن در محل کار خود را دوست دارید و اعتمادبه‌نفس ندارید؟ ساده‌ترین نکته‌ای که برای بالا بردن اعتمادبه‌نفس می‌توان گفت دادن قول‌های کوچک و عمل کردن به آن‌هاست.
اگر شما دوستی داشته باشید که در طول ده روز از او بخواهید با شما به باشگاه ورزشی بیاید و او قبول کند اما نیاید چه حسی نسبت به او پیدا می‌کنید؟ آیا بازهم به او اعتماد خواهید کرد؟ ذهن ما هم همین‌طور عمل می‌کند. به خودتان و به دیگران وعده و وعید‌هایی ندهید که نتوانید آن‌ها را به سرانجام برسانید. این کار باعث خودتخریبی و بدنامی شما می‌شود بلکه از قدم‌های کوچک شروع کنید و حتما به آن پای‌بند باشید. بعد از مدتی خواهید دید که به تدریج اعتمادبه‌نفس بیشتری دارید.
چطور بفهمیم که در محل کار دیده می‌شویم؟
انتظار نداشته باشید که به محض انجام کاری مثبت دیده شوید. شما اول باید خودتان برای کار خود ارزش و اعتبار قائل شوید و طوری رفتار و صحبت کنید که محترمانه و متواضعانه اما محکم و پرقدرت ارزش کارتان را به همکاران و مدیرتان یادآوری کنید. این را مدنظر قرار دهید زمانی که کارهای شما به چشم می‌آیند که همسو با اهداف و برنامه‌های سازمان باشند.
به این پرسش‌ها فکر کنید:
- من در محیط کار خود به چه مشهورم و چطور می‌توانم درون خودم ویژگی‌های مثبت را پررنگ و منفی‌ها را اصلاح کنم؟
- آیا همکارانم هنگام انجام دادن کاری مهم و پروژه‌ای تأثیرگذار از من کمک می‌گیرند؟
- آیا تابه‌حال توسط مدیر و بالادستان خود مورد تمجید و قدرانی قرار گرفته‌ام؟ چند بار؟
- آیا تابه‌حال کار من منجر به دستاورد ارزشمندی برای شرکت شده است؟
جدای از فکر کردن به این سؤالات و نتایجی که ممکن است درست و غلط باشند و خودتان به آن می‌رسید می‌توانید از کارشناس مدیر منابع انسانی سازمان خود نیز در مورد میزان عملکردتان سؤال بپرسید و همگام با نظرات و پیشنهادات او برای دیده شدن در محل کارتان رو به جلو حرکت کنید.
سخن آخر
چه کسی است که دوست نداشته باشد در مسیر شغلی خود پیشرفت کند و به خواسته‌هایش برسد؟ همه‌ی ما این را می‌خواهیم اما دستیابی به این آرزو هم مانند هر کاری زحمت دارد. نیاز است که ما اصول حرفهای بودن را بلد باشیم تا هوشمندانه‌‌تر در محل کار خود به درخشش و دیده شدن دست پیدا کنیم. برای اینکه بتوانیم حرفهای رفتار کنیم خوب است با مدل رفتاری خودمان آشنایی پیدا کنیم تا با آگاهی از خود و محیط اطرافمان بهترین رفتار را در محل کارمان داشته باشیم.
حتی اگر فردی هستید که سابقه‌ی کاری چندانی ندارید و با اصول حرفهای بودن هم آشنا نیستید می‌توانید از راه تجربه کردن و عملی کردن دانشی که در این مقاله در اختیارتان گذاشته شد از این شانس برخوردار باشید که همه از شما به عنوان فردی با اتیکت رفتاری بالا در محیط کار یاد کنند.
